اگر سفر در زمان ممکن باشد، چرا کسی از آینده به گذشته نیامده است؟

راز بقا: سفر در زمان، یکی از رؤیا‌های دیرینه بشر بوده است؛ رؤیایی که قرن‌هاست ذهن فلاسفه، فیزیک‌دانان، نویسندگان علمی‌تخیلی و حتی مردم عادی را درگیر خود کرده. تصور اینکه بتوانیم به گذشته برگردیم و اشتباهاتمان را اصلاح کنیم، یا به آینده سفر کنیم و ببینیم دنیا چه شکلی شده، بسیار وسوسه‌انگیز است. اما یک سؤال عجیب و کلیدی در این میان همیشه مطرح بوده: اگر سفر در زمان ممکن باشد، چرا تا به حال هیچ‌کس از آینده به گذشته نیامده است؟

پارادوکس زمان؛ ذهن را منفجر می‌کند

به گزارش راز بقا، پیش از هر چیز، باید بپذیریم که سفر در زمان تنها یک شوخی ساده یا فانتزی سینمایی نیست. در نظریه نسبیت خاص و عام اینشتین، امکان‌هایی برای خمیدگی فضا‌ـ‌زمان وجود دارد که در تئوری، امکان نوعی سفر زمانی را مطرح می‌کند. حتی برخی فیزیک‌دانان از «کرم‌چاله‌ها» یا مسیر‌های میان‌بر در فضا‌ـ‌زمان حرف می‌زنند که شاید راهی برای عبور از یک لحظه به لحظه‌ای دیگر باشد.

اما مشکل اصلی چیزی به نام پارادوکس علیت (Causality Paradox) است. ساده‌ترین شکل آن «پارادوکس پدربزرگ» است: فرض کنید به گذشته بروید و به‌طور تصادفی باعث مرگ پدربزرگ‌تان پیش از تولد پدر یا مادر خود شوید. در این صورت شما هرگز به دنیا نمی‌آمدید تا بتوانید به گذشته برگردید و او را بکشید!

این تضاد‌ها باعث شده بسیاری از دانشمندان باور داشته باشند سفر به گذشته، دست‌کم در جهان ما، یا ممکن نیست یا در صورت ممکن بودن، نوعی محدودیت در آن وجود دارد.

پاسخ‌های احتمالی به این معما

در طول سال‌ها، اندیشمندان مختلف سعی کرده‌اند به این پرسش که «چرا کسی از آینده به ما سر نزده؟» پاسخ‌هایی ارائه دهند. در ادامه چند نظریه مطرح را بررسی می‌کنیم:

یک. سفر در زمان اساساً ممکن نیست

ساده‌ترین پاسخ این است که سفر به گذشته غیرممکن است؛ چه به‌خاطر محدودیت‌های فیزیکی، چه به‌خاطر اصل علیت. شاید قوانین طبیعت به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که جلوی این اتفاق را بگیرند تا نظم جهان بر هم نخورد.

دو. سفر در زمان فقط به آینده ممکن است

بر اساس نظریه نسبیت، با نزدیک شدن به سرعت نور، زمان برای شما کندتر می‌شود. بنابراین، در تئوری، شما می‌توانید به آینده سفر کنید (یعنی در زمان خودتان زمان کند بگذرد و در دنیای بیرون سریع‌تر). اما بازگشت به گذشته ممکن نیست؛ بنابراین مسافران آینده فقط می‌توانند به آینده‌تر بروند، نه به گذشته ما.

سه. ماشین زمان هنوز ساخته نشده

حتی اگر سفر در زمان ممکن باشد، شاید هنوز فناوری آن به وجود نیامده یا هنوز کسی موفق به ساخت دستگاهی برای عبور از زمان نشده است. پس طبیعی است که هنوز مسافری از آینده را ندیده‌ایم.

چهار. مسافران زمان وجود دارند، ولی پنهان هستند

برخی نظریه‌پردازان (و حتی داستان‌نویسان علمی‌تخیلی) معتقدند که شاید افراد یا گروه‌هایی از آینده به گذشته آمده‌اند، اما یا توانایی پنهان ماندن دارند یا عمداً از دخالت در روند تاریخ خودداری می‌کنند. شاید چیزی مانند «قانون عدم دخالت» وجود داشته باشد.

برای مطالعه بیش‌تر بخوانید:

اگر ماه نابود شود چه اتفاقی برای زمین خواهد افتاد؟

زمین با سرعت ۱۶۷۰ کیلومتر بر ساعت حرکت می‌کند؛ چرا چرخش زمین را احساس نمی‌کنیم؟

اگر زمین مانند سیاره زحل حلقه داشت، زندگی انسان‌ها چه شکلی می‌شد؟

پنج. ما در یک جهان بسته یا خطی هستیم

برخی نظریه‌های فیزیکی معتقدند زمان یک خط مستقیم و بسته است، یعنی نمی‌توان از آن خارج شد. اگر شما بخواهید از آن بیرون بروید، باید به جهانی دیگر سفر کنید؛ بنابراین شاید در جهان ما، بازگشت به گذشته از نظر ساختار فضا‌ـ‌زمان غیرممکن باشد.

شش. جهان‌های موازی و خطوط زمانی مختلف

در نظریه «چندجهانی» (Multiverse) مطرح می‌شود که با هر انتخاب یا تغییر، یک جهان جدید شکل می‌گیرد. اگر کسی به گذشته سفر کند، شاید وارد یک شاخه جدید از واقعیت شود، نه خط زمانی اصلی ما. در این صورت، ما هیچ‌گاه حضور او را حس نخواهیم کرد، چون در جهان «ما» نیامده، بلکه جهان «جدیدی» ایجاد کرده.

آیا اصلاً باید منتظر مسافری از آینده باشیم؟

به گزارش راز بقا شاید پرسش اصلی این نباشد که «چرا کسی از آینده نیامده»، بلکه باید بپرسیم که اگر روزی چنین چیزی رخ دهد، ما چگونه آن را تشخیص خواهیم داد؟ آیا ذهن ما آمادگی پذیرش آن را دارد؟ آیا ساختار اجتماعی روانی انسان‌ها می‌تواند وجود مسافران زمانی را تحمل کند؟

در نهایت، شاید بهترین پاسخ را خودِ زمان با گذرِ زمان به ما بدهد...