دایناسور نوک اردکی؛ اولین دایناسور «مومیایی‌شده» سُم‌دار جهان کشف شد!
کشف دو دایناسور مومیایی‌شده در وایومینگ، نشان داد دایناسور‌های اردک‌منقار دارای سُم بوده‌اند. این فسیل‌های ۶۶ میلیون ساله، نخستین شواهد از وجود سُم در خزندگان خشکی‌زی را ارائه می‌دهند و دیدگاه دانشمندان درباره‌ی تکامل دایناسور‌ها را تغییر داده‌اند.
راز بقا: در یکی از شگفت‌انگیزترین اکتشافات دنیای دیرینه‌شناسی، گروهی از پژوهشگران آمریکایی موفق شدند دو فسیل بسیار نادر از دایناسور‌های اردک‌منقار را در نواحی بد‌لندز ایالت وایومینگ کشف کنند. این دو نمونه که به طرز خارق‌العاده‌ای سالم مانده‌اند، برای نخستین بار نشان می‌دهند که این دایناسور‌های غول‌پیکر دارای سُم بوده‌اند؛ ویژگی‌ای که تاکنون در هیچ خزنده‌ای مشاهده نشده بود.
به گزارش راز بقا، این فسیل‌ها مربوط به گونه‌ای با نام علمی Edmontosaurus annectens هستند که حدود ۶۶ میلیون سال پیش، در اواخر دوره کرتاسه، روی زمین زندگی می‌کرد. دایناسور‌های اردک‌منقار از بزرگترین گیاه‌خواران زمان خود بودند و هم‌دوره دایناسورهایی، چون تیرانوسوروس رِکس و تریکِراتوپس محسوب می‌شدند.
پژوهش جدید که در مجله‌ی معتبر Science منتشر شده، جزئیات حیرت‌انگیزی از زیست‌شناسی این موجودات را آشکار کرده است. تیم تحقیقاتی به سرپرستی پل سرنو (Paul Sereno)، استاد زیست‌شناسی دانشگاه شیکاگو، اعلام کرد: «برای نخستین بار، تصویری کامل و واقعی از ظاهر یک دایناسور بزرگ در اختیار داریم؛ تصویری که می‌توان به آن اعتماد کرد.»
چگونه دایناسور مومیایی شد؟
این دو فسیل در حالی کشف شدند که پوست، خار‌های بدن و حتی ساختار سم‌ها به شکل چشمگیری حفظ شده بود. دانشمندان معتقدند اجساد این دایناسور‌ها پس از مرگ در زیر آفتاب خشک شده و سپس به‌سرعت در جریان سیلابی ناگهانی دفن شده‌اند. در نتیجه‌ی واکنش میان الکتریسیته‌ی ساکن و رس‌های اطراف، پوسته‌ای نازک از گل و مواد معدنی روی بدنشان تشکیل شده و همین امر باعث حفظ شکل بدن و پوست شده است. با گذشت میلیون‌ها سال، بافت‌های آلی به‌تدریج پوسیده و با سنگ جایگزین شده‌اند و بدین ترتیب، نوعی «مومیایی سنگی» پدید آمده است.
ظاهر و ساختار بدنی اد‌مونتوسوروس
بررسی‌های تصویربرداری پیشرفته از جمله اسکن‌های X-ray و میکرو CT نشان داد که این دایناسور‌ها تاجی گوشتی روی گردن و پشت خود داشتند که در امتداد دم به ردیفی از خار‌های استخوانی ختم می‌شد. پوست بدنشان از فلس‌های کوچک و سنگ‌مانند پوشیده شده بود که بزرگ‌ترینشان تنها چهار میلی‌متر قطر داشت رقمی ناچیز در برابر طول کلی بدن که می‌توانست به بیش از ۱۲ متر برسد!
نمونه‌های تازه کشف‌شده شامل یک دایناسور جوان به نام «اِد جونیور» (Ed Jr.) با حدود دو سال سن، و یک دایناسور بالغ‌تر به نام «اِد سنیور» (Ed Sr.) در حدود پنج تا هشت ساله هستند. این نام‌گذاری جالب توسط گروه تحقیقاتی انجام شد تا تمایز سنی آنها در مطالعات آینده آسان‌تر باشد.
اهمیت کشف
وجود سُم در یک خزنده، نه‌تنها پدیده‌ای منحصر‌به‌فرد است بلکه نگاه دانشمندان به تکامل اندام حرکتی دایناسور‌ها را دگرگون می‌کند. پیش از این تصور می‌شد اردک‌منقار‌ها تنها از پنجه‌های صاف برای حرکت در گل و مرداب استفاده می‌کردند، اما کشف جدید نشان می‌دهد که ساختار سم‌مانند در پاهایشان باعث می‌شده بتوانند راحت‌تر در زمین‌های نرم حرکت کنند.
پل سرنو درباره‌ی اهمیت این کشف گفت: «در این فسیل‌ها تعداد زیادی "اولین" وجود دارد؛ از جمله نخستین سُم شناخته‌شده در یک مهره‌دار خشکی‌زی، نخستین خزنده‌ی دارای سُم و نخستین جانور چهارپا که نحوه‌ی قرارگیری دست و پایش متفاوت بوده است.»
نقشه‌برداری از «منطقه مومیایی»
پژوهشگران برای یافتن این فسیل‌ها از عکس‌ها، یادداشت‌ها و نامه‌های دیرینه‌شناسان قرن بیستم استفاده کردند و موفق شدند محل دقیق کشفیات قدیمی را بیابند. سپس منطقه‌ای را که «محدوده مومیایی» نامیدند، مورد کاوش قرار دادند. نتیجه، کشف دو نمونه‌ی بی‌نظیر بود که حالا یکی از مهم‌ترین یافته‌های فسیلی قرن به شمار می‌رود.
این کشف، پنجره‌ای تازه به دنیای فراموش‌شده‌ی دایناسور‌ها گشوده است و می‌تواند مسیر پژوهش‌های آینده درباره‌ی نحوه‌ی انقراض و تکامل این موجودات شگفت‌انگیز را تغییر دهد.
لینک کپی شد
از میان خبرها
خواندنی‌ها
ارسال نظر
ویدیوهای برگزیده
دنیای گیاهان
علم و کیهان