سمندر غول‌پیکر چینی؛ بزرگ‌ترین دوزیست جهان با صدایی شبیه گریه نوزاد که ۶۰ کیلو وزن دارد

راز بقا: سمندر چینی غول‌پیکر (نام علمی: Andrias davidianus) بزرگ‌ترین سمندر در جهان است. طول بعضی از آنها حتی به ۱۸۰ سانتی‌متر (۶ فوت) هم می‌رسد، هرچند امروزه به ندرت به این اندازه می‌رسند. در حقیقت، سمندر غول‌پیکر چینی با وزن حدود ۵۰ کیلوگرم و طول ۱۸۰ سانتی‌متر بزرگ‌ترین سمندر و در واقع بزرگ‌ترین جاندار دوزیست کره زمین است.

به گزارش راز بقا، این جانور بیشتر به خاطر ایجاد صدا‌های بلند، ناله، صدای خش‌خش یا صدا‌های گریه‌مانند شناخته شده‌است. برخی از این صدا‌ها شباهت قابل توجهی به گریه یک کودک دارد، به همین دلیل در زبان چینی به آن «ماهی نوزادان» گفته می‌شود. این سمندر در سال ۲۰۰۸ به عنوان یکی از گونه‌های در معرض انقراض معرفی شده‌است.

معرفی سمندر چینی غول‌پیکر

سمندر چینی غول‌پیکر از خانواده سمندر‌های غول‌پیکر (Cryptobranchidae) است و به دلیل اندازه بزرگ و ظاهر منحصر به فردش توجه زیادی را جلب کرده است. این گونه عظیم‌الجثه توانسته عنوان بزرگ‌ترین سمندر دنیا را کسب کند. پوست چین‌خورده، بدن کشیده و سری بزرگ از ویژگی‌های بارز این سمندر است که آن را از دیگر دوزیستان متمایز می‌کند.

زیستگاه و پراکندگی

این سمندر بومی مناطق کوهستانی و رودخانه‌های سرد و پاک در چین مرکزی و جنوبی است. به گزارش راز بقا زیستگاه اصلی آنها شامل رودخانه‌های زلال، آب‌های شیرین و جریان‌های آهسته است که محیطی ایده‌آل برای زندگی و تخم‌ریزی فراهم می‌کند. به دلیل حساسیت زیاد به آلودگی آب و تغییرات محیطی، سمندر چینی غول‌پیکر تنها در زیستگاه‌های با کیفیت بالای آب یافت می‌شود. این موضوع باعث شده کاهش کیفیت زیستگاه یکی از مهم‌ترین تهدیدات برای بقای این گونه باشد.

ویژگی‌های زیستی و فیزیولوژیکی

سمندر چینی غول‌پیکر بیشتر عمر خود را در آب می‌گذراند و آبزی است. پوست ضخیم و چین‌خورده این جانور به تنفس از طریق پوست کمک می‌کند و قابلیت جذب اکسیژن را افزایش می‌دهد. چشم‌های کوچک این سمندر بیشتر به حس بویایی و گیرنده‌های لمسی متکی هستند که به آنها در محیط تاریک رودخانه‌ها کمک می‌کند.

رفتار و تغذیه

این سمندر بیشتر شب‌زی است و در طول روز در پناهگاه‌های طبیعی خود مخفی می‌شود. رژیم غذایی متنوعی دارد که شامل انواع کرم‌های یال‌اسبی، هزارپاییان، دوزیستان دیگر مانند سمندر‌ها و قورباغه‌ها، خرچنگ آب‌شیرین، میگو، ماهی و حشره‌خوار‌های آبی آسیایی است. در معده آنها همچنین مواد گیاهی و شن و ماسه یافت شده که احتمالاً به صورت اشتباهی بلعیده شده‌اند. این گونه شکارچی صبوری است که به صورت کمین طعمه‌های خود را شکار می‌کند و به خاطر قدرت گاز گرفتن بالا شناخته شده است.

برای مطالعه بیش‌تر بخوانید:

سمندر آتشین کردستان؛ جانوری با پوشش زرد و سیاه و پوست بسیار سمی که در جنگل‌های کردستان ایران می‌رقصد

اولم؛ عجیب‌ترین حیوان دنیا با پوستی شبیه انسان که ۱۰۰ سال عمر می‌کند و ۱۰ سال بدون غذا زنده می‌ماند

سمندر لرستانی؛ مشهورترین جانور زاگرس که تمام جهان برای نجاتش بسیج شده‌اند!

اهمیت حفاظتی و تهدیدات

اگرچه سمندر غول‌پیکر چینی توسط قوانین حفاظتی چین و ضمایم کنوانسیون بین‌المللی سایتس حمایت می‌شود، جمعیت آن از دهه ۱۹۵۰ تاکنون بیش از ۸۰ درصد کاهش یافته است. به گزارش راز بقا این کاهش جمعیت ناشی از تخریب زیستگاه، آلودگی آب، شکار غیرقانونی و تغییرات اقلیمی است. سمندر چینی و سمندر بزرگ ژاپنی معمولاً به عنوان دو گونه باقی‌مانده از جنس Andrias شناخته می‌شوند، اما شواهد ژنتیکی نشان می‌دهد که سمندر چینی ممکن است ترکیبی از حداقل پنج گونه پیچیده باشد. اقدامات حفاظتی شامل ایجاد مناطق حفاظت‌شده، پرورش در اسارت و بهبود کیفیت زیستگاه‌ها هستند. حفظ این گونه نه تنها برای تنوع زیستی بلکه برای تعادل اکوسیستم‌های آبی بسیار اهمیت دارد.

نقش سمندر چینی در فرهنگ و علم

سمندر چینی غول‌پیکر علاوه بر اهمیت زیست‌محیطی، در فرهنگ چین نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. در هنر و ادبیات سنتی چین، سمندر نماد طول عمر، قدرت و شجاعت است. مطالعات علمی روی این جانور به درک بهتر سازگاری دوزیستان با محیط‌های آبی سرد و کم‌اکسیژن کمک می‌کند. همچنین این سمندر به عنوان شاخص حساس سلامت زیست‌محیطی رودخانه‌ها شناخته می‌شود.

سمندر چینی غول‌پیکر (Andrias davidianus) بزرگ‌ترین سمندر جهان و یکی از مهم‌ترین گونه‌های دوزیست است که به دلیل اندازه بزرگ، رفتار و اهمیت زیست‌محیطی خود، نیازمند توجه و حفاظت ویژه است. به گزارش راز بقا کاهش شدید جمعیت و تخریب زیستگاه‌های طبیعی این گونه، ضرورت اقدامات حفاظتی گسترده و پایدار را برجسته می‌کند. با افزایش آگاهی و همکاری‌های بین‌المللی می‌توان آینده بهتری برای این سمندر غول‌پیکر تضمین کرد و نقش کلیدی آن در اکوسیستم‌های آبی حفظ نمود.