گورستان مَکلی؛ قبرستانی با ۵۰۰ هزار قبر که هر سال کمی جابجا می‌شود و محل تجمع ارواح و اجنه است

راز بقا: در نزدیکی شهر باستانی تهته در ایالت سند پاکستان، گورستانی اسرارآمیز به نام مَکلی قرار دارد که یکی از بزرگ‌ترین و شگفت‌انگیزترین آرامگاه‌های جهان به شمار می‌رود. 

به گزارش راز بقا، این سایت که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده، بیش از ۱۰ کیلومتر مربع وسعت دارد و در خود نیم میلیون قبر، مقبره، آرامگاه و بنای تاریخی جای داده است. مکلی ترکیبی حیرت‌انگیز از سبک‌های معماری اسلامی، هندو، مغولی و گجراتی را به نمایش می‌گذارد و گویی موزه‌ای روباز از تاریخ، عرفان و هنر است.

آرامگاه پادشاهان و صوفیان

به گزارش راز بقا، مکلی به عنوان آرامگاه صوفیان، پادشاهان، فرمانروایان، فیلسوفان و جنگجویان از قرن چهاردهم تا هجدهم شناخته می‌شود. باور عمومی بر آن است که این گورستان توسط عارف بزرگ شیخ جَمَعَلی (جام نظام‌الدین) بنیان نهاده شد؛ کسی که نقش مهمی در گسترش اسلام در منطقه سند داشت. 

پس از آن، مکلی به مکانی مقدس تبدیل شد و پادشاهان سلسله‌های سمه، ارغون، ترخان و مغول تصمیم گرفتند برای کسب برکت در جهان پس از مرگ، در نزدیکی اولیای خدا در این مکان دفن شوند.

تلفیقی از معماری و نمادگرایی

به گزارش راز بقا، آرامگاه‌های مکلی آمیزه‌ای از عناصر معماری گجراتی، مغولی، آسیای مرکزی و ایرانی را به نمایش می‌گذارند. سنگ‌تراشی‌های ظریف، آیات قرآن، نقوش گل‌دار و نماد‌های اسرارآمیز، دیواره‌های این مقبره‌ها را آراسته‌اند. برخی گنبدی یا هرمی شکل‌اند و بسیاری با کاشی‌های لاجوردی لعاب‌دار پوشیده شده‌اند که از ویژگی‌های شاخص معماری سندی است. این بنا‌ها نه تنها نشانگر ذوق هنری دوران‌های گوناگون‌اند، بلکه بازتابی از قدرت سیاسی و معنویت آنها نیز هستند. از آرامگاه‌های برجسته می‌توان به عیسی‌خان ترخان کوچک، جمال‌الدین و میرزا جان‌بابا اشاره کرد. 

شهری خاموش و در حال فراموشی

به گزارش راز بقا، با وجود شکوه گذشته‌اش، گورستان مکلی امروزه خاموش و متروک است؛ قبرستانی که به تدریج در حال فروپاشی زیر بار زمان و بی‌توجهی است. بسیاری از سازه‌های آن به‌واسطه فرسایش طبیعی، طوفان‌های شن، بارندگی‌های فصلی و همچنین خرابکاری انسانی و ساخت‌وساز غیرمجاز آسیب دیده‌اند. 

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

قبرستان جن‌ها؛ ترسناک‌ترین مکان ایران در چابهار که هیچ انسانی جرأت نزدیک شدن به آن را ندارد

گورستان شهر یئری اردبیل؛ مخوف‌ترین گورستان ایران با ۹۰۰۰ سال قدمت که مجسمه‌هایی انسان‌نما و بدون دهان دارد

با این حال، حتی در ویرانی نیز مکلی زیبایی شگرف خود را حفظ کرده است. بازدیدکنندگان اغلب تجربه‌ی حضور در آنجا را به قدم‌زدن در پادشاهی فراموش‌شده‌ی مردگان توصیف می‌کنند، جایی که تاریخ از لابه‌لای هر سنگی نجوا می‌کند. تلاش‌هایی از سوی یونسکو و دولت پاکستان در جریان است، اما گستردگی آسیب‌ها نگران‌کننده است و میراثی بی‌مانند را تهدید می‌کند.

عجیب‌ترین ویژگی‌های گورستان مکلی

به گزارش راز بقا، مکلی فقط به‌خاطر معماری و تاریخش معروف نیست؛ بلکه با افسانه‌ها، رمز و راز‌ها و پدیده‌های توضیح‌ناپذیر نیز گره خورده است. به گفته‌ی مردم محلی، جن‌ها و ارواح شب‌ها در این گورستان رفت‌وآمد دارند. برخی ادعا کرده‌اند که نور‌های مرموزی را در میان مقبره‌ها دیده‌اند، یا صدا‌هایی شبیه ذکر و آواز بی‌منبع انسانی شنیده‌اند، یا حس کرده‌اند چیزی نادیدنی آنها را هدایت یا تماشا می‌کند.

یکی از عجیب‌ترین افسانه‌ها، مربوط به قبرستان متحرک است؛ آرامگاهی که گفته می‌شود هر سال کمی جابه‌جا می‌شود، بدون آنکه کسی علت آن را بداند. برخی از قبر‌ها به‌شکل عجیبی کوچک هستند، که باعث شده برخی آنها را به موجودات غیرانسانی یا فراطبیعی نسبت دهند. 

در برخی آرامگاه‌ها نیز نماد‌هایی عجیب و ناشناخته دیده می‌شود که با هنر اسلامی یا هندو مطابقت ندارند و گمانه‌زنی‌هایی درباره‌ی معنای عرفانی یا جادویی آنها مطرح شده است.

حتی برخی پژوهشگران معتقدند نقشه‌ی کلی مکلی، از بالا شبیه به الگو‌های کیهانی یا نجومی است؛ گویی این شهر نه فقط برای مردگان، بلکه برای هماهنگی با جهان هستی طراحی شده است.

مَکلی، شهری است پر از راز، افسانه و سنگ‌هایی که سکوت را فریاد می‌زنند.