راز بقا: بسیاری تصور میکنند یخزدن انسان در سرما اتفاقی تدریجی و زمانبر است، اما واقعیت این است که در دماهای زیر صفر، مرگ میتواند در عرض چند دقیقه رخ دهد؛ آن هم نه بهخاطر یخ زدن کامل بدن، بلکه به دلیل فروپاشی عملکردهای حیاتی. بدن انسان برای بقا در محدودهی دمایی بسیار محدودی طراحی شده و خروج از این بازه، زنجیرهای از واکنشهای مرگبار را فعال میکند.
در این مقاله از راز بقا بررسی میکنیم اگر در دماهای منفی ۱۰، منفی ۲۰، منفی ۳۰، منفی ۴۰، منفی ۵۰ و منفی ۶۰ درجه سانتیگراد بدون پناه و لباس مناسب بیرون بمانیم، چه مدت طول میکشد تا دچار آسیب شدید یا مرگ شویم و دقیقاً چه اتفاقی در بدن رخ میدهد.
به گزارش راز بقا، در منفی ۱۰ درجه، هنوز بسیاری خطر را جدی نمیگیرند، اما این دما آغاز هیپوترمی واقعی است.
زمان خطرناک: ۳۰ تا ۶۰ دقیقه
زمان مرگ احتمالی: ۱ تا ۲ ساعت
در این شرایط، بدن با لرزش شدید تلاش میکند گرما تولید کند. به گزارش راز بقا رگهای خونی پوست منقبض میشوند و خون به اندامهای حیاتی هدایت میشود. انگشتان دست و پا اولین نقاطی هستند که دچار بیحسی و یخزدگی میشوند. اگر فرد بیحرکت بماند یا لباس خیس داشته باشد، مرگ میتواند خیلی زودتر رخ دهد.

در منفی ۲۰ درجه، بدن دیگر نمیتواند تعادل گرمایی را حفظ کند.
زمان خطرناک: ۱۰ تا ۲۰ دقیقه
زمان مرگ احتمالی: ۳۰ تا ۶۰ دقیقه
به گزارش راز بقا در این دما، لرزشها شدید ولی کوتاهمدتاند. پس از مدتی لرزش متوقف میشود که نشانهای بسیار خطرناک است. قدرت تصمیمگیری مختل میشود، فرد ممکن است دچار توهم شود و حتی لباسهایش را دربیاورد؛ پدیدهای معروف به «برهنگی متناقض». ایست قلبی یا نارسایی تنفسی معمولاً عامل مرگ است.
منفی ۳۰ درجه دمایی است که دیگر بقا بدون تجهیزات تخصصی تقریباً غیرممکن میشود.
زمان خطرناک: ۵ تا ۱۰ دقیقه
زمان مرگ احتمالی: ۱۵ تا ۳۰ دقیقه
در این دما، پوست صورت در چند دقیقه یخ میزند. تنفس هوای بسیار سرد میتواند به ریهها آسیب بزند. دمای مرکزی بدن بهسرعت زیر ۳۲ درجه میرسد و قلب شروع به ضربان نامنظم میکند. احتمال بیهوشی ناگهانی بسیار بالاست.
در منفی ۴۰ درجه، حتی کشورهای سردسیر هم وضعیت اضطراری اعلام میکنند.
زمان خطرناک: ۲ تا ۵ دقیقه
زمان مرگ احتمالی: ۱۰ تا ۱۵ دقیقه
به گزارش راز بقا در این شرایط، پوست بدون محافظ در کمتر از دو دقیقه دچار یخزدگی شدید میشود. سیستم عصبی مرکزی مختل شده و فرد توان حرکت را از دست میدهد. خون غلیظتر میشود و اکسیژنرسانی به مغز کاهش مییابد. اغلب قربانیان قبل از مرگ دچار بیهوشی کامل میشوند.

منفی ۵۰ درجه دمایی است که تنها با لباسهای قطبی و پناه مناسب میتوان زنده ماند.
زمان خطرناک: کمتر از ۲ دقیقه
زمان مرگ احتمالی: ۵ تا ۱۰ دقیقه
در این دما، رطوبت موجود در مجاری تنفسی میتواند یخ بزند. عضلات سفت میشوند و حرکت تقریباً غیرممکن است. افت ناگهانی دمای مغز و قلب باعث ایست سریع عملکردهای حیاتی میشود. حتی افراد بسیار قوی و سالم هم شانسی ندارند.
منفی ۶۰ درجه عملاً خارج از توان زیستی بدن انسان است.
زمان خطرناک: کمتر از ۱ دقیقه
زمان مرگ احتمالی: ۲ تا ۵ دقیقه
در این دما، تماس پوست با هوا مانند تماس با فلز منجمد است. بدن فرصت هیچ واکنشی ندارد. شوک حرارتی، ایست قلبی، و آسیب شدید مغزی تقریباً همزمان رخ میدهند. مرگ میتواند پیش از آنکه فرد حتی متوجه خطر شود اتفاق بیفتد.
نکته مهم این است که انسان معمولاً قبل از یخ زدن کامل میمیرد. عامل اصلی مرگ:
هیپوترمی شدید
اختلال ریتم قلب
نارسایی تنفسی
کاهش اکسیژنرسانی به مغز
یخزدگی اندامها بیشتر یک آسیب ثانویه است، نه علت اصلی مرگ.

به گزارش راز بقا هرچه دما پایینتر میرود، زمان بقا بهصورت تصاعدی کاهش مییابد. در منفی ۱۰ درجه شاید هنوز فرصت نجات وجود داشته باشد، اما از منفی ۳۰ به پایین، زمان به دشمن انسان تبدیل میشود. در منفی ۶۰ درجه، مرگ دیگر یک احتمال نیست؛ یک قطعیت است.
بدن انسان شاهکار تطابق است، اما در برابر سرمای شدید، حتی این شاهکار هم خیلی زود فرو میریزد.