مالکو‌های منقارسبز؛ فاخته‌ای با چشمانی بسیار زیبا که چهره کارتونی دارد و صدایش شبیه خزندگان است

راز بقا: مالکو‌های منقارسبز (Green-billed Malkoha) یکی از اعضای خجالتی و در عین حال شگفت‌انگیز خانواده فاخته‌هاست که در جنگل‌های انبوه و مناطق گرمسیری جنوب و جنوب‌شرقی آسیا زندگی می‌کند. 

به گزارش راز بقا، برخلاف بسیاری از فاخته‌ها که به خاطر رفتار انگلی زادآوری‌شان (تخم‌گذاری در لانه پرندگان دیگر) شناخته می‌شوند، مالکو‌های منقارسبز برخلاف انتظار عمل می‌کند: خودش لانه می‌سازد و از جوجه‌هایش مراقبت می‌کند. با منقاری سبز و خمیده، دمی بلند، و رفتاری پنهانکارانه، این پرنده یکی از مرموزترین ساکنان جنگل‌های آسیا به شمار می‌رود. 

ویژگی‌های ظاهری و زیستگاه

به گزارش راز بقا، مالکو‌های منقارسبز پرنده‌ای نسبتاً بزرگ است که طول آن گاهی تا ۶۰ سانتی‌متر می‌رسد، بخشی از آن مربوط به دم بلند و پلکانی‌شکل آن است. رنگ بدن این پرنده عمدتاً خاکستری تیره تا سبز زیتونی است و شکمی روشن‌تر دارد. یکی از شاخص‌ترین ویژگی‌های آن، تکه‌ای پوست قرمز برهنه اطراف چشم و منقار خمیده و سبز رنگ آن است. 

این پرنده معمولاً در تاج درختان جنگل‌های گرمسیری و نیمه‌گرمسیری زندگی می‌کند و در کشور‌هایی مانند هند، سری‌لانکا، تایلند، میانمار، کامبوج، ویتنام، مالزی و بخش‌هایی از اندونزی یافت می‌شود. رفتاری خجالتی و گریزان دارد و معمولاً بیشتر شنیده می‌شود تا دیده شود. به‌ندرت در فضای باز پرواز می‌کند و ترجیح می‌دهد در میان شاخ و برگ‌ها پرش کند یا بی‌صدا از شاخه‌ای به شاخه دیگر سر بخورد. 

رژیم غذایی و رفتار زیستی

به گزارش راز بقا، برخلاف بسیاری از فاخته‌ها، مالکو‌های منقارسبز انگلی زادآور نیستند؛ یعنی تخم خود را در لانه پرندگان دیگر نمی‌گذارند. این پرنده، خود لانه‌ای ساده از شاخه‌ها می‌سازد و معمولاً آن را در درختچه‌های انبوه یا درختان کوتاه قرار می‌دهد. جفت‌ها به صورت مشترک در نگهداری از تخم‌ها و تغذیه جوجه‌ها مشارکت دارند.

رژیم غذایی آن بیشتر شامل حشرات بزرگ مانند ملخ‌ها، کرم‌های ابریشم، سوسک‌ها و جیرجیرک‌ها است. گاهی نیز از خزندگان کوچک، دوزیستان یا حتی تخم‌ها و جوجه‌های پرندگان دیگر تغذیه می‌کند. مالکو‌ها با استفاده از منقار خمیده‌ی خود، در شکاف‌ها، زیر برگ‌ها و میان پوست درختان به جستجوی طعمه می‌پردازد. حرکت آهسته، بی‌صدا و رنگ‌آمیزی محافظه‌کارانه آن، در شکار و استتار نقش مهمی دارد. 

جایگاه فرهنگی و وضعیت حفاظتی

به گزارش راز بقا، مالکو‌های منقارسبز در برخی فرهنگ‌های جنوب آسیا حضور نمادین دارد. صدای عجیب و رفتار مخفیانه‌اش باعث شده در برخی نواحی آن را پرنده‌ای شوم یا خوش‌یمن بدانند؛ برداشت‌ها بسته به زمینه فرهنگی متفاوت است.

برای مطالعه بییشتر بخوانید:

تراگوپان یا قرقاول شاخ‌دار؛ پرنده‌ای که هنگام جفت‌گیری شاخ درمی‌آورد و نر‌ها از ماده‌ها می‌ترسند!

بلدرچین ژاپنی؛ پرنده‌ای با اسپرم کف‌آلود و اولین تخم‌گذاری موفق در فضا که پس از جفت‌گیری رژه افتخار می‌رود

از دیدگاه حفاظتی، این پرنده توسط اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) در دسته‌ی کمترین نگرانی (Least Concern) قرار گرفته است. با این حال، تخریب جنگل‌ها و از دست رفتن زیستگاه در بسیاری از مناطق جنوب‌شرق آسیا به کاهش جمعیت آن منجر شده است. بقای آن به شدت وابسته به جنگل‌های بکر و دست‌نخورده است و کاهش جمعیت آن در برخی مناطق، هشداری برای اهمیت حفظ گونه‌های جنگلی است. 

عجیب‌ترین ویژگی‌های مالکو‌های منقارسبز

به گزارش راز بقا، یکی از عجیب‌ترین نکات درباره مالکو‌های منقارسبز این است که اگرچه از خانواده فاخته‌هاست، اما برخلاف آنها عمل می‌کند. بیشتر فاخته‌ها به دلیل تخم‌گذاری در لانه پرندگان دیگر شناخته شده‌اند، اما مالکو‌های منقارسبز این رفتار را کنار گذاشته و خود وظیفه‌ی مراقبت از جوجه‌هایش را بر عهده می‌گیرد؛ ویژگی‌ای بسیار نادر در این خانواده. 

نکته عجیب دیگر، صدای غیرموسیقایی این پرنده است. در حالی که بسیاری از پرندگان جنگلی صدای آهنگین دارند، مالکو‌ها صدایی بم، غرغرمانند و کلیک‌گونه از خود تولید می‌کند که بیشتر به صدای خزندگان شبیه است. این صدا در محیط جنگل به‌سختی قابل ردیابی است و به رمزآلود بودن آن می‌افزاید.

ظاهر آن نیز عجیب است. منقار سبز روشن و پوست قرمز اطراف چشم در کنار بدنی تیره، ظاهری عجیب و گاه کارتونی به آن می‌دهد. علاوه بر آن، حرکت آن نیز بیشتر به خزندگان یا پستانداران درخت‌زی شباهت دارد تا پرنده‌ها؛ آهسته، خزنده، و با پرش‌های کوتاه.

نهایتاً، گردن انعطاف‌پذیر و بسیار متحرک آن، به پرنده اجازه می‌دهد در زوایای غیرعادی به شکار بپردازد، که همراه با ظاهر خاصش، چهره‌ای بیگانه و غریب به آن می‌دهد.