راز بقا: کاپرولیت، که گاهی با نام بامزهی «سنگ مدفوع» شناخته میشود، دقیقاً همان چیزی است که از نامش پیداست: مدفوع فسیلشدهی حیوانات باستانی. طی میلیونها سال، این مواد آلی بهتدریج با مواد معدنی جایگزین شده و به سنگی ارزشمند تبدیل میشوند.
به گزارش راز بقا، نتیجه، اثری طبیعی است که هم خندهدار است و هم از نظر علمی بینظیر. کاپرولیت پلی میان دنیای دیرینهشناسی و سنگهای قیمتی است؛ چیزی که هم در موزهها و هم در مجموعههای شخصی جواهرسازان دیده میشود.

به گزارش راز بقا، کاپرولیت زمانی شکل میگیرد که مدفوع حیوان به سرعت دفن شده و بهتدریج در فرایند فسیلسازی، ترکیبات آلی آن با مواد معدنی مانند سیلیس، کربنات کلسیم یا اکسید آهن جایگزین میشود. این روند باعث میشود شکل اولیه و حتی اجزای درون مدفوع مانند تکههای استخوان، دانههای گیاه یا پوستههای حیوانات حفظ شود.
رنگ و بافت کاپرولیتها بسیار متنوع است؛ از قهوهای و خاکستری تا قرمز یا رنگهای ترکیبی. برخی از آنها با صیقل دادن به سنگهای قیمتی براق تبدیل میشوند و برخی دیگر به صورت طبیعی به عنوان فسیل نگهداری میشوند.
از نظر زمینشناسی، کاپرولیتها میتوانند مربوط به دورانهای مختلفی باشند؛ از مدفوع دایناسورها در دوران ژوراسیک و کرتاسه گرفته تا مدفوع پستانداران یا ماهیهای دوران ائوسن. ارزش این سنگها معمولاً به منشأ، قدمت و وضعیت ظاهری آنها بستگی دارد.

به گزارش راز بقا، هرچند کاپرولیت در اصل یک فسیل علمی است، اما امروزه بهعنوان سنگ زینتی نیز شناخته میشود. برخی از نمونههای صیقلخورده آن در ساخت گردنبند، انگشتر یا گوشواره با فلزات گرانبها مانند طلا و نقره استفاده میشوند.
برای کلکسیونرها، کاپرولیت چندین جذابیت دارد:
از نظر زیباییشناسی، الگوها و رنگهای آن چشمنواز است.
از نظر علمی، اطلاعاتی درباره رژیم غذایی حیوانات منقرضشده میدهد.
از نظر طنز، «سنگی از مدفوع دایناسور» همیشه موضوعی خندهدار و جالب است.

سنگشناسان متافیزیکی حتی آن را نماد «تبدیل و دگرگونی» میدانند؛ زیرا پسماند حیوانات در گذر زمان به سنگی زیبا تبدیل شده است.
قیمت کاپرولیت بسته به اندازه، منشأ، نوع صیقل و قدمت متفاوت است. قطعات کوچک معمولاً چند ده دلار قیمت دارند، اما نمونههای بزرگ و نادر از دوران دایناسورها میتوانند صدها یا حتی هزاران دلار ارزش داشته باشند.
برای مطالعه بیشتر بخوانید:
به گزارش راز بقا، کاپرولیت در علم دیرینهشناسی بهعنوان «فسیل اثری» شناخته میشود، یعنی فسیلی که به جای بدن حیوان، رفتار یا آثار آن را ثبت کرده است. دانشمندان با بررسی کاپرولیت میتوانند بفهمند حیوانات باستانی چه چیزهایی میخوردهاند، در چه محیطی زندگی میکردهاند و حتی چگونه هضم غذا در بدن آنها انجام میشده است.

درون برخی نمونهها دانههای گیاهی، تکههای استخوان یا فلس ماهی پیدا شده است که اطلاعات شگفتانگیزی از اکوسیستمهای میلیونها سال پیش ارائه میدهد.
با این حال، استخراج و فروش این فسیلها باید قانونی و اخلاقی باشد. بسیاری از کشورها قوانین سختگیرانهای درباره استخراج فسیلها دارند و جمعآوری غیرمجاز آنها میتواند به نابودی منابع علمی منجر شود.

به گزارش راز بقا، عجیبترین نکته درباره کاپرولیت این است که در واقع مدفوع سنگشدهی حیوانات است. واژهی Coprolite از دو واژه یونانی kopros (مدفوع) و lithos (سنگ) گرفته شده است. برخی نمونهها هنوز بافت اصلی یا بقایای قابلتشخیص از غذای هضمنشده درون خود دارند.
برخی از کاپرولیتها به شکل سنگهای قیمتی تراشخورده و در بازار تا صدها دلار فروخته میشوند. یک نمونه ۲۱.۵۲ قیراطی از مدفوع فسیلشدهی دایناسور با قیمت حدود ۳۰۰ دلار فروخته شد.
نکته جالب دیگر، شوخطبعی مردم در قبال این سنگ است؛ بسیاری از مجموعهداران شوخی میکنند که «پول زیادی برای یک تکه فضولات سنگی پرداخت کردهاند». با این حال، کاپرولیتهای بزرگ و نادر مربوط به دایناسورها میتوانند قیمتی تا چند هزار دلار داشته باشند.
این تضاد جالب میان «مدفوع» و «سنگ قیمتی» باعث شده کاپرولیت جایگاه منحصربهفردی در میان فسیلها و سنگهای کلکسیونی داشته باشد.

قیمت کاپرولیت بسته به اندازه و منشأ بین ۴۰ تا ۷۰ دلار برای نمونههای کوچک متغیر است. قطعات بزرگتر، صیقلخورده و با منبع معتبر میتوانند تا ۳۰۰ دلار یا بیشتر قیمت داشته باشند. نمونههای ممتاز با منشأ دایناسوری حتی ممکن است تا ۱۰۰۰ دلار نیز ارزش داشته باشند.
در حالت کلی منبع مشخص و قابلاعتمادی وجود ندارد که دقیقاً نشان دهد گرانترین کاپرولیت (مدفوع فسیلشده) جهان کدام است، اما چند نمونه از فروشهای شاخص و باارزش ثبت شدهاند:
یک قطعه بزرگ فسیلشده که با عنوان «احتمالاً طولانیترین مدفوع فسیلشدهی کشفشده در جهان» معرفی شد (طول حدود ۴۰ اینچ و قدمت ۲۰ میلیون سال) برای حراج با برآورد قیمتی بین ۸۰۰۰ تا ۱۰٬۰۰۰ دلار آمریکا عرضه گردید.
در یکی از فروشگاههای فسیل، نمونهای از کاپرولیت دایناسور با ابعاد ۱۲×۱۰×۸ اینچ و وزن ۳۱ پوند، به قیمت ۵۹۵ دلار (تخفیفخورده از ۶۹۵ دلار) ارائه شده بود. نمونههای رایجتر و کوچکتر معمولاً با قیمت چند ده تا چند صد دلار فروخته میشوند؛ برای مثال، برخی نمونهها در بازه ۱۹۹ تا ۳۰۰ دلار قیمت دارند.

منشأ و قدمت: کاپرولیتهای منسوب به دایناسورها معمولاً ارزش بیشتری دارند، اما تعیین دقیق منشأ و گونهی تولیدکننده دشوار است.
فروش در حراج یا معاملات خصوصی: رکورد حدود ۸ تا ۱۰ هزار دلاری مربوط به برآورد قیمت قبل از حراج است، نه فروش قطعی.
شفافیت بازار: بسیاری از خرید و فروشهای فسیلها بهصورت خصوصی انجام میشوند و اطلاعات قیمت نهایی منتشر نمیگردد.
به گزارش راز بقا، کاپرولیت یکی از عجیبترین سنگهای جهان است؛ ترکیبی از شوخطبعی، علم و زیبایی طبیعی. این سنگ فسیلی نشان میدهد که حتی زبالهی حیوانات میتواند در گذر میلیونها سال به اثری هنری و ارزشمند تبدیل شود. کاپرولیت، گواهی است بر بازیهای عجیب طبیعت و گذر زمان.