












راز بقا: در دنیای گستردهی زمینشناسی، برخی کانیها آنقدر کمیاباند که حتی دانشمندان هم فقط یکبار موفق به شناساییشان شدهاند. «کایوثوئیت» (Kyawthuite) یکی از این کانیهای افسانهای است؛ یک کانی بینظیر و خاص که تا به امروز فقط یک نمونه از آن کشف شده و آن هم در میانمار، در منطقهای که به خاطر سنگهای قیمتیاش شناخته میشود. کایوثوئیت نه تنها کمیاب است، بلکه ترکیب شیمیایی منحصربهفردی دارد که آن را از دیگر کانیها متمایز میکند.
به گزارش راز بقا، کایوثوئیت از ترکیب تالیوم، آنتیموان، گوگرد و عناصر نادر دیگر تشکیل شده و فرمول شیمیایی آن ThTlAsS۲ است. این ساختار، آن را به یک ترکیب فوقالعاده غیرعادی در دنیای زمینشناسی تبدیل کرده است. با وجود اینکه تالیوم و آنتیموان هر دو عناصر سنگین و سمی هستند، در این ساختار خاص به شکلی پایدار با یکدیگر پیوند خوردهاند که پیش از این در طبیعت دیده نشده بود. دانشمندان این ترکیب را تنها در یک بلور کوچک، به وزن کمتر از یک قیراط، شناسایی کردهاند.
به گزارش راز بقا، کایوثوئیت در منطقهی معروف «موگوک» (Mogok) در میانمار کشف شده است؛ منطقهای که به عنوان گنجینهای از یاقوتها و دیگر سنگهای قیمتی شهرت دارد. این کانی به صورت کاملاً تصادفی در میان مجموعهای از سنگهای قیمتی یافت شد و تا امروز هیچ نمونهی مشابهی در هیچ نقطهی دیگری از جهان شناسایی نشده است. همین موضوع، ارزش علمی و زمینشناسی آن را به طرز عجیبی بالا برده و آن را در لیست کمیابترین مواد معدنی جهان قرار داده است.
به گزارش راز بقا، کایوثوئیت نه تنها به خاطر کمیابیاش، بلکه به خاطر منشأ و ترکیب غیرعادیاش خاص است. از آنجایی که تنها یک نمونه از آن وجود دارد، نمیتوان ویژگیهای فیزیکی یا کاربردهای عملی آن را مانند دیگر کانیها بررسی کرد.
برای مطالعه بیشتر بخوانید:
تورمالین سیاه؛ سنگ مخصوص مدیتیشن که یک محافظ طبیعی است و بین نسل «زد» طرفداران زیادی دارد
یاقوت کبود ایرانی؛ سنگی قیمتی و نایاب در ایران که تا ۵۰۰ میلیون تومان بهازای هر قیراط ارزش دارد!
حتی رنگ و شفافیت آن - که مایل به قرمز است - نیز در نوع خود نادر محسوب میشود. عجیبتر اینکه این کانی در ابتدا به اشتباه یک سنگ قیمتی معمولی تصور شد، اما پس از بررسیهای دقیقتر و طیفسنجی، ترکیب منحصربهفردش فاش شد.
تنها یک نمونه از کایوثوثیت در کل تاریخ بشر کشف شده است، آنهم در منطقهای که هزاران سنگ قیمتی دیگر هم در آن یافت میشود. این کانی نه در دل یک معدن خاص، بلکه در مجموعهی سنگهای قیمتی آماده فروش کشف شد.
هیچ کس دقیقاً نمیداند شرایط دقیق زمینشناسیای که باعث شکلگیری کایوثوثیت شده، چه بوده است و تنها اطلاعاتی که از ان موجود است این است که این کانی از تالیوم ساخته شده؛ عنصری بسیار سمی که در اغلب موارد بهعنوان زهر مورد استفاده قرار میگیرد.
ارزش واقعی کایوثوئیت نه از جنبهی اقتصادی، بلکه از دیدگاه علمی و مجموعهداری است، چراکه هیچ کاربرد صنعتی برای آن وجود ندارد.
سازمان IMA (انجمن بینالمللی کانیشناسی) در سال ۲۰۱۵ این کانی را به رسمیت شناخت.
کایوثوئیت به نام یک زمینشناس میانماری به نام «کیاو تو» نامگذاری شده که در حوزهی زمینشناسی میانمار فعالیت داشته است.