راز «چشم‌های توله‌سگی»؛ سگ‌ها این نگاه مغموم را از کجا آورده‌اند؟

راز بقا: بر اساس پژوهشی جدید که موضوع تکامل سگ‌سانان را روشن‌تر می‌کند، «چشم‌های توله‌سگی» درشت و مغموم، آن‌طور که دانشمندان پیش‌تر تصور می‌کردند، فقط برای جذابیت سگ‌های اهلی در نظر انسان‌ها تکامل پیدا نکرده است. 

به گزارش راز بقا؛ مقاله‌های پژوهشی پیشین که در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۲ منتشر شدند، این نظریه را مطرح کردند که در جریان تکامل عضلات جدیدی دور چشمان سگ‌ها ایجاد شد، به‌طور خاص به این دلیل که برقراری ارتباط موثرتر با انسان‌ها را تسهیل می‌کرد.

اما پژوهشی جدید روی سگ‌های وحشی آفریقایی این نظریه را رد می‌کند، و یافته‌ها نشان می‌دهد که سایر گونه‌های سگ‌سانان نیز سازگاری‌های عضلانی مشابهی دارند که به آن‌ها امکان می‌دهد حالت‌های مغموم به خود بگیرند.

پژوهش‌های پیشین عضلات صورت سگ‌ها را با گرگ‌ها مقایسه کرده و دریافته بودند که سگ‌ها عضلات ویژه‌ای اطراف چشمانشان ایجاد شد تا طیف وسیع‌تری از حالت‌های چهره داشته باشند. دانشمندان این نظریه را مطرح کردند که چنین عضلاتی در جریان تکامل ایجاد شد، زیرا به سگ‌های اهلی امکان می‌داد حالت‌های چهره انسان را تقلید کنند و در نتیجه، مصاحبانشان را ترغیب کنند تا از آن‌ها بهتر مراقبت کنند. 

دانشمندان در جدیدترین پژوهش، که در نشریه «آناتومیکال رکورد» (تاریخچه کالبدشناسی- Anatomical Record) منتشر شد، یک نمونه مرده از سگ وحشی آفریقایی (Lycaon pictus) را که یک باغ‌وحش اهدا کرده بود تشریح کردند و دریافتند که این سگ‌سانان نیز همان عضلات «چشم توله‌سگ» را دارند.

این عضلات صورت نه تنها در سگ‌های وحشی وجود داشتند، بلکه مشخص شد که درست به همان اندازه‌ای رشد کرده‌اند که در عموزاده‌های اهلی‌شان مشاهده شده است. علاوه بر این، به نظر می‌رسد برخی عضلات صورت سگ وحشی آفریقایی به‌کارگیری ظریف گوش‌های متحرک و بزرگ مشخصه این گونه را تقویت می‌کند.

پژوهشگران در این تحقیق نوشتند: «این ریخت‌شناسی حاکی از آن است که حالت‌های چهره چشمی در سگ‌های وحشی به ارتباط درون‌گله‌ای کمک می‌کند و خاص سگ‌های اهلی نیست.»

هدر اسمیت، نویسنده ارشد این پژوهش از دانشگاه میدوسترن آمریکا، گفت: «سگ‌های وحشی آفریقایی همان عضلات صورت رشد‌یافته‌ای را دارند که حالت چشم توله‌سگ مغموم را در سگ‌های خانگی ایجاد می‌کند!»

پژوهشگران می‌گویند در حالی که مشخص شده است سگ‌های وحشی آفریقایی بیشتر از طریق صدا ارتباط برقرار می‌کنند، عضلات مرتبط با حالت چهره آن‌ها که به‌خوبی رشد یافته حاکی از آن است که شاید سگ‌سانان اشکال غیرصوتی دیگری از ارتباط درون‌گله‌ای داشته باشند که هنوز ناشناخته‌اند.» 

پژوهشگران گمان می‌کنند که ارتباط غیرصوتی ممکن است به‌ویژه برای این جانوران مفید باشد‌ــ سگ‌سانانی بسیار اجتماعی که در گله‌های متشکل از پنج تا نه قلاده در سراسر دشت‌های آفریقا شکار می‌کنند‌ــ تا بی‌سر‌و‌صدا در زیستگاه پوشیده از علفشان ارتباط برقرار کنند.