اِنَشک؛ گیاه معروف به «پیاز تابستانه» بومی لرستان و ایلام که با غذا و دوغ مصرف می‌شود و رماتیسم را درمان می‌کند
«اِنَشک» یا «پیاز تابستانه» گیاهی کمیاب و زینتی از خانواده آلیوم است که در منطقه لرستان و ایلام می‌روید. این گیاه با ساقه‌های بلند و گل‌های زنگوله‌ای چشمگیر، علاوه بر ارزش زیبایی‌شناختی، نقش مهمی در تغذیه گرده‌افشان‌ها دارد.
راز بقا: «انشک» یا «پیاز تابستانه» یکی از گونه‌های شگفت‌انگیز گیاهان گلدار از خانواده Amaryllidaceae است؛ همان خانواده‌ای که شامل پیاز، سیر و آلیوم‌های زینتی می‌شود.
به گزارش راز بقا، این گیاه چندساله بومی مناطقی از ایران است و به ویژه در منطقه لرستان و ایلام به وفور رشد می‌کند. این گیاه به دلیل ساقه‌های بلند، گل‌های زنگوله‌ای بزرگ و ارزش زینتی خود شهرت دارد. کمیاب‌بودن و ساختار خاص آن باعث شده که در باغ‌های گیاه‌شناسی و میان مجموعه‌داران گیاهان کمیاب جایگاه ویژه‌ای پیدا کند.
ویژگی‌های مورفولوژیک و رشد
به گزارش راز بقا، «انشک» در واقع گیاهی پیازدار علفی و چند ساله است که یکی از گیاهان بومی غرب کشور و زاگرس با ساقه بلند ارتفاع تا ۱۲۰ سانتیمتر که قابلیت اهلی‌سازی دارد و دارای خواص مختلف دارویی است.
در هر چتر بالغ بر ۳۰ گل بنفش یا صورتی رنگ زیبا ایجاد می‌کند که مزیت زینتی نیز دارد. طبع آن گرم است و حاوی آنتی اکسیدان ها، گوگرد ویتامین آ و ویتامین c پتاسیم منیزیم و آلیسین است. این گیاه حاوی مقدار قابل توجهی فیبر است که علاوه بر احساس سیری می‌تواند باعث افزایش ترشح صفرا شده که هضم غذا را راحت‌تر می‌کند.
«اِنَشک» اغلب به‌عنوان یکی از چشمگیرترین اعضای گروه آلیوم توصیف می‌شود. گل‌ها زنگوله‌ای، آویخته و به‌صورت یک چتر بزرگ در بالای ساقه ظاهر می‌شوند.
هر گل معمولاً به رنگ سفید مایل به سبز با رگه‌های قرمز یا بنفش است که جذابیت آن را بیشتر می‌کند. برگ‌ها پهن و نواری هستند و از پیاز زیرزمینی در اوایل بهار بیرون می‌آیند. این گیاه خاک‌های با زهکشی مناسب را ترجیح می‌دهد و در شرایط آفتابی تا نیم‌سایه رشد مطلوبی دارد. همچنین نسبت به سرما مقاوم است و می‌تواند در مناطق سردسیر نیز دوام بیاورد.
پراکنش جغرافیایی و زیستگاه
به گزارش راز بقا، زیستگاه طبیعی انشک در ایران عمدتاً منطقه لرستان و ارتفاعات ایلام است. این گیاه در ارتفاعات کوهستانی، حاشیه جنگل‌ها و دامنه‌های سنگلاخی، معمولاً در ارتفاع ۸۰۰ تا ۲۰۰۰ متری از سطح دریا می‌روید. توانایی سازگاری با شرایط سخت باعث شده که هم سرمای زمستان و هم خشکی تابستان را تاب بیاورد.
برای مطالعه بیشتر بخوانید:
انجیر استهبان؛ طلای شیرین فارس و بزرگ‌ترین باغ انجیر دیم روی زمین که ثبت جهانی شده است
مرزه کوهی لرستان؛ گیاهی خوش‌عطر و دارویی با کاربرد محلی و صادراتی که کاشت آن سود بسیار بالایی دارد
علاوه بر استان لرستان این گیاه به صورت انبوه در کوهستان کبیرکوه واقع در ارتفاعات استان ایلام که از دره شهر تا ایلام امتداد دارد یافت می‌شود.
در زیستگاه طبیعی خود، اغلب همراه با سایر گیاهان پیازدار و چندساله رشد می‌کند و بخشی از پوشش گیاهی منحصر‌به‌فرد منطقه قفاز و لرستان ایران را تشکیل می‌دهد. به دلیل پراکنش محدود و افزایش تقاضا برای کاربرد زینتی، توجه زیادی به حفاظت و کشت آن در خارج از زیستگاه اصلی شده است.
ارزش زینتی و باغبانی
به گزارش راز بقا، باغبانان و طراحان منظر انشک را به دلیل نمایش باشکوه گل‌ها و توانایی افزودن ارتفاع و ساختار معماری به ترکیب گیاهی می‌پسندند. این گیاه اغلب در باغ‌های طبیعی، باغ‌های کلبه‌ای و مرز‌های ترکیبی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بر خلاف برخی خویشاوندان خود مانند سیر خوراکی، حالت تهاجمی ندارد و می‌تواند در کنار دیگر گیاهان چندساله به‌خوبی رشد کند. طولانی بودن فصل گلدهی و نقش تزئینی رنگ‌های خاص آن، سبب شده در میان علاقه‌مندان به گیاهان کمیاب جایگاه ویژه‌ای داشته باشد.
علاوه بر این، گل‌های آن سرشار از شهد هستند و زنبورها و پروانه‌ها را جذب می‌کنند و از این طریق به افزایش تنوع زیستی در باغ‌های کشت‌شده کمک می‌کند.
مهمترین کاربرد‌های انشک
به گزارش راز بقا، مهمترین کاربرد انشک در منطقه بومی رشد خود یعنی لرستان در مصرف دارویی و خوراکی آن نهفته است.
اِنَشک به صورت برگ‌های جوان قبل از گلدهی و خام به عنوان سبزی، همراه غذا و همچنین به صورت ریز شده در دوغ مصرف می¬شود. همچنین برگ‌های خشک¬ شده به عنوان چاشنی غذا استفاده می¬شود. این گیاه طبیعت گرمی دارد و افراد بومی منطقه لرستان برای درمان درد‌های مفصلی و رماتیسمی از آن استفاده می‌کنند. اندام مورد استفاده در گیاهان تیره لاله در اغلب برگ و پیاز گیاه است.
گیاهان این تیره به دلیل داشتن طبیعتی گرم در باور‌های مردمی اغلب به عنوان درمانی مناسب برای درد‌های روماتیسمی، مفاصل و همچنین مؤثر در بهبود سرماخوردگی‌ها استفاده می‌شوند. همچنین از این گیاه در طب سنتی لرستان برای درمان عفونت بدن به ویژه کلیه استفاده می‌شود.
برخلاف بسیاری از خویشاوندان خود در خانواده سیر و پیاز، گل‌های این گیاه زیبایی خیره‌کننده دارند. همچنین به‌دلیل ساقه‌های بلند با خوشه‌های گل زنگوله‌ای که با باد به‌آرامی تکان می‌خورند، محبوب است. این ویژگی باعث می‌شود انتخابی عالی برای افزودن جلوه عمودی و معماری چشمگیر به باغ‌ها، به‌ویژه در مرز‌ها یا فضا‌های طبیعی‌شده باشد.
از دیدگاه بوم‌شناختی، این گیاه شهد فراوانی تولید می‌کند که منبع تغذیه حیاتی برای زنبورها، پروانه‌ها و سایر حشرات گرده‌افشان است. در زمانی که جمعیت گرده‌افشان‌ها در سراسر جهان در معرض تهدید قرار دارند، وجود چنین گیاهانی در حفظ تعادل اکولوژیکی اهمیت ویژه‌ای دارد.
لینک کپی شد
از میان خبرها
خواندنی‌ها
کُندر؛ صمغی که نوزادان را باهوش می‌کند، دود آن قدرت جادویی دارد و زمانی معادل طلا قیمت داشت
وسمه؛ گیاهی دارویی با خواص معجزهآسا که بواسیر و سرخک را درمان و موهای سفید را سیاه می‌کند!
آدامس کُردی یا سقز؛ آدامسی طبیعی که با شیوه‌ای تاریخی از درخت استخراج می‌شود و اروپایی‌ها عاشق آن هستند
قارچ شیتاکه؛ بهترین قارچ دارویی و خوراکی برای تقویت سیستم ایمنی و سلامتی که کاشت آن سود زیادی دارد
سرخابکولی؛ گیاهی وحشی و سمی که از آن مربا درست می‌کنند و ماده آرایشی سرخاب از آن گرفته می‌شود
خسرودار یا خولنجان؛ گیاهی به شدت گرم با طعمی فلفلی و شیرین مشهور به «زنجبیل تایلندی» که مخصوص تقویت قوای جنسی است
کاکوتی؛ گیاهی معطر و پرطرفدار با سود اقتصادی بالا که میتوان آن را در کوهستانهای کردستان کاشت
کشت باریجه؛ طلای معطر کوهستان با تقاضای بالا در صنایع دارویی و مصرف آب ناچیز که کشت آن سود بالایی دارد
ارسال نظر
ویدیوهای برگزیده
دنیای گیاهان
علم و کیهان