












راز بقا: در میان حیوانات شگفتانگیز جنگلهای گرمسیری جنوب و جنوبشرقی آسیا، یک موجود خاص وجود دارد که ظاهرش ترکیبی از خرس و گربه است، اما بویش شبیه پاپکورن داغ! این جانور منحصربهفرد که خرسگربه نام دارد، نهتنها به دلیل شکل غیرمعمولش، بلکه به خاطر بوی عجیب و اشتهابرانگیزش هم شناخته میشود.
نام علمی: Arctictis binturong
خانواده: زبادها (Civet)
محل زندگی: جنگلهای گرمسیری جنوب و جنوبشرقی آسیا
اندازه: طول بین ۶۰ تا ۹۰ سانتیمتر
وزن: بین ۱۱ تا ۳۶ کیلوگرم
رژیم غذایی: گوشتخوار همهچیزخوار؛ شامل پستانداران کوچک، پرندگان، ماهی، جوندگان، کرمهای خاکی، حشرات و میوهها
به گزارش راز بقا، خرسگربهها پستاندارانی درشتجثه با موهای سیاه و درخشان، بدن تنومند، چشمانی تیز و سبیلهای بلند هستند. ظاهر آنها بهگونهای است که انگار از ترکیب خرس و گربه ساخته شدهاند و همین ظاهر منحصربهفرد، نام آنها را شکل داده است.
یکی از ویژگیهای خارقالعاده خرسگربهها، بویی است که از بدنشان ساطع میشود. این حیوان بوی کره و پاپکورن داغ میدهد! اما دلیل این بو چیست؟
در بدن خرسگربه مادهای به نام ۲-استیل-۱-پیرولین (۲-acetyl-۱-pyrroline) ترشح میشود؛ همان ترکیبی که هنگام پخت نان تازه یا پاپکورن ایجاد میشود. این ترکیب شیمیایی از طریق غددی که زیر دم حیوان قرار دارد، ترشح میشود و به برگها و شاخههایی که حیوان از آنها عبور میکند منتقل میشود.
به گزارش راز بقا این بو فقط یک ویژگی جالب نیست، بلکه ابزاری مهم برای ارتباط اجتماعی خرسگربهها است. در زیستگاههای انبوه و تاریک جنگلی، دید محدود است، بنابراین خرسگربهها برای اعلام حضور خود از حس بویایی بهره میگیرند.
با ترشح بوی پاپکورن، خرسگربهها مرزهای قلمرو خود را مشخص میکنند و به دیگران – بهویژه جنس مخالف – سیگنالهایی درباره وضعیت فیزیولوژیکی خود میفرستند.
مطالعهای در سال ۲۰۱۶ نشان داد که شدت این بو در نرها بیشتر است. این یافته میتواند نشاندهنده آن باشد که نرها با پخش این بو سعی در جلب توجه مادهها دارند یا میخواهند رقبای دیگر را از قلمرو خود دور نگه دارند.
برخلاف ظاهر تنبل و سنگین، خرسگربهها در بالا رفتن از درختان بسیار ماهر و چالاکاند. آنها دمی بلند، عضلانی و چنگزن دارند که همانند یک دست اضافه عمل میکند. این دم به آنها کمک میکند هنگام بالا رفتن از درخت، تعادل خود را حفظ کرده و به راحتی شاخهها را بگیرند.
خرسگربه یکی از تنها دو پستاندار گوشتخوار دنیاست که دمی کاملاً چنگزن (prehensile) دارد. این ویژگی نشاندهنده سازگاری کامل این جانور با زندگی در میان شاخوبرگ درختان است.
خرسگربهها عمدتاً شبزی هستند. آنها روزها در میان شاخهها چمباتمه میزنند و میخوابند و شبها برای جستوجوی غذا بیرون میآیند.
چشمهای آنها برای نور کم تنظیم شده و در روشنایی روز عملکرد ضعیفی دارد. اما حس بویایی و شنوایی قویشان کمبود بینایی را جبران میکند.
این حیوانات معمولاً منزوی هستند و بهتنهایی زندگی میکنند. اما در مواقعی میتوانند ارتباطات اجتماعی محدودی برقرار کنند.
به گزارش راز بقا خرسگربهها جانورانی نسبتاً پر سر و صدا هستند. آنها در زمان رضایت و آرامش صدایی مانند خرخر یا قهقهه از خود تولید میکنند و در مواقع خطر، ترس یا عصبانیت با جیغ، فِسفِس یا زوزه واکنش نشان میدهند. این طیف گسترده از صداها نشانهای دیگر از پیچیدگی رفتاری این حیوان است.
با وجود ویژگیهای منحصربهفرد، خرسگربهها نیز مانند بسیاری از ساکنان جنگلهای گرمسیری با تهدیدات جدی مواجهاند. تخریب زیستگاه، جنگلزدایی و شکار غیرقانونی از جمله خطرات اصلی تهدیدکنندهی جمعیت آنهاست.
خرسگربه در لیست قرمز اتحادیه بینالمللی حفاظت از طبیعت (IUCN) در وضعیت آسیبپذیر (Vulnerable) قرار دارد و نیازمند تلاشهای حفاظتی جدیتر است.
به گزارش راز بقا خرسگربه یکی از شگفتانگیزترین موجودات طبیعت است؛ از ظاهر ترکیبیاش گرفته تا بوی خاص پاپکورنمانندش. این پستاندار کمتر شناختهشده، نمونهای از پیچیدگی زیستی و سازگاریهای حیرتانگیز موجودات جنگلهای گرمسیری است.
شناخت بهتر این حیوانات نه تنها جذاب است، بلکه قدمی مهم در مسیر حفاظت از تنوع زیستی نیز به شمار میرود.