برای اولین بار در تاریخ؛ نوک‌نهنگ ژینکودندان زنده در اقیانوس آرام مشاهده و راز پالس صوتی مرموز کشف شد

راز بقا: دانشمندان اخیراً موفق شدند یکی از مرموزترین پستانداران دریایی، نوک‌نهنگ ژینکودندان، را برای اولین بار زنده در اقیانوس آرام مشاهده کنند. این نهنگ نادر، با دندان‌های شبیه برگ جینکو، توجه جامعه علمی جهان را به خود جلب کرده و به حل معمای یک پالس صوتی اسرارآمیز در شمال اقیانوس آرام کمک کرده است.

به گزارش راز بقا، نام علمی این گونه Mesoplodon ginkgodens و نام انگلیسی آن Ginkgo-toothed beaked whale است. این نهنگ از خانواده نهنگ‌های دندان‌دار (Beaked whales) است و پیش از این، تنها از نمونه‌های مرده یا صید جانبی شناخته می‌شد. این کشف زنده اهمیت زیادی دارد، زیرا به دانشمندان اجازه می‌دهد رفتار و زیست واقعی این گونه مرموز را برای اولین بار مشاهده کنند.

زیستگاه طبیعی و پراکندگی

نوک‌نهنگ ژینکودندان عمدتاً در آب‌های عمیق اقیانوس آرام زندگی می‌کند و دور از سواحل است. این نهنگ‌ها توانایی غواصی‌های طولانی و عمیق دارند و می‌توانند ساعت‌ها زیر آب بمانند تا به دنبال غذا یا فرار از شکارچیان باشند.

گروه‌های این نهنگ معمولاً شامل یک نر بالغ، چند ماده و فرزندانشان است. به گزارش راز بقا نر‌ها برای حفظ قلمرو و دسترسی به ماده‌ها، دندان‌های بزرگ خود را به عنوان سلاح استفاده می‌کنند. ماده‌ها هیچ دندانی ندارند و از زمان تولد تا پایان عمر بدون دندان زندگی می‌کنند.

ویژگی‌های دندان و تغذیه

ویژگی برجسته نوک‌نهنگ ژینکودندان، دندان‌های منحصر‌به‌فرد نرهاست. هر نر دارای یک جفت دندان است که شبیه برگ‌های بادبزنی شکل درخت جینکو است و با بلوغ به عاج کوچک تبدیل می‌شود. این دندان‌ها برای جنگ و رقابت استفاده می‌شوند و کاربرد تغذیه‌ای ندارند.

این نهنگ‌ها به طور عمده از ماهی‌های کوچک و ماهی مرکب تغذیه می‌کنند و از مکش آب و دهان برای گرفتن غذا استفاده می‌کنند. بنابراین، دندان‌ها نقش تغذیه‌ای ندارند و تنها برای رقابت اجتماعی مورد استفاده هستند. مشاهدات علمی همچنین نشان داده‌اند که برخی نهنگ‌ها آثار زخم ناشی از کوکی‌کاتر شارک‌ها – ماهی‌هایی کوچک که با بریدن بخش‌هایی از بدن حیوانات بزرگ تغذیه می‌کنند – دارند، که نشان‌دهنده خطرات محیطی برای این گونه است.

تاریخچه کشف زنده

کشف زنده نوک‌نهنگ ژینکودندان پس از ضبط یک پالس صوتی مرموز در شمال اقیانوس آرام آغاز شد. تیم تحقیقاتی از سال ۲۰۲۰ به دنبال موجودات مسئول این سیگنال اسرارآمیز بود. در ژوئن ۲۰۲۴، اولین نهنگ زنده مشاهده شد و در ادامه گروهی کوچک شامل یک نر بالغ و یک ماده بالغ با بچه خود نیز ثبت گردید.

به گزارش راز بقا برای تأیید گونه، تیم تحقیقاتی نمونه‌ای کوچک از پوست و چربی یکی از نهنگ‌ها را با تیرکمان جمع‌آوری کرد. نمونه DNA به آزمایشگاه ژنتیک فرستاده شد و هویت گونه‌ها تأیید شد. خوشبختانه، نهنگ آسیبی ندید و همه نمونه‌برداری‌ها با کمترین مزاحمت انجام شد.

مستندسازی و روش تحقیق

محققان با استفاده از دوربین‌های دوچشمی، هیدروفون‌ها (میکروفون‌های زیرآبی) و عکس‌برداری، حضور و رفتار این گونه را مستندسازی کردند. در یکی از مشاهدات، یک نهنگ تنها ۲۰ متر از عقب کشتی نزدیک شد و نمونه‌برداری انجام شد. این نمونه کوچک، بدون آسیب رساندن به نهنگ، اطلاعات ژنتیکی بسیار ارزشمندی در اختیار دانشمندان قرار داد.

پیتمن، یکی از محققان، توضیح داد که زخم‌های ناشی از کوکی‌کاتر شارک‌ها بسیار بیشتر از مقدار بافت جمع‌آوری‌شده توسط تیرکمان بوده است، بنابراین روش نمونه‌برداری بسیار ایمن و کم‌تهاجمی بوده است.

رفتار اجتماعی و نوزادان

نوزادان نوک‌نهنگ ژینکودندان معمولاً با ماده‌ها همراه هستند و در اولین سال‌های زندگی کاملاً به مادر وابسته‌اند. نر‌ها از دندان‌های خود برای جلب توجه ماده‌ها و رقابت با سایر نر‌ها استفاده می‌کنند و این باعث ایجاد آثار جنگ و زخم روی بدن آنها می‌شود. رفتار اجتماعی این نهنگ‌ها نشان‌دهنده پیچیدگی زندگی اجتماعی آنها در اعماق دریا است.

برای مطالعه بیش‌تر بخوانید:

ماهی خورشیدی؛ غول اقیانوس که ۲۰۰۰ کیلو وزن دارد، درد را حس نمی‌کند و گوشتی بسیار بدمزه دارد!

جعبه‌ماهی؛ ماهیانی شبیه صندوق و مجهز به سلاح شیمیایی که بدنی شبیه زره دارد و به صورت مکعبی شنا می‌کنند

دلفین نهنگی پوزه‌کوتاه؛ کمیاب‌ترین دلفین جهان که شبیه نهنگ است و رفتار‌هایی مانند انسان دارد!

اهمیت علمی و حفاظت

این کشف، اهمیت زیادی در شناخت گونه‌های ناشناخته دریایی و حفاظت از آنها دارد. شناسایی صدا‌های زیرآبی و تطبیق آنها با گونه‌ها، امکان پایش صوتی غیرفعال و بررسی محل زندگی، تعداد و آسیب‌پذیری نوک‌نهنگ‌ها را فراهم می‌کند. این اطلاعات برای کاهش خطرات انسانی، به ویژه در حوزه ماهیگیری صنعتی و فعالیت‌های کشتی‌رانی، حیاتی است.

دانشمندان امیدوارند که با شناسایی بیشتر نهنگ‌های دندان‌دار، بتوانند رفتار، پراکندگی و جمعیت آنها را بهتر درک کرده و اقدامات حفاظتی مؤثرتری ارائه کنند.

مشاهده زنده نوک‌نهنگ ژینکودندان (Mesoplodon ginkgodens) و جمع‌آوری نمونه DNA برای اولین بار، یک گام مهم در شناخت و حفاظت از گونه‌های دریایی نادر است. این موفقیت نشان می‌دهد که با تلاش، پشتکار و استفاده از تکنیک‌های علمی نوین، می‌توان حتی اسرار ناشناخته‌ترین موجودات دریایی را کشف کرد.