با این شیوه می‌توان همه فلزات را به طلا تبدیل کرد!

راز بقا: طلا، فلزی گران‌بها و نماد ثروت و زیبایی، همواره توجه انسان‌ها را به خود جلب کرده است. در طول تاریخ، بسیاری آرزو داشتند که فلزات معمولی را به طلا تبدیل کنند. این آرزو در دوران باستان و قرون وسطی به شکل یک تلاش کیمیاگری به نام «کریسوپوییا» یا تبدیل فلزات به طلا ظهور یافت. اما آیا این فقط یک افسانه است یا علم امروز می‌تواند این رویای قدیمی را به حقیقت تبدیل کند؟

ریشه‌های تاریخی تبدیل فلزات به طلا

به گزارش راز بقا، ایده تبدیل فلزات دیگر به طلا به یونان باستان و فیلسوفی به نام زوسیموس پاناپولیس برمی‌گردد. او معتقد بود این تبدیل نمادی از پاکسازی و رهایی روح است. در قرون وسطی، این مفهوم دوباره مطرح شد ولی هدف آن صرفاً عملی و کسب ثروت بود. افراد فکر می‌کردند با استفاده از سنگ فلسفی، ماده‌ای افسانه‌ای، می‌توانند فلزات پست را به طلا تبدیل کنند. در آن زمان تصور می‌شد فلزات از سه جزء اصلی جیوه، گوگرد و نمک ساخته شده‌اند و با بازآرایی آنها می‌توان به طلا رسید.

با این وجود، دانشمندان و فلاسفه طبیعی اعتقاد داشتند که این فرآیند «بلوغ» فلزات زمان‌بر است و در زمین میلیون‌ها سال طول می‌کشد.

علم مدرن و راز تبدیل فلزات

با پیشرفت علم در قرن‌های هفدهم و هجدهم، ایده تبدیل فلزات به طلا به عنوان یک باور غیرعلمی رد شد و علم شیمی جایگزین کیمیاگری شد. اما تحقیقات هسته‌ای در قرن بیستم راز‌های این تبدیل را دوباره زنده کردند.

ما امروزه می‌دانیم که هر عنصر شیمیایی با تعداد پروتون‌های موجود در هسته‌اش تعریف می‌شود. به گزارش راز بقا اتم طلا دارای ۷۹ پروتون است در حالی که سرب ۸۲ پروتون دارد. تغییر تعداد پروتون‌ها در هسته می‌تواند یک عنصر را به عنصر دیگر تبدیل کند، اما این کار بسیار دشوار است و به انرژی زیادی نیاز دارد.

الکساندر کالویت، فیزیکدان در مرکز تحقیقات CERN سوئیس می‌گوید: «برای تبدیل یک عنصر به عنصر دیگر باید پروتون یا نوترون‌هایی از هسته جدا کنیم یا به آن اضافه کنیم. این کار فقط با انرژی بسیار بالا در آزمایشگاه‌های خاص امکان‌پذیر است.»

اولین آزمایش‌های موفقیت‌آمیز

اولین بار در سال ۱۹۴۱ دانشمندان دانشگاه هاروارد توانستند با استفاده از شتاب‌دهنده ذرات، ایزوتوپ‌های کوتاه‌مدت طلا را از جیوه بسازند. آنها با شلیک ذرات پرانرژی به اتم‌های جیوه، چند پروتون و نوترون را جدا کردند و طلا تولید کردند، اما این طلا پایدار نبود و به سرعت تجزیه می‌شد.

چهل سال بعد، گلن سیبورگ، برنده نوبل شیمی، با استفاده از شتاب‌دهنده‌ای پیشرفته در آزمایشگاه ملی لارنس برکلی، چند هزار اتم طلا را از بیسموت تولید کرد. این آزمایش‌ها نشان داد که تبدیل فلزات به طلا امکان‌پذیر است، اما بسیار پیچیده و هزینه‌بر است.

تحقیقات امروز در برخورددهنده بزرگ هادرون

به گزارش راز بقا امروزه در مراکز تحقیقاتی بزرگ مانند برخورددهنده بزرگ هادرون (LHC) در سرن، تیم‌های علمی به بررسی برخورد یون‌های سرب با سرعت نزدیک به نور می‌پردازند. این برخورد‌ها شرایطی مشابه چند میکروثانیه پس از بیگ‌بنگ را ایجاد می‌کند و حالت ویژه‌ای از ماده به نام پلاسما کوارک-گلوئون تشکیل می‌شود.

کالویت توضیح می‌دهد: «برخورد‌های مستقیم هسته‌ها باعث تخریب کامل پروتون‌ها و نوترون‌ها می‌شود، اما برخورد‌های نزدیک با انرژی کمتر میدان‌های الکترومغناطیسی قدرتمندی ایجاد می‌کند که می‌تواند پروتون‌ها را از هسته‌ها جدا کند و اتم‌های طلا تولید کند.»

در یکی از آزمایش‌های سه ساله، این تیم توانست تنها حدود ۲۹ تریلیونم گرم طلا تولید کند مقدار بسیار ناچیزی که با سرمایه‌گذاری کلان برای تحقیق همراه بوده است.

چرا تبدیل فلزات به طلا اقتصادی نیست؟

اگرچه تولید طلا از طریق واکنش‌های هسته‌ای امکان‌پذیر است، اما تبدیل آن به یک کسب‌وکار سودآور راه درازی در پیش دارد. هزینه ساخت و نگهداری شتاب‌دهنده‌های ذرات بسیار بالاست و مقدار طلای تولید شده بسیار ناچیز است. تخمین زده شده آزمایش‌های دهه ۱۹۸۰ سیبورگ هزار میلیارد برابر ارزش طلایی که تولید کرد هزینه داشته است.

به علاوه، یافتن این اتم‌های تبدیل شده به طلا در حجم انبوه داده‌های آزمایشگاهی کار بسیار دشواری است که نیازمند صرف زمان و انرژی فراوان است.

کالویت در این باره می‌گوید: «از دهه ۱۹۴۰ تاکنون آزمایش‌های زیادی انجام شده است که در نهایت طلا تولید کرده‌اند، اما هیچ کدام از این آزمایش‌ها حتی نزدیک به سودآور بودن هم نبوده‌اند.»

به گزارش راز بقا تبدیل فلزات دیگر به طلا رویایی است که از دیرباز ذهن انسان‌ها را به خود مشغول کرده است. علم مدرن نشان داده که این کار به لحاظ فنی ممکن است، اما از نظر اقتصادی و عملی کاملاً غیرمعقول است. در حالی که دانشمندان به کمک فناوری‌های پیشرفته توانسته‌اند ذرات را دستکاری کرده و مقدار ناچیزی طلا بسازند، این فرآیند نه در مقیاس صنعتی قابل اجراست و نه می‌تواند جایگزین استخراج طبیعی طلا شود.

بنابراین، هرچند که امروز می‌دانیم تبدیل فلزات به طلا تنها یک رویا نیست، اما طلای واقعی هنوز باید از دل زمین استخراج شود.