چند ساعت با ماه اختلاف ساعت داریم؛ اگر در ایران ساعت ۱۲ ظهر باشد روی کره ماه ساعت چند است؟

راز بقا: در دنیای امروز، زمان نه‌تنها یک مفهوم فلسفی، بلکه ابزاری علمی برای سنجش حرکت، نظم و هماهنگی در جهان است. اما وقتی از زمین فراتر می‌رویم و به ماه فکر می‌کنیم، پرسشی جذاب به ذهن می‌رسد: در ماه ساعت چند است؟ آیا ماه هم مانند زمین دارای ساعت رسمی است؟ و اگر انسان روی ماه زندگی کند، زمان را چگونه اندازه‌گیری خواهد کرد؟ 

به گزارش راز بقا، در این مطلب، به بررسی علمی و دقیق تفاوت زمانی بین زمین و ماه و پاسخ به این پرسش‌ها خواهیم پرداخت.

ماه چه ساعتی دارد؟ آیا ساعت محلی در ماه وجود دارد؟

به گزارش راز بقا، در حال حاضر، هیچ ساعت رسمی یا زمان محلی مختص ماه وجود ندارد. ماه یک جرم آسمانی بدون جو، آب و جمعیت انسانی دائم است، بنابراین نیازی به تعریف زمان محلی مانند کشور‌ها یا مناطق مختلف زمین ندارد. 

در تمامی مأموریت‌های فضایی به ماه، از جمله پروژه‌های آپولو ناسا یا مأموریت‌های آینده، زمان استاندارد زمینی مورد استفاده قرار گرفته است. اغلب از زمان هماهنگ جهانی (UTC) یا ساعت زمان مرکز مأموریت زمینی مانند زمان منطقه‌ای هوستون (CST) برای تنظیم فعالیت‌ها استفاده می‌شود. این به آن معناست که فضانوردان روی ماه به ساعتی که در زمین تعریف شده است، عمل می‌کنند. 

آیا بین زمین و ماه اختلاف ساعت وجود دارد؟

به گزارش راز بقا، به صورت فیزیکی و نجومی، ماه و زمین همزمان هستند؛ زیرا هر دو در یک سامانه‌ی گرانشی در حال حرکت‌اند و زمان به شکل خطی و یکسان برایشان می‌گذرد. اما از منظر عملی و کاربردی، تفاوت‌هایی وجود دارد. 

یکی از موارد مهم، تأخیر در ارسال سیگنال‌های رادیویی بین زمین و ماه است. این تأخیر حدود ۱.۲۶ ثانیه است، چرا که ماه به‌طور میانگین در فاصله‌ی ۳۸۴٬۴۰۰ کیلومتری از زمین قرار دارد و نور (یا امواج رادیویی) این مسیر را در زمانی نزدیک به ۱.۲۶ ثانیه طی می‌کند. این تأخیر البته تأثیری در «ساعت» ندارد، اما در هماهنگی ارتباطی و دستور‌های فضایی باید در نظر گرفته شود.

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

اگر ماه وجود نداشت چه بر سر زمین می‌آمد؟

ما همیشه یک سمت ماه را می‌بینیم؛ در پشت ماه و نیمه تاریک آن چه خبر است؟

آیا ایران و ماه ساعت متفاوتی دارند؟

به گزارش راز بقا، اگر بخواهیم با چارچوب زمینی فکر کنیم، مثلاً از دید ایران، سؤالی که مطرح می‌شود این است که اگر در تهران ساعت ۱۲ ظهر باشد، در ماه ساعت چند است؟

پاسخ دقیق این است که، چون ماه ساعت محلی ندارد، نمی‌توان به‌صورت مطلق گفت «در ماه ساعت چند است». اما اگر فضانوردی ایرانی روی سطح ماه باشد، و بخواهد بر اساس زمان ایران زندگی کند، او باید ساعت خود را بر اساس UTC+۳:۳۰ یعنی همان ساعت رسمی ایران تنظیم کند.

در واقع، ساعت روی ماه به زمان مرجع انتخابی توسط فضانوردان بستگی دارد. برخی ممکن است زمان UTC را ترجیح دهند، برخی دیگر بر اساس منطقه‌ی زمانی کشور خود عمل کنند. این موضوع در آینده، با ایجاد سکونتگاه‌های دائمی روی ماه، اهمیت بیشتری پیدا خواهد کرد. 

آیا در آینده ساعت رسمی ماه خواهیم داشت؟

بله، در سال‌های اخیر بحث‌هایی در آژانس‌های فضایی از جمله آژانس فضایی اروپا (ESA) و ناسا درباره‌ی تعریف «زمان قمری» (Lunar Time) مطرح شده است. به گزارش راز بقا، هدف از این برنامه‌ها، ایجاد یک مرجع زمانی ثابت برای همه مأموریت‌های ماه، به‌ویژه برای هماهنگی بین کشور‌های مختلف و پایگاه‌های دائمی، است. 

یکی از چالش‌های فنی این پروژه، تأثیر نسبی گرانش ماه بر سرعت گذر زمان است. بر اساس نظریه‌ی نسبیت اینشتین، ساعت‌ها در گرانش کمتر (مانند ماه) اندکی سریع‌تر از ساعت‌های روی زمین حرکت می‌کنند. این تفاوت بسیار ناچیز است - حدود ۵۶ میکروثانیه در روز -، اما در سیستم‌های ناوبری دقیق مانند GPS می‌تواند اهمیت پیدا کند. 

به گزارش راز بقا، در حال حاضر، ماه ساعت محلی خاصی ندارد و زمان در آن بر اساس ساعت‌های زمینی مانند UTC تنظیم می‌شود. هیچ اختلاف واقعی در «زمان جاری» بین زمین و ماه وجود ندارد، اما تأخیر ارتباطی و اثرات نسبی گرانش می‌تواند تغییرات بسیار جزئی ایجاد کند. با توسعه پایگاه‌های انسانی روی ماه، احتمال تعریف یک «ساعت رسمی ماه» بسیار بالا خواهد رفت.