رکورد دار پشتک‌ زدن روی زمین؛ هز ثانیه‌ ۳۶۸ بار!

راز بقا: دُم فنری کروی که با نام علمی (Dicyrtomina minuta) شناخته می‌شود، اخیراً به عنوان سریع‌ترین پشتک‌وارو-زن موجود روی زمین شناخته شده است که سرعت شگفت‌آور ۳۶۸ چرخش در تنها یک ثانیه را دارد.

این حشره کوچک، تنها ۶ میلی‌متر طول دارد و در باغ‌های بریتانیا و ایالات متحده یافت می‌شود. علیرغم اندازه کوچکش، توانایی پرش دم فنری بسیار فراتر از هر چیزی است که در موجودات دیگر دیده می‌شود، حتی در قلمرو شخصیت‌های بازی‌های ویدیویی مانند «سونیک خارپشت».

کشف قدرت آکروباتیک باورنکردنی دم فنری کروی توسط تیمی از محققان به سرپرستی دکتر آدریان اسمیت در دانشگاه ایالتی کارولینای شمالی انجام شد. شیفتگی دکتر اسمیت به این حشرات کوچک، که گاز نمی‌گیرند، نیش نمی‌زنند و پرواز نمی‌کنند، اما به خاطر توانایی پرش‌شان معروف هستند، او را بر آن داشت تا بررسی کند که این موجودات چگونه می‌توانند با چنین سرعت خارق‌العاده‌ای در هوا معلق بزنند.

برخلاف اکثر حشرات پرنده که از پا‌های خود برای جهش استفاده می‌کنند، دم فنری‌های کروی به یک زائده به نام «فورکا» متکی هستند. فورکا ساختاری چنگال‌دار است که هنگام عدم استفاده در زیر شکم حشره تا می‌شود. هنگامی که دم فنری تصمیم به پریدن می‌گیرد، فورکا به سمت پایین می‌چرخد و نوک چنگال‌دار آن به زمین فشار می‌آورد و حشره را با نیروی قابل‌توجهی به هوا پرتاب می‌کند. کل فرآیند فقط در یک هزارم ثانیه اتفاق می‌افتد و دم فنری می‌تواند حداکثر ۳۶۸ چرخش در ثانیه انجام دهد.

این حرکت سریع آنقدر سریع است که مشاهده آن با چشم غیرمسلح یا حتی با دوربین استاندارد غیرممکن است. اگر کسی بخواهد با استفاده از یک دوربین معمولی از پرش این حشره فیلم بگیرد، دم فنری در یک فریم ظاهر و سپس در فریم بعدی ناپدید می‌شود و تنها رد بخار کم‌رنگی از آن باقی می‌ماند که نشان می‌دهد کجا برگشته است.

برای ثبت جزئیات این حرکت خارق‌العاده، دکتر اسمیت و تیمش از دوربین‌هایی با سرعت بالا استفاده کردند که قادر به فیلم‌برداری ۴۰ هزار فریم در ثانیه بودند. این فناوری پیشرفته به آن‌ها این امکان را می‌دهد تا سرعت عمل را به اندازه‌ای کاهش دهند تا تیک آف، سرعت، مسیر و فرود دم فنری را تحلیل کنند.

این تحقیق نشان داد که دم‌های فنری کروی بدن خود را با سرعتی قابل مقایسه با کک‌ها شتاب می‌دهند، گروه دیگری از حشرات که به خاطر پرش‌های قدرتمندشان شناخته می‌شوند. با این حال، برخلاف کک‌ها، دم‌های فنری حرکت چرخشی پیچیده‌ای را به پرش‌های خود اضافه می‌کنند و در هوا به‌گونه‌ای می‌چرخند که هم سریع و هم کنترل‌شده است.

کشف توانایی پرش خارق‌العاده دم فنری نه تنها سازگاری‌های باورنکردنی را که موجودات کوچک می‌توانند ایجاد کنند برجسته می‌کند، بلکه بر پیچیدگی حتی به ظاهر ساده‌ترین موجودات در طبیعت نیز تأکید می‌کند.