بلدرچین ژاپنی؛ پرنده‌ای با اسپرم کف‌آلود و اولین تخم‌گذاری موفق در فضا که پس از جفت‌گیری رژه افتخار می‌رود

راز بقا: بلدرچین ژاپنی (Coturnix japonica) یکی از شگفت‌انگیزترین گونه‌های پرندگان در جهان است. اگرچه در نگاه اول، این پرنده کوچک شباهت زیادی به بلدرچین‌های معمولی دارد، اما ویژگی‌های زیستی و رفتاری خاص آن، به‌ویژه در حوزه تولیدمثل، توجه دانشمندان و پژوهشگران را از دهه‌ها پیش جلب کرده است. از تولید نوعی کف اسپرم نادر در میان پرندگان گرفته تا حضور در تاریخ فضا، بلدرچین ژاپنی پرنده‌ای است که فراتر از ظاهر ساده‌اش، داستان‌های پیچیده‌ای برای گفتن دارد.

آشنایی با بلدرچین ژاپنی

به گزارش راز بقا، بلدرچین ژاپنی پرنده‌ای کوچک‌جثه با وزن تقریبی بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ گرم است که از خویشاوندان نزدیک مرغ و بوقلمون محسوب می‌شود. این پرنده بومی شرق آسیاست و در طبیعت به‌صورت وحشی یافت می‌شود، اما از قرون وسطی در ژاپن به‌صورت اهلی نیز پرورش داده شده است. در ابتدا، بلدرچین ژاپنی بیشتر به خاطر آواز دلنشینش نگهداری می‌شد، اما به‌مرور با شناخت ارزش‌های اقتصادی آن، در مسیر تولید گوشت و تخم نیز مورد استفاده قرار گرفت.

یکی از مزیت‌های مهم این پرنده، رشد سریع آن است. به گزارش راز بقا بلدرچین‌های ژاپنی در حدود ۶ هفتگی به بلوغ جنسی می‌رسند، و ماده‌ها قادرند سالانه بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ تخم بگذارند. این ویژگی‌ها باعث شده که بلدرچین ژاپنی به گزینه‌ای محبوب در صنعت طیور و همچنین تحقیقات علمی تبدیل شود.

حضور در تاریخ فضانوردی

در سال ۱۹۹۰، بلدرچین ژاپنی افتخار حضور در تاریخ فضا را نیز به نام خود ثبت کرد. در این سال، برای نخستین بار، تعدادی تخم بلدرچین ژاپنی در ایستگاه فضایی شوروی سابق (MIR) قرار داده شد و در آنجا به جوجه تبدیل شدند. این رویداد، بلدرچین ژاپنی را به اولین پرنده‌ای تبدیل کرد که در فضا جوجه‌آوری شد و از تخم بیرون آمد. دانشمندان از این آزمایش برای بررسی تأثیر گرانش صفر بر رشد جنین پرندگان و رفتار تولیدمثلی آنها استفاده کردند.

راز کف اسپرم؛ پدیده‌ای نادر در دنیای پرندگان

شاید عجیب‌ترین ویژگی زیستی بلدرچین ژاپنی را بتوان در نوعی ترشح منحصر‌به‌فرد در سیستم تولیدمثلی نر‌ها جست‌و‌جو کرد. از دهه ۱۹۵۰، دانشمندان متوجه شدند که نر‌های بلدرچین ژاپنی هنگام جفت‌گیری، نوعی کف اسپرم تولید می‌کنند که در میان پرندگان بسیار نادر است. این کف سفید و حبابی‌شکل شباهت زیادی به کف روی دسر دارد و از نظر عملکرد، بسیار فراتر از یک پدیده صرفاً ظاهری است.

این ماده کف‌آلود از غده‌ای به نام غده پرُکتودیال (proctodeal gland) که در ناحیه کلواک (cloaca) قرار دارد، ترشح می‌شود. به گزارش راز بقا کلواک حفره‌ای است که هر دو سیستم دفعی و تولیدمثلی پرندگان را در خود جای داده است. در زمان انزال، کف با مایع اسپرم و سلول‌های اسپرم ترکیب شده و به‌طور همزمان وارد دستگاه تناسلی ماده می‌شود.

عملکرد کف در فرآیند باروری

بر اساس پژوهش‌های متعدد، این کف نقش‌های حیاتی در موفقیت‌آمیز بودن باروری دارد. یکی از مهم‌ترین فرضیه‌ها این است که کف به بلوغ سلول‌های اسپرم پس از ورود به بدن ماده کمک می‌کند. اسپرم‌های بلدرچین ماده می‌توانند بین ۸ تا ۱۱ روز در دستگاه تناسلی او ذخیره شوند تا شرایط برای لقاح فراهم شود. وجود کف احتمالاً باعث افزایش بقای اسپرم، ارتقاء تحرک آن و حتی محافظت در برابر باکتری‌های مضر می‌شود.

از نظر فیزیولوژیکی، ساختار حبابی کف حاصل انقباض‌های عضلات کلواک است که گاز‌های تولیدشده توسط میکروارگانیسم‌های مقیم این ناحیه را تقویت کرده و باعث ایجاد بافت کف‌مانند می‌شود. همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد کف می‌تواند محیط داخلی دستگاه تناسلی ماده را برای اسپرم‌ها مناسب‌تر کند.

رژه‌ی پس از جفت‌گیری

یکی دیگر از رفتار‌های جالب بلدرچین‌های نر، «رژه‌ی پس از جفت‌گیری» است. پس از جفت‌گیری موفق، نر حرکات خاصی انجام می‌دهد که گویی نوعی اعلام پیروزی است. اگرچه این رفتار از نظر علمی هنوز به‌طور کامل تحلیل نشده، اما ممکن است نقش آن در جذب جفت‌های بعدی یا اعلام قلمرو جنسی باشد.

برای مطالعه بیش‌تر بخوانید:

قمری گوش‌دار: پرجمعیت‌ترین پرنده جهان و ماشین تولیدمثل که گوش دارد و پیام ارواح را منتقل می‌کند

قرقاول طلایی؛ زیبا‌ترین پرنده دنیا که به ققنوس چین معروف است و می‌شود درخانه پرورش داد

شبگرد گوش‌دار بزرگ؛ پرنده‌ای معروف به نوزاد اژد‌ها که زیباترین بال دنیا را دارد و استاد استتار است

کاربرد در تحقیقات علمی

ترکیب ویژگی‌هایی مانند بلوغ سریع، تخم‌گذاری بالا، اندازه‌ی کوچک، و سازگاری زیستی باعث شده که بلدرچین ژاپنی یکی از گونه‌های استاندارد در پژوهش‌های زیست‌شناسی و پزشکی باشد. این پرنده‌ها برای مطالعه جنین‌شناسی، اثرات داروها، رفتار‌های جنسی، و حتی زیست‌شناسی فضایی مورد استفاده قرار می‌گیرند. به‌ویژه ویژگی کف اسپرم آنها، الهام‌بخش تحقیقاتی در زمینه بهبود باروری در سایر گونه‌ها و حتی مطالعات انسانی شده است.

به گزارش راز بقا بلدرچین ژاپنی فراتر از یک پرنده معمولی است. چه در آزمایشگاه‌های علمی، چه در سفر‌های فضایی، و چه در مزارع پرورش طیور، این پرنده نقش‌های متعددی ایفا می‌کند. ویژگی‌های زیستی منحصر‌به‌فرد آن، به‌ویژه در حوزه تولیدمثل، نمونه‌ای شگفت‌انگیز از پیچیدگی‌های طبیعت است. از کف اسپرم عجیب و نادر گرفته تا تخم‌گذاری در شرایط بی‌وزنی فضا، بلدرچین ژاپنی پرنده‌ای است که باید بیشتر درباره‌اش خواند و دانست.