کبوتر تیکه‌پاره؛ کبوتر اصیل تهرانی با طرح نامنظم که بهترین نوع آن در دولاب یافت می‌شود و استاد پروازهای طولانی‌ست

راز بقا: در میان تنوع خیره‌کننده‌ی نژاد‌های رنگی کبوتر در ایران، «کبوتر تیکه‌پاره» جایگاه خاصی نزد کبوتربازان تهرانی دارد. این نژاد به‌دلیل الگو‌های منحصر‌به‌فرد و نامنظم رنگ در پر‌های خود، نه‌تنها از منظر زیبایی‌شناسی مورد توجه است، بلکه نشان‌دهنده‌ی یک گرایش فرهنگی خاص در پرورش کبوتر‌های زینتی و نمایشی در تهران به‌شمار می‌رود.

ظاهر رنگارنگ با شخصیتی مستقل

به گزارش راز بقا، آنچه تیکه‌پاره را از سایر نژاد‌ها متمایز می‌کند، ترکیب نامتقارن و تصادفی رنگ‌ها در بخش‌هایی همچون سر، گردن، سینه، پشت و بال‌های پرنده است. در اصطلاح محلی به این ویژگی «ابلغ» یا «خال‌دار» نیز گفته می‌شود. اما برخلاف تصور عمومی، این ابلغ بودن صرفاً به معنی دو رنگ بودن نیست؛ بلکه به لکه‌ها و طرح‌هایی اطلاق می‌شود که نظم مشخصی ندارند و به‌شکلی اتفاقی در بدن کبوتر شکل گرفته‌اند. 

رنگ‌های رایج در این نژاد شامل ترکیب‌هایی از سیاه و سفید، قرمز، قهوه‌ای، خاکستری، سبز و گاه رنگ‌های طلایی یا زیتونی است. برخی افراد ارزش نژادی این کبوتر‌ها را بر اساس تعداد و محل لکه‌های رنگی در بدن آنها می‌سنجند. برای مثال، وجود خال‌های زیاد در ناحیه پشت یا سینه اگر بیش‌ازحد باشد، ممکن است از نظر برخی پرورش‌دهندگان «از ارزش بیندازد». 

این نکته هم اهمیت دارد که کبوتر تیکه پاره صرفا یک نژاد خال مستقل نیست بلکه در انواع دیگر کبوتر‌ها نیز مشاهده می‌شود. به عنوان مثال یک شازده قرمز می‌تواند تیکه پاره باشد بدین معنی که شازده کامل نیست در عوض رنگ قرمز در بدن کبوتر پخش شده است. یا اینکه یک کاکلی سبز نیز می‌تواندتیکه پاره باشد یعنی رنگ سبز این کبوتر در بدن پراکنده شده باشد. 

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

کبوتر یهودی؛ کبوتر مجارستانی معروف به «سلطان چهارفصل» که در ایران بسیار محبوب است

کبوتر آدانا؛ کبوتری بسیار زیبا از ترکیه با چین زیر گلو که در ایران طرفداران بسیار زیادی دارد

نکته دیگر اینکه کبوتر‌های تیکه پاره دولابی از جمله معروفترین کبوتر‌های این نوع خال به شمار می‌روند و به نظر می‌رسد پرورش دهندگان دولابی بیشتر از هر کس دیگری در دنیای کبوتربازان تهرانی متخصص پرورش این خال هستند. 

نژادی بومی، با قدرت پرواز و نمایش

به گزارش راز بقا، کبوتر‌های تیکه‌پاره از خانواده‌ی کبوتران اصیل تهرانی هستند که هم‌زمان ویژگی‌های زیبایی، پروازی و هوش را در خود دارند. آنها بدنی گرد، پُر و سبک دارند و معمولاً چشمانی مشکی و براق. اگرچه از لحاظ مهارت پروازی به نژاد‌های حرفه‌ای‌تر مانند تیپلر‌های پاکستانی نمی‌رسند، اما برای پرواز‌های گروهی و نمایش‌های هوایی شهری عملکردی قابل‌قبول دارند. در تهران، بسیاری از کبوتربازان از این نژاد برای پرواز‌های دسته‌جمعی استفاده می‌کنند. 

پرورش هدفمند و حساسیت در انتخاب جفت

به گزارش راز بقا، تکثیر اصولی این نژاد نیازمند دقت در انتخاب جفت‌های مناسب است. بسیاری از پرورش‌دهندگان حرفه‌ای معتقدند که تنها باید تیکه‌پاره را با تیکه‌پاره جفت زد تا الگو‌های رنگی اصیل حفظ شوند. ترکیب این نژاد با سایر گونه‌ها، به‌ویژه نژاد‌های نامه‌بر یا مسابقه‌ای، می‌تواند موجب از بین رفتن ویژگی‌های ظاهری منحصر‌به‌فرد و کاهش کیفیت پروازی نسل بعد شود.

همچنین به‌دلیل شکل ظاهری چشمگیر، این کبوتر‌ها در بازار پرندگان زینتی تهران با قیمت بالاتری نسبت به نژاد‌های ساده‌تر خریدوفروش می‌شوند. برخی نمونه‌های خاص با ترکیب رنگی نادر یا چشمان درشت و برق‌دار، تا چند برابر ارزش معمول کبوتر‌های دیگر معامله می‌شوند.

نگاهی فراتر از زیبایی

به گزارش راز بقا، کبوتر تیکه‌پاره، فراتر از یک پرنده زینتی، بازتابی از ذوق ایرانی در پیوند هنر با طبیعت است. ظاهر پرنقش‌ونگار این نژاد گویی طرحی از نقاشی آبستره طبیعت است که با هیچ قلم‌مویی تکرار نمی‌شود. در پس این تنوع، تجربه‌ی دهه‌ها پرورش، گزینش و علاقه مردمی نهفته است؛ تجربه‌ای که تهران را به یکی از مراکز اصلی پرورش کبوتر‌های رنگی در خاورمیانه تبدیل کرده است.