ماکوی سیاه؛ کشف کوسه‌ای تیره‌رنگ با ویژگی‌های غیرعادی که دانشمندان را حیرت‌زده کرد

راز بقا: در سواحل غربی آمریکا، گروهی از پژوهشگران در قالب مستند «هفته کوسه» به سرنخ‌هایی درباره یک گونه نادر و ناشناخته از کوسه برخوردند؛ موجودی عظیم، با بدنی تیره و رفتار‌هایی متفاوت که آن را از سایر هم‌نوعانش متمایز می‌کند. این کوسه مرموز که «ماکوی سیاه (Black Mako)» نام گرفته، حالا توجه دانشمندان را به خود جلب کرده و پرسش‌هایی جدی درباره منشأ ژنتیکی و زیستگاه آن مطرح شده است.

ماجرای برخورد با کوسه‌ای متفاوت

به گزارش راز بقا، در سال ۲۰۱۹، «کیت پو» که به علامت‌گذاری و مطالعه کوسه‌ها در سواحل کالیفرنیا مشغول بود، به‌طور غیرمنتظره‌ای با کوسه‌ای بزرگ و کاملاً سیاه‌رنگ رو‌به‌رو شد. این کوسه در نگاه اول شبیه به «ماکوی باله‌کوتاه» (Isurus oxyrinchus) بود، اما تفاوت‌هایی در اندازه، رفتار و رنگ‌بندی داشت که گمانه‌زنی‌ها را درباره وجود گونه‌ای جدید یا حداقل ترکیبی از گونه‌ها برانگیخت.

آغاز تحقیقات با مستند «ماکوی سیاه از اعماق»

به گزارش راز بقا همین مشاهده‌ی عجیب، الهام‌بخش ساخت مستندی در مجموعه مشهور Shark Week شد. در این مستند، کیت پو به همراه زیست‌شناسان دریایی مانند «کندیل برنا»، «تریستان گاتریج» و یکی از بازماندگان حمله کوسه به نام «پل دی گلدر» به عمق ۶۴ کیلومتری سواحل کالیفرنیا می‌روند تا نمونه‌های بیشتری از «ماکوی سیاه» را شناسایی کنند.

هدف اصلی این تیم، گرفتن نمونه‌ی ژنتیکی از این کوسه‌هاست تا مشخص شود که آنها گونه‌ای جدید، نوعی جهش‌یافته یا ترکیبی از دو گونه‌ی شناخته‌شده‌اند.

ویژگی‌هایی فراتر از ظاهر

کوسه‌ای که در این مستند دیده شد، مانند مورد ثبت‌شده‌ی سال ۲۰۱۹، خصوصیات ظاهری هر دو گونه‌ی «ماکوی باله‌کوتاه» و «ماکوی باله‌بلند» (Isurus paucus) را با هم داشت. این مسئله احتمال ترکیب ژنتیکی (هیبرید) بین این دو گونه را مطرح کرد. در ادامه، با استفاده از طعمه، کوسه‌ها را وادار به پرش از آب کردند تا بهتر بتوانند شکل بدنی و باله‌های آنها را بررسی کنند. در میان آنها، یک نمونه با باله‌های سینه‌ای بسیار بلندتر از حالت طبیعی مشاهده شد که ظن ترکیب ژنتیکی را تقویت کرد.

آیا با یک هیبرید مواجه‌ایم؟

ترکیب ژنتیکی در دنیای کوسه‌ها پدیده‌ای نادر ولی شناخته‌شده است. در گذشته، دانشمندان موفق به کشف نمونه‌هایی از ترکیب بین کوسه‌های چکشی و همچنین گونه‌های سیاه‌نوک در استرالیا شده‌اند. اما درباره‌ی ماکوی باله‌کوتاه و باله‌بلند، کارشناسان تردید دارند.

جس‌ای. تی. مورگان، زیست‌شناس برجسته‌ی استرالیایی، می‌گوید: «تا به امروز هیچ مدرکی برای جفت‌گیری این دو گونه در طبیعت دیده نشده. حتی اگر چنین ترکیبی شکل بگیرد، نوزاد حاصل احتمالاً عقیم خواهد بود و توانایی ادامه نسل ندارد.» او تأکید می‌کند که بدون نمونه ژنتیکی، نمی‌توان هیچ نظری را قطعی دانست؛ چرا که تفاوت‌های ظاهری در کوسه‌ها ممکن است بسیار فریبنده باشد.

عوامل محیطی و تغییرات اقلیمی

به گزارش راز بقا یک فرضیه دیگر که توسط «کندیل برنا» مطرح شده، این است که ممکن است این کوسه‌های سیاه‌رنگ همان ماکوی باله‌بلند باشند که به دلیل تغییرات زیست‌محیطی به سواحل کالیفرنیا نزدیک‌تر شده‌اند. این گونه معمولاً در آب‌های گرمسیری و دور از ساحل، مانند سواحل مکزیک یافت می‌شود، اما گرمایش جهانی می‌تواند الگوی پراکندگی آنها را تغییر داده باشد.

برنا می‌گوید: «تغییرات اقلیمی و همچنین فشار ناشی از صید بی‌رویه، باعث می‌شود کوسه‌ها برای پیدا کردن غذا یا قلمرو جدید، به مناطق غیرعادی سفر کنند.»

قدم بعدی چیست؟

تا زمانی که تیم تحقیقاتی موفق به گرفتن نمونه‌ی ژنتیکی از ماکوی سیاه نشود، نمی‌توان درباره ماهیت واقعی آن قضاوت کرد. به گزارش راز بقا با این حال، مشاهده‌ی چنین کوسه‌ای با ویژگی‌های متفاوت در نزدیکی سواحل آمریکا، زنگ خطری برای دانشمندان است و نشان می‌دهد که طبیعت ممکن است در حال خلق گونه‌هایی جدید یا تغییرات عمیق در زیستگاه‌های موجودات دریایی باشد.

«ماکوی سیاه» بیش از آنکه صرفاً یک کوسه‌ی نادر باشد، نمادی از تغییرات زیست‌محیطی، ناشناخته‌های علم و پیچیدگی حیات وحش اقیانوسی است. کشف و مطالعه این موجود می‌تواند ما را به درک عمیق‌تری از روند تکامل در دریا‌ها و اثرات انسانی بر زیست‌بوم‌های حساس نزدیک کند. آیا این کوسه آغازگر فصل تازه‌ای در شناسایی گونه‌های ناشناخته است؟ زمان و تحقیقات ژنتیکی پاسخ را خواهند داد.