کتزال یا درازدامن درخشان؛ زیباترین و اسرارآمیزترین پرنده دنیا معروف به «روح جنگل» که پرنده مقدس مایا‌ها بود
کتزال باشکوه (resplendent quetzal) با پر‌های درخشان سبز و قرمز و دمی بلند و ابریشمی، یکی از زیباترین پرندگان آمریکای مرکزی است. این پرنده‌ی نمادین در فرهنگ مایا و آزتک جایگاه مقدسی دارد. زندگی در جنگل‌های بارانی، رژیم غذایی خاص و رفتار‌های مرموز تولیدمثل، کتزال را به یکی از عجیب‌ترین و شگفت‌انگیزترین پرندگان دنیا تبدیل کرده است.
راز بقا: پرنده‌ی کتزال باشکوه (resplendent quetzal) یکی از زیباترین و اسرارآمیزترین پرندگان جهان است. این پرنده‌ی رنگارنگ بومی جنگل‌های ابری آمریکای مرکزی، به‌ویژه گواتمالا و جنوب مکزیک، است و از اهمیت فرهنگی و بوم‌شناختی بالایی برخوردار است.
به گزارش راز بقا، پر‌هایی به رنگ سبز زمردی براق، سینه‌ای سرخ و دُمی بلند و روبانی‌شکل از ویژگی‌های ظاهری این پرنده‌ی شگفت‌انگیز است. کتزال نه تنها چشم‌نواز است، بلکه نمادی از آزادی و معنویت در اسطوره‌های مایا و آزتک نیز بوده و همچنان الهام‌بخش پرنده‌نگران و پژوهشگران است.
جواهری زنده در دل سایه‌سار‌ها
به گزارش راز بقا، نر‌های کتزال با پر‌های درخشان سبز و آبی و دم‌های بلند و نخی‌شکل خود، جلوه‌ای خیره‌کننده در میان شاخ‌وبرگ جنگل دارند. در فصل جفت‌گیری، دُم نر‌ها ممکن است تا یک متر بلند شود که پرواز در میان شاخه‌ها را برایشان دشوار ولی دیدنی می‌سازد.
ماده‌ها گرچه پر زرق‌وبرق نیستند، اما باز هم ترکیب چشم‌نوازی از رنگ‌های سبز و قرمز دارند. هر دو جنس در حفره‌های تنه‌ی درختان آشیانه می‌سازند و غذای اصلی‌شان میوه‌هایی مانند آووکادوی وحشی است که با منقار خاص‌شان می‌چینند و به‌صورت کامل می‌بلعند.
نماد مقدس در اسطوره‌های سرخ‌پوستی
به گزارش راز بقا، اهمیت فرهنگی کتزال ریشه در تاریخ دارد. در میان اقوام باستانی مایا و آزتک، این پرنده موجودی مقدس بود. شاهان و کاهنان با پر‌های آن تاج‌هایی باشکوه می‌آراستند، اما کشتن کتزال جرم محسوب می‌شد؛ فقط اجازه داشتند پرهایش را بگیرند و او را رها کنند.
برای مطالعه بیشتر بخوانید:
حتی نام پول ملی گواتمالا «کتزال» است و این پرنده، نماد ملی این کشور نیز محسوب می‌شود. طبق افسانه‌ها، کتزال نمی‌تواند در قفس زنده بماند، از همین رو به نمادی از آزادی و تعالی معنوی بدل شده است.
گریزان و در خطر
به گزارش راز بقا، با وجود زیبایی‌اش، کتزال در معرض تهدید‌های زیادی قرار دارد. جنگل‌زدایی، مهم‌ترین عامل نابودی زیستگاه طبیعی آن است و تغییرات اقلیمی نیز اکوسیستم‌های مرتفع را به‌شدت آسیب‌پذیر کرده است.
گرچه این پرنده هنوز در برخی پارک‌های ملی و مناطق حفاظت‌شده دیده می‌شود، اما جمعیت آن در طبیعت رو به کاهش است. برنامه‌هایی برای حفاظت از زیستگاه و توسعه گردشگری طبیعی در جریان‌اند، اما ماهیت دور از دسترس کتزال، مطالعه‌ی دقیق جمعیت آن را دشوار می‌سازد.
عجیب‌ترین ویژگی‌های کتزال
یکی از عجیب‌ترین ویژگی‌های کتزال باشکوه، دم بلند و آویزان نرهاست که با وجود زیبایی‌اش، پرواز در میان درختان را دشوار می‌کند. پرنده باید پیچ‌وتاب زیادی بخورد تا دمش در شاخه‌ها گیر نکند.
ویژگی عجیب دیگر، پا‌های ضعیف این پرنده است. کتزال‌ها بر روی زمین بسیار کند و ناشیانه حرکت می‌کنند، اما در میان شاخه‌ها کاملاً چالاک‌اند.
کتزال‌ها عاشق آووکادوی وحشی هستند و آن را کامل می‌بلعند. سپس هسته‌ی آن را بالا می‌آورند و با این کار، به پراکندگی طبیعی بذر کمک می‌کنند. این رفتار، آنها را به باغبانان ناآگاه جنگل‌های ابری تبدیل کرده است.
باور نکردنی‌تر این‌که کتزال در اسارت دوام نمی‌آورد. در بسیاری از باغ‌وحش‌ها، پرنده غذا نمی‌خورد و به‌زودی می‌میرد. این ویژگی، او را به «روح آزاد جنگل» تبدیل کرده است.
با وجود رنگ‌های تند، کتزال در جنگل به سختی دیده می‌شود. نور بر پر‌های متالیک آن طوری منعکس می‌شود که گویی در محیط محو می‌شود؛ مثل یک لباس استتاری طبیعی.
لینک کپی شد
خواندنی‌ها
کبوتر لوتان؛ کبوتر هندی که ریشهاش به دوران مغول باز میگردد و به حرکات چرخشی سریع روی زمین مشهور است
شُنقار؛ بزرگترین شاهین دنیا و همرزم وایکینگها و مغولها با ۹ میلیارد تومان قیمت که حامل ارواح جنگجویان است
بلبل زیر دم سرخ؛ پرنده‌ای همهچیزخوار با کاکل سیاه و دم قرمز که در کیش رها شد و حالا تمام جزیره را گرفته است
اردک ویرینکل؛ داستانی باورنکردنی از اردکی که مسیر ماراتن نیویورک را دوید و دنیا را شگفتزده کرد
مالکوهای منقارسبز؛ فاختهای با چشمانی بسیار زیبا که چهره کارتونی دارد و صدایش شبیه خزندگان است
چَنگَر کاکلی؛ پرنده عجیبی که روی آب راه میرود و بچههایش را میخورد
قناری واتر اسلاگر؛ قناری معروف به «آوازخوان آب» که تا ۱۰۰ میلیون تومان قیمت دارد
تترای سیاه یا سیاهخروس: پرنده‌ای با نمایش جفت‌گیری خارقالعاده که گیاه سمی میخورد و در زیر برف تونل حفر می‌کند
ارسال نظر
ویدیوهای برگزیده
دنیای گیاهان
علم و کیهان