












راز بقا: ماهی مرکب غولپیکر، یکی از اسرارآمیزترین موجودات اعماق اقیانوس، پس از گذشت یک قرن از شناسایی علمیاش، برای نخستینبار در محیط طبیعیاش مقابل دوربین قرار گرفت. این موجود عظیمالجثه، که تاکنون تنها از بقایای آن در معدهی نهنگها سرنخهایی در دست بود، حالا در یک ویدئوی تاریخی و منحصربهفرد دیده شده است.
به گزارش راز بقا، در این مأموریت تحقیقاتی، گروهی از دانشمندان سوار بر کشتی پژوهشی «فالکور» متعلق به مؤسسه اقیانوسشناسی اشمیت، موفق شدند یک ماهی مرکب غولپیکر نوزاد را در حال شنا در نزدیکی جزایر ساوتسندویچ واقع در جنوب اقیانوس اطلس ثبت کنند. این موجود در عمق حدود ۶۰۰ متری از سطح دریا مشاهده شد و تنها ۳۰ سانتیمتر طول داشت؛ بنابراین با نسخههای بالغ و عظیم این گونه فاصلهی زیادی دارد، اما همین فیلمبرداری، نقطه عطفی در شناخت زیستشناسی آن محسوب میشود.
ویدیوی ضبطشده در تاریخ ۹ مارس ۲۰۲۴ توسط زیردریایی کنترل از راه دوری به نام SuBastian تهیه شده است. در این تصاویر، ماهی مرکب جوان با بدنی شفاف و بازوهایی نازک و لطیف، بهراحتی در دل تاریکی اعماق دریا در حال حرکت دیده میشود.
دکتر کت بولستاد، پژوهشگر ماهی مرکب در دانشگاه فناوری آوکلند نیوزیلند و یکی از کارشناسان مستقل برای تأیید این فیلم، میگوید:
«دیدن نخستین ویدئوی ضبطشده از ماهی مرکب غولپیکر جوان در زیستگاه اصلیاش، شگفتانگیز و در عین حال فروتنکننده است. تصور اینکه این موجودات حتی از وجود ما انسانها بیخبرند، حس عجیبی به آدم میدهد. در این صد سال، شناخت ما از این گونه بیشتر محدود به بقایای غذایی در معدهی نهنگها و پرندگان دریایی بوده است.»
ماهی مرکب غولپیکر که با نام علمی Mesonychoteuthis hamiltoni شناخته میشود، از ماهی مرکبهای معروف «غولپیکر» (Architeuthis dux) نیز بزرگتر است و بزرگترین بیمهرهی شناختهشده روی کره زمین محسوب میشود. طول آن میتواند تا ۱۴ متر (تقریباً اندازه یک تریلی) برسد و وزن آن تا ۵۰۰ کیلوگرم افزایش یابد. این موجود همچنین دارای بزرگترین چشمان در میان تمام جانوران است که میتواند تا ۲۷ سانتیمتر قطر داشته باشد، تقریباً هماندازهی یک توپ فوتبال.
این ماهیان مرکب در اعماق اقیانوس جنوبی و اطراف قاره جنوبگان زندگی میکنند. به گزارش راز بقا با افزایش سن، محل زندگی آنها به اعماق بیشتری منتقل میشود. نوزادان آنها در عمق حدود ۵۰۰ متری یافت میشوند، نوجوانان بین ۵۰۰ تا ۲ هزار متر، و افراد بالغ حتی در اعماق بیشتر.
برای مطالعه بیشتر بخوانید:
نهنگ اسپرم یا عنبر؛ نهنگی با مغز ۹ کیلویی که از استفراغش بهترین عطر دنیا تولید میشود
پارو ماهی؛ ماهی عجیبی که وقتی سر و کلهاش پیدا شود، زلزله میآید!
ماهی تُن و پدیده عجیب پخته شدن گوشت بر اثر فرار از دست شکارچی!
هرچند گونهی ماهی مرکب غولپیکر صد سال پیش و در زمستان ۱۹۲۴-۱۹۲۵ کشف شد؛ زمانی که بازوهایی از آن در معدهی یک نهنگ عنبر پیدا شد، اما تاکنون مشاهدهی مستقیم بسیار نادر بوده است. بیشتر اطلاعات موجود دربارهی این موجود ناشناخته، از منقارهایی بهجایمانده در معدهی نهنگها به دست آمده. تا سال ۲۰۱۵ تنها ۱۲ نمونهی کامل از این موجود کشف شده بود که نیمی از آنها نوزاد بودهاند.
در سفر تحقیقاتی قبلی کشتی فالکور در ژانویه نیز، دانشمندان موفق شدند اولین فیلم از گونهای دیگر از ماهیان مرکب با نام «ماهی مرکب شیشهای یخی» (Galiteuthis glacialis) را در زیستگاه طبیعیاش ثبت کنند. به گزارش راز بقا این مورد هم نخستین بار بود که چنین گونهای در محیط طبیعی دیده میشد.
جوتیکا ویرمانی، مدیر اجرایی مؤسسه اشمیت، در این رابطه گفت: «ثبت اولین تصاویر از دو گونه متفاوت از ماهیان مرکب در دو مأموریت پیاپی، اتفاقی بسیار مهم است و نشان میدهد که ما هنوز چیز زیادی از ساکنان بینظیر اقیانوس جنوبی نمیدانیم. این لحظات بینظیر، یادآور این واقعیتاند که اقیانوس همچنان پر از اسرار حلنشده است.»