چرا همه‌ی پرندگان پرواز نمی‌کنند؟
چرا بعضی پرندگان مثل شترمرغ و پنگوئن پرواز نمی‌کنند؟ آیا پرواز برای همه‌ی پرندگان لازم است؟ این مقاله از راز بقا با نگاهی علمی و تکاملی، دلایل از دست رفتن توانایی پرواز را بررسی می‌کند و واقعیت‌های جالبی را درباره‌ی پرندگان بی‌پرواز فاش می‌سازد.
راز بقا: پرواز یکی از ویژگی‌های برجسته و شناخته‌شده‌ی پرندگان است. با این حال، همه‌ی پرندگان توانایی پرواز ندارند. در میان هزاران گونه‌ی پرنده‌ای که در سراسر جهان زندگی می‌کنند، کمتر از یک درصد حدود ۶۰ گونه کاملاً بی‌پرواز هستند. از جمله این پرندگان می‌توان به شترمرغ، پنگوئن و کیوی اشاره کرد.
اما چرا برخی پرندگان پرواز نمی‌کنند؟ چه عواملی باعث شده این گونه‌ها این توانایی مهم را از دست بدهند؟ در این مقاله از راز بقا به بررسی علل علمی و تکاملی این پدیده می‌پردازیم.
پرندگان بی‌پرواز، بازماندگان اجداد پرنده
به گزارش راز بقا، همه‌ی پرندگان بی‌پرواز، نیاکانی پرنده داشته‌اند که قابلیت پرواز را دارا بوده‌اند. اما در طول زمان و بر اساس شرایط محیطی، این گونه‌ها مسیر تکاملی متفاوتی را طی کرده‌اند و به‌تدریج پرواز را کنار گذاشته‌اند. این اتفاق معمولاً زمانی رخ می‌دهد که پرواز دیگر مزیت مهمی در بقا یا تولیدمثل نباشد.
چرا پرواز کنار گذاشته می‌شود؟
پرواز برای پرندگان مزایای زیادی دارد؛ از جمله فرار از شکارچیان، دسترسی به منابع غذایی گسترده‌تر، و مهاجرت به مناطق مناسب‌تر در فصل‌های مختلف. با این حال، پرواز هزینه‌ی انرژی زیادی دارد. به گفته‌ی ناتالی رایت، دانشیار زیست‌شناسی در کالج کنیون، پرندگان نسبت به پستانداران هم‌اندازه‌ی خود، حدود ۷۵٪ انرژی بیشتری در روز مصرف می‌کنند.
او می‌گوید:
«اگر پرواز ضرورت نداشته باشد، پرندگان می‌توانند این انرژی را به کارکرد‌های زیستی مهم‌تری مانند تولیدمثل اختصاص دهند.»
زندگی در جزایر؛ آغازگر بی‌پروازی
یکی از عوامل مهم در بی‌پرواز شدن پرندگان، زندگی در محیط‌های منزوی مانند جزایر است. به گزارش راز بقا تحقیقات نشان می‌دهد پرندگانی که در جزایر بدون شکارچی زندگی می‌کنند و نیاز به مهاجرت ندارند، بیشتر به‌سمت از دست دادن توانایی پرواز پیش می‌روند.
در این شرایط، مزایای پرواز کاهش می‌یابد و به‌تدریج هزینه‌ی آن از مزایایش بیشتر می‌شود. در نتیجه، تکامل به سمتی می‌رود که بدن پرنده برای زندگی زمینی یا دریایی بهینه‌سازی شود.
تغییرات فیزیکی پرندگان بی‌پرواز
از دست دادن توانایی پرواز تنها به کاهش فعالیت ختم نمی‌شود، بلکه باعث تغییرات ساختاری قابل توجهی در بدن پرندگان می‌شود. مهم‌ترین این تغییرات عبارت‌اند از:
کاهش حجم ماهیچه‌های سینه‌ای مرتبط با پرواز
کوتاه شدن استخوان‌های بال
کوچک شدن جناغ سینه (استخوانی که عضلات پروازی به آن متصل می‌شوند)
بلندتر و قوی‌تر شدن پا‌ها برای حرکت روی زمین
برخی پرندگان شناگر شده‌اند
جالب است که بعضی پرندگان بی‌پرواز به‌جای پرواز، در آب استاد شده‌اند. به گزارش راز بقا پنگوئن‌ها، به‌عنوان مثال، هنوز عضلات و ساختار استخوانی پرواز را دارند، اما آنها را برای شنا در زیر آب استفاده می‌کنند. به گفته‌ی پیتر رایان، استاد پرنده‌شناسی در آفریقای جنوبی:
«پنگوئن‌ها از بال‌هایشان برای پرواز در زیر آب استفاده می‌کنند.»
پر‌ها نیز تغییر می‌کنند
در گونه‌هایی که برای مدت طولانی بی‌پرواز بوده‌اند، پر‌های پروازی نیز به مرور حذف شده‌اند. در برخی از آنها حتی ساختار‌های میکروسکوپی پر مانند باربول‌ها که باعث یکپارچگی و آیرودینامیک شدن پر‌ها می‌شود نیز از بین رفته‌اند، و به آنها ظاهر کرکی و خزمانند داده‌اند. این تغییر را می‌توان در گونه‌هایی مانند کیوی یا ریل جزیره‌ی غیرقابل‌دسترس مشاهده کرد.
حذف پرواز روندی تدریجی و مرحله‌به‌مرحله
مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۵ نشان داد که از دست دادن ویژگی‌های مرتبط با پرواز به‌ترتیب معکوس روند تکاملی آنها رخ می‌دهد. همچنین مشخص شد که تغییرات استخوانی پیش از تغییرات پر‌ها ظاهر می‌شوند، چرا که نگهداری استخوان انرژی‌برتر از حفظ پرهاست.
برای مطالعه بیشتر بخوانید:
کشف جدید دانشمندان؛ پنگوئن‌ها پرواز می‌کنند!
فساد حیرت‌انگیز در بین پنگوئن‌ها؛ از تجاوز گروهی تا فاحشگی!
پرندگان بی‌پرواز؛ گذشته‌ای پرجمعیت‌تر از امروز
با وجود نادر بودن این پرندگان در دوران معاصر، شواهد فسیلی نشان می‌دهد که آنها در گذشته‌های نه‌چندان دور بسیار رایج‌تر و متنوع‌تر بوده‌اند. به گزارش راز بقا تیم بلکبرن، استاد دانشگاه کالج لندن، می‌گوید ورود انسان‌ها و شکارچیانی مانند موش و سگ باعث انقراض سریع بسیاری از این گونه‌ها شده است. پرندگانی که زمانی پرواز را کنار گذاشته بودند، دیگر فرصت تکاملی برای بازگرداندن آن را نداشتند.
تأثیر انسان بر کاهش تنوع پرندگان بی‌پرواز
مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۰ نشان داد که اگر انقراض‌های ناشی از دخالت انسان رخ نداده بود، امروزه چهار برابر تعداد فعلی گونه‌های بی‌پرواز در دنیا وجود داشتند. فران سایول، پژوهشگر اسپانیایی و نویسنده‌ی اصلی این مطالعه، تأکید می‌کند که بی‌پروازی بسیار رایج‌تر از آن چیزی است که امروزه به چشم می‌خورد.
از دست دادن توانایی پرواز در پرندگان یک انتخاب تکاملی بر پایه‌ی بقا و شرایط زیستی است. به گزارش راز بقا در حالی‌که پرواز مزایای زیادی دارد، اما در برخی شرایط، مانند جزایر بدون شکارچی، کنار گذاشتن آن می‌تواند به نفع گونه باشد. این فرایند منجر به دگرگونی‌هایی در ساختار فیزیکی و رفتاری پرندگان می‌شود. با وجود کاهش چشمگیر گونه‌های بی‌پرواز به دلیل دخالت انسان، تاریخ طبیعی نشان می‌دهد که بی‌پروازی بخشی طبیعی و رایج از مسیر تکامل پرندگان بوده است.
لینک کپی شد
از میان خبرها
خواندنی‌ها
«شجرهنامه» پرندگان رونمایی شد؛ جد همه پرندگان جهان چه زمانی متولد شد؟
خبر رابطه عاشقانه دو پنگوئن نر و بچهدار شدن آنها جنجالی شد!
چرا پنگوئن‌ها پرواز نمی‌کنند؟
جمعیت باورنکردنی پرندهها؛ چه تعداد پرنده در دنیا وجود دارد؟
اگر تخم پنگوئن را آبپز کنیم چه می‌شود؟
اگر همه میکروبهای جهان همزمان به بدن انسان حمله کنند چه می‌شود؟
آیا حیوانات می‌توانند زبان یکدیگر را یاد بگیرند؟
کبوتر شبپرواز ویلنیوس؛ کبوتر اهل لیتوانی که عاشق پرواز در شب است و علم ژنتیک کبوتر را متحول کرد
خروس کولی ابرو سفید؛ پرنده‌ای بسیار کمیاب و در معرض انقراض که هر سال از قزاقستان به ایران میآید
رنگینَک؛ پرنده‌ای رقاص و لال که با بال‌هایش آواز می‌خواند و عجیب‌ترین نوع جفت‌گیری را دارد!
بوبی پا سرخ؛ پرنده‌ای با پاهای قرمز که یک غواص حرفهایست و آداب جفت‌گیری شگفتانگیزی دارد
سهره آبی؛ کمیابترین سهره جهان با رنگی زیبا و آوازی جادویی که عاشقان پرندگان زینتی در حسرت اهلی کردن آن هستند
ارسال نظر
ویدیوهای برگزیده
دنیای گیاهان
علم و کیهان