اتفاق تکان‌دهنده‌ای که برای سازندگان اهرام مصر رخ داد

راز بقا: ساخت مجموعه اهرام مصر، شامل هرم بزرگ جیزه یکی از عجایب دنیای باستان، در زمان خود هزینه گزافی داشت. دانشمندان حالا می‌گویند این هزینه تنها مادی نبوده و احتمالا باعث مشکلات سلامتی برای کارگران و ساکنان نیز شده است.

به گفته محققان فرانسوی، کارگرانی که در گورستان محوطه این هرم کار می‌کرده‌اند در معرض مقادیر قابل توجهی مس قرار داشته‌اند و ممکن است اولین قربانیان مسمومیت با فلزات بوده باشند.

تیمی از ژئوشیمی‌دانان از دانشگاه مارسی فرانسه در بندر خوفو مصر، که ۴۵۰۰ سال قدمت دارد و قدیمی‌ترین بندر شناخته‌شده در تاریخ است، از سال ۲۰۱۹ مشغول مشغول به حفاری هستند.

این بندر نزدیک اهرام خوفو و خفرع و در کنار شاخه‌ای از رود نیل قرار داشت که اکنون دیگر وجود ندارد.

دانشمندان پس از خاک‌برداری، نمونه‌ها را با استفاده از تکنیکی به نام طیف‌سنجی بدون پلاسما مورد بررسی قرار دادند تا بتوانند سطوح مس و سایر فلزات مانند آلومینیوم، آهن و تیتانیوم آن را به دست بیاورند.

یافته‌های پژوهشگران نشان داد که آلودگی ناشی از مس در این منطقه در حدود ۳۲۶۵ سال قبل از میلاد آغاز شده است. این در وهله اول بدین معنی است که انسان‌ها در این منطقه ۲۰۰ سال زودتر از آنچه قبلاً تصور می‌شد ساکن شده بودند.

آلودگی ناشی از مس ۷۵۰ سال بعد به اوج خود رسید و در نهایت در حدود ۱۰۰۰ سال قبل از میلاد از بین رفت.

آلن ورون، استاد دانشگاه اکس مارسی و از نویسندگان این مطالعه، می‌گوید که سطوح مس در این ناحیه «۵ تا ۶ برابر» بیشتر از محیط طبیعی بوده است.

به گفته محققان، وجود مس احتمالاً نشانه‌ای از دوران شکوفایی صنعت ابزارسازی است.

کشف آرسنیک، عنصر نیمه‌فلزی که در طول تاریخ توسط فلزکاران برای تقویت فلزات دیگر مورد استفاده قرار می‌گرفت، در نمونه‌های برداشت شده از خاک نشان می‌دهد که کارگران احتمالاً ابزار‌هایی مانند تیغه، اسکنه و مته می‌ساخته‌اند. این ابزار‌ها برای ساخت مجموعه اهرام ضروری به حساب می‌آمدند.

آلودگی مس در محیط زیست می‌تواند تأثیرات بدی بر زندگی انسان و حیوان داشته باشد. در حالی که مقادیر بسیار کمی از این عنصر برای چندین عملکرد بیولوژیکی انسان نظیر تولید انرژی و تشکیل عروق خونی ضروری است، قرار گرفتن بیش از حد در معرض آن می‌تواند باعث استفراغ، اسهال، حالت تهوع و درد شکم شود.

اگر این مسئله بیشتر طول بکشد می‌تواند اثرات مخرب‌تری از جمله آسیب به کلیه‌ها و کبد را در پی داشته باشد.

مشخص نیست که در صورت وجود آلودگی مصریان باستان چه اثراتی ناشی از آن را متحمل شده‌اند، با این حال محققان می‌گویند وجود این فلز در نمونه‌های خاک بینش عمیق‌تری از نحوه زندگی آن‌ها به دست می‌دهد.

دکتر ورون در این باره گفت: «با توجه به سطوح بسیار بالا مس می‌توان گفت که احتمالاً فعالیت صنعتی در این منطقه قابل توجه بوده است. این مسئله همچنین نشان داد که ساکنان منطقه نسبت به این سطح آلودگی مقاوم بوده‌اند.»

وی اضافه کرد: «دوره آلودگی با زمانی در حدود ۲۲۰۰ سال قبل از میلاد تلاقی می‌کند که رودخانه نیل به پایین‌ترین حد تاریخی خود رسیده و اقتصاد و ساختار اجتماعی مصر را تکان داده است. در آن زمان کار روی ساخت هرم جیزه و پروژه‌های دیگر، علیرغم مشکلات، ادامه یافته است.»

محققان معتقدند یافته‌های این پژوهش به درک بهتر زندگی و کار طبقه عادی و غیرحاکم جامعه در آن عصر کمک می‌کند و این موضوع مهمی است؛ زیرا آن‌ها ابزار‌هایی را ساختند که برای ایجاد برخی از ماندگارترین بنا‌های تاریخی در تاریخ بشر استفاده شده است.

نتایج مطالعات تازه در نشریه علمی «ژئولوژی» منتشر شده است.