مرغ و خروس استیریا؛ نژاد معروف به «طلای سفید» که زود به بلوغ می‌رسد و یک تخم‌گذار حرفه‌ای‌ست!

راز بقا: مرغ استیریا (Styrian Hen) که در زبان اسلوونیایی به آن «استایرکا» (Stajerka) و در زبان آلمانی «آلت‌اشتایرر هون» (Altsteirer Huhn) می‌گویند؛ یک نژاد بومی مرغ در استیریای اسلوونی و اتریش است. منشأ این نژاد از منطقه‌ای بین رودخانه‌های مورا و ساوا در بخش اسلوونیایی استیریا و بخش جنوبی استیریای اتریش می‌آید. در گذشته چهار نوع رنگ برای این نژاد دیده شده است: قهوه‌ای روشن، سفید، ابلق و کبکی. از میان اینها، نوع کبکی بیشترین گسترش را یافته و بیشترین حفاظت را دارد. 

به گزارش راز بقا، مرغ‌های این نژاد زودرس، پرجنب‌وجوش، قوی و تخم‌گذار‌های نسبتاً خوبی هستند. گوشتشان کیفیت خوبی دارد، پوستشان سفید است و تخم‌هایی با اندازه متوسط می‌گذارند. نسبت طول، عرض و عمق سینه به ترتیب ۸ به ۵ به ۳ است. 

خط سینه گرد است و شکم برجسته نشان‌دهنده هیکل قوی آنهاست. پر‌های گردن و دم غنی و پرپشت هستند و تاج روی سر صاف و ایستاده است. پشت بدن به‌صورت ملایم به سمت انتها شیب پیدا می‌کند و اگر از بالا نگاه شود، پهن به نظر می‌رسد. 

ویژگی‌های فیزیکی خروس استیریا

به گزارش راز بقا، یک خروس بالغ بین ۲.۵ تا ۳ کیلوگرم وزن دارد. سرش کوچک و خوش‌فرم است و نوکی کوتاه و قوی با رنگ سفید یا گوشتی (با لبه‌هایی به رنگ شاخی) دارد. چشمان قرمز آن حالتی پرشور به چهره‌اش می‌دهد. اندازه تاج آن متوسط، ساده و صاف است و از جلو به عقب ارتفاع می‌گیرد. 

دندانه‌های تاج دقیق و منظم هستند. پشت تاج دسته‌ای از پر‌های نازک و ظریف قرار دارد که گاهی فقط شامل چند پر بلندتر می‌شود. ریشک‌ها کوچک و سفید و ریش‌ها کوتاه تا متوسط و به رنگ قرمز تند هستند. صورت خروس باید قرمز باشد؛ اگر سفید باشد، نقص محسوب می‌شود. اندازه گردن متوسط و راست است و پر‌های قهوه‌ای مایل به قرمز روی آن به سمت سینه به رنگ سیاه تغییر می‌کنند. 

سینه خوب گرد شده، پهن، کمی برجسته و عمیق است. بدن به دلیل شکم پر و پشت پهن حالتی جمع‌وجور دارد. پشت بدن کمی به سمت دم شیب پیدا می‌کند و بلند و پهن است. شانه‌ها، پشت و زین خروس به رنگ قرمز تیره هستند، در حالی که بال‌ها که به بدن چسبیده‌اند، سیاه با حاشیه قهوه‌ای هستند. 

دم پهن و متراکم، رو به بالا، با پر‌های اصلی و کناری خوش‌فرم و هلالی‌شکل است. دم بلند، اما تند و تیز نیست و از بدن با زاویه کُند بیرون می‌آید. پر‌های اصلی و کناری دم پهن و در انتها گرد هستند و رنگی سیاه و درخشان با جلای فلزی دارند. پا‌ها باریک، با اندازه متوسط، بدون پر و با استخوان‌های نازک هستند. ران‌ها به‌سختی دیده می‌شوند. پا‌ها سفید هستند و بین انگشتان کمی رنگ قرمز دارد. در دو طرف پا نیز لکه‌های قرمز دیده می‌شود. 

ویژگی‌های مرغ استیریا

به گزارش راز بقا، یک مرغ بالغ بین ۲ تا ۲.۵ کیلوگرم وزن دارد. در سال اول حدود ۲۴۵ تخم به رنگ عاجی می‌گذارد. میانگین وزن تخم‌های نطفه‌دار ۵۵ گرم است. مرغ سر کوچکی دارد با ریشک‌های کوچک و سفید و دسته‌ای از پر‌های گرد و غنی که نباید روی چشمانش را بپوشاند. 

تاج آن راست، ساده، نه خیلی بزرگ و در قسمت جلو چروکیده است که این چروک ویژگی خاص نژاد محسوب می‌شود. پشت تقریباً افقی است، اسکلت بدن سنگین، سینه عمیق و شکم بسیار برجسته است. پا‌ها اندازه متوسط، سفید و با فلس‌های کمی قهوه‌ای روشن هستند. 

دم پهن و عمودی، باز و با زاویه کُند از بدن بیرون می‌آید. مرغ رنگ کبکی دارد و روی پشت و پر‌های پوشاننده‌اش الگوی نازک مشکی دیده می‌شود. پر‌ها براق نیستند. سینه به رنگ ماهی سالمون، شکم روشن و نشیمنگاه خاکستری است. 

منشأ و توسعه مرغ و خروس استیریا

به گزارش راز بقا، مرغ و خروس استیریا نژادی بومی محسوب می‌شود، هرچند شاید منشأ اصلی‌اش از این منطقه نباشد. ویژگی‌های آن نشان‌دهنده اجداد مشترک با دیگر نژاد‌های مدیترانه‌ای است.

نخستین بار در قرن ۱۳ از این نژاد نام برده شده است. در نیمه دوم قرن ۱۹ پرورش‌دهندگان به آن علاقه‌مند شدند و پرورش سیستماتیک‌اش را آغاز کردند. با این حال، این نژاد در رقابت با نژاد‌های مدرن تخم‌گذار، گوشتی و دومنظوره چندان موفق نبود. بقای آن عمدتاً به خاطر علاقه‌مندان بومی و پرورش خانگی ادامه یافت. 

نخستین توصیف علمی آن در سال ۱۸۹۴ توسط انجمن پرورش‌دهندگان در گراتس ثبت شد. در بخش اسلوونیایی توسعه این مرغ و خروس، تولید «کاپون» (خروس اخته و پرواری) اهمیت خاصی داشت که از نظر مردم‌شناسی هم جایگاه ویژه‌ای داشت و قرن‌ها به‌عنوان غذای لذیذ شناخته می‌شد. 

به گزارش راز بقا، در سال ۱۸۹۷ مرکز پرورش مرغ استیریا توسط انجمن نگهداری و پرورش در تسله تأسیس شد، اما بعداً به ماریبور منتقل گردید. در سال ۱۸۹۸ امانوئل مارتینی در گراتس فرآیند انتخاب نژاد استیریا را تقویت کرد. آرمین آربایتر که پرورش در تسله را سامان داد، نام آن را «مرغ تسله» گذاشت. 

در سال ۱۹۰۰، نام‌های «مرغ تسله» و «مرغ و خروس قدیمی استیریا» کنار گذاشته شدند و از آن پس به‌طور رسمی به آن مرغ و خروس استیریا گفته شد. شرکت کشاورزی استیریا نخستین سمپوزیوم را برگزار کرد که در آن مزایای مرغ و خروس استیریا مورد توجه قرار گرفت و توصیف پایه‌ای نژاد شکل گرفت. 

به گزارش راز بقا، اهمیت نژاد استیریا به‌ویژه در کنگره‌های طیور در سال ۱۹۰۷ در وین، ۱۹۰۸ در گراتس و ۱۹۱۳ در ماریبور برجسته شد. با این حال، ترویج این نژاد در جریان جنگ جهانی اول کم‌رنگ شد. پس از جنگ، منطقه پرورش مرغ و خروس استیریا به‌وسیله مرز تقسیم شد. بقایای خروس و مرغ‌های استیریا پس از جنگ جمع‌آوری شدند و بین سال‌های ۱۹۲۰ تا ۱۹۲۵ انجمن ماریبور نمایشگاهی از طیور استیریا برگزار کرد.

در سال ۱۹۳۲ نمایشگاهی در ماریبور و در سال ۱۹۳۴ در تسله برپا شد. در نوامبر ۱۹۳۰ سمپوزیومی در تسله برگزار شد که در آن استاندارد نژاد تعریف گردید. جنگ جهانی دوم کار روی این نژاد را متوقف کرد و تنها تعداد کمی از حیوانات حفظ شدند. بین سال‌های ۱۹۴۸ تا ۱۹۵۹ ایستگاه انتخاب در لوتسه نزدیک پولچانه نژاد را دوباره معرفی کرد، اما این کار از نظر اقتصادی مقرون‌به‌صرفه نبود. 

در سال ۱۹۷۰ این کار توسط دانشکده کشاورزی در لیوبلیانا ادامه یافت. کار سیستماتیک روی نژاد از سال ۱۹۸۷ آغاز شد. از سال ۱۹۹۳ وزارت کشاورزی، جنگل‌داری و تغذیه اسلوونی از بازمعرفی این نژاد حمایت کرده است.