












راز بقا: در طول تاریخ، بشر روشهای متعددی برای شکنجه و مجازات ابداع کرده که برخی از آنها آنقدر وحشیانه و غیرانسانی هستند که باورشان سخت است. یکی از این روشها، دستگاهی موسوم به گاو برنجی یا Brazen Bull است که از دل یونان باستان بیرون آمده و همچنان بهعنوان نمادی از خشونت افراطی در ذهنها باقی مانده است. در این مقاله از راز بقا قصد داریم به معرفی گاو برنجی، سازندهاش، شیوه عملکرد آن و سرنوشت کسانی که درگیر این اختراع مرگبار شدند بپردازیم.
به گزارش راز بقا، گاو برنجی دستگاهی فلزی، به شکل یک گاو کامل، از جنس برنج یا برنز بود که از درون کاملاً توخالی طراحی شده بود. اختراع این دستگاه را به پریلیوس نسبت میدهند؛ یک فلزکار و هنرمند یونانی که این ابزار را برای حاکم سیسیل به نام فالاریس ساخت. فالاریس یکی از ستمگرترین حکام آن دوران به شمار میرفت و علاقه زیادی به مجازاتهای نمایشی و ترسناک داشت.
پریلیوس ادعا میکرد که این دستگاه نهتنها کارآمدترین ابزار برای مجازات مجرمان است، بلکه از نظر فنی و زیباییشناسی هم اثری هنری محسوب میشود. او سیستم صوتی پیچیدهای در دهان گاو طراحی کرده بود که فریادهای قربانی درون گاو را شبیه صدای نعره گاو از دهان آن به بیرون منتقل میکرد. ایدهای که بیشتر از آنکه کاربردی باشد، جنبه نمایشی و روانی داشت.
فرآیند استفاده از گاو برنجی بسیار ساده ولی دردناک و وحشتناک بود. قربانی را از درب کوچکی که در پهلوی گاو تعبیه شده بود وارد دستگاه میکردند. سپس آن در را میبستند و از زیر گاو آتشی بزرگ میافروختند. به گزارش راز بقا بدنه فلزی گاو رفتهرفته داغ میشد و قربانی درون آن شروع به سوختن میکرد. دمای شدید باعث میشد پوست، گوشت و حتی استخوان قربانی به مرور زمان بسوزد و دود از سوراخهای مخصوصی در بینی گاو خارج شود.
برای مطالعه بیشتر بخوانید:
گنج قلعه زری؛ افسانهای مدفون در دل کوههای خراسان جنوبی که هنوز کسی نتوانسته آن را پیدا کند
مار نگهبان گنج؛ چرا روی همه دفینهها و گنجها یک مار بزرگ خوابیده است؟!
اما آنچه این دستگاه را به یک شکنجه روانی هم تبدیل میکرد، صدایی بود که از دهان گاو پخش میشد. لولههای صوتی طوری طراحی شده بودند که فریادهای دردناک قربانی شبیه به نعره یک گاو وحشی از دهان آن خارج شود؛ نوعی شوک روانی برای بینندگان.
بر اساس روایتهای تاریخی، فالاریس پس از شنیدن نحوه عملکرد این دستگاه، تصمیم گرفت اولین قربانی آن را خود پریلیوس قرار دهد. دلیلش این بود که حاکم معتقد بود کسی که توانایی ساخت چنین دستگاه بیرحمانهای را دارد، خودش لیاقت تجربه آن را دارد! برخی منابع میگویند که پریلیوس را داخل گاو انداختند و قبل از مرگ کامل، او را بیرون کشیدند و از صخرهای به پایین پرت کردند تا بمیرد.
این روایت نشاندهنده آن است که حتی ظالمترین حاکمان هم ممکن بود از اختراعات بیشازحد بیرحمانه دچار وحشت شوند.
هرچند منبع اولیه این دستگاه یونان باستان بود، اما بعدها رومیها هم از گاو برنجی برای شکنجه و اعدام استفاده کردند. گزارشهایی وجود دارد که نشان میدهد برخی از مسیحیان اولیه در روم، به دلیل باورهایشان درون گاو برنجی اعدام شدهاند. به گزارش راز بقا این استفاده نمایشی از دستگاه، معمولاً در ملاعام انجام میشد تا مردم را بترسانند و نوعی درس عبرت ایجاد کنند.
امروزه گاو برنجی نه فقط بهعنوان ابزاری برای مجازات، بلکه بهعنوان نمادی از تاریکی ذهن بشر در تاریخ شناخته میشود. این دستگاه بارها در کتابها، فیلمها و بازیهای ویدیویی به تصویر کشیده شده است؛ از جمله در سریالهای تاریخی، داستانهای ترسناک و حتی برخی آثار فانتزی.
آنچه این ابزار را از سایر روشهای اعدام متمایز میسازد، ترکیب درد فیزیکی با تحقیر روانی است؛ قربانی نهتنها میسوزد، بلکه صدای فریادش هم تحریف میشود تا حتی مرگش هم به ابزاری نمایشی تبدیل شود.
گاو برنجی یکی از تاریکترین اختراعات در تاریخ مجازاتهاست که بهخوبی نشان میدهد تا چه اندازه ذهن بشر میتواند در مسیر خشونت و شکنجه خلاق باشد. این دستگاه نهتنها برای گرفتن جان، بلکه برای نمایش مرگ و ترساندن دیگران طراحی شده بود. به گزارش راز بقا هرچند امروزه چنین روشهایی منسوخ شدهاند، اما یادآوری آنها میتواند هشداری باشد نسبت به خطرات خشونت دولتی و سوءاستفاده از قدرت.