پاپایا؛ میوه معروف به «خربزه درختی» که از دانه‌های آن مشروبات الکلی تهیه می‌شود و در جنوب ایران کشت می‌شود

راز بقا: پاپایا (Carica papaya) که به‌طور عمومی با نام پاپایا یا «خربزه درختی» شناخته می‌شود، یکی از میوه‌های گرمسیری از خانواده Caricaceae است. زادگاه اصلی این میوه آمریکای مرکزی و جنوبی است، اما امروزه در سراسر جهان به‌ویژه در آسیا، آفریقا و مناطق گرم دیگر کشت می‌شود. 

به گزارش راز بقا، گوشت نرم و نارنجی‌رنگ، طعم شیرین و ارزش غذایی بالای پاپایا موجب شده که این میوه نه تنها به‌عنوان خوراکی، بلکه به دلیل کاربرد‌های دارویی و صنعتی نیز مورد توجه قرار گیرد. رشد سریع، عملکرد بالا و سازگاری اقلیمی آن، پاپایا را به یکی از محصولات مهم کشاورزی در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری تبدیل کرده است. 

ارزش غذایی و دارویی

به گزارش راز بقا، پاپایا اغلب به‌عنوان یک «ابرمیوه» معرفی می‌شود، زیرا ترکیب غذایی منحصربه‌فردی دارد. این میوه سرشار از ویتامین‌های A، C و E است که همگی خاصیت آنتی‌اکسیدانی قوی دارند و به خنثی‌سازی رادیکال‌های آزاد در بدن کمک می‌کنند. 

ویتامین C موجود در پاپایا موجب تقویت سیستم ایمنی می‌شود و ویتامین A در سلامت بینایی و پوست نقش دارد. علاوه بر این، فیبر غذایی موجود در پاپایا به بهبود هضم و سلامت روده کمک می‌کند. 

یکی از مهم‌ترین ترکیبات موجود در پاپایا، پاپائین است؛ آنزیمی که در شیره میوه نارس یافت می‌شود. پاپائین به‌خاطر خاصیت پروتئولیتیک (تجزیه پروتئین‌ها به اجزای ساده‌تر) شناخته شده است. این آنزیم به‌طور سنتی برای نرم کردن گوشت، رفع مشکلات گوارشی و حتی در برخی موارد برای ترمیم زخم‌ها استفاده شده است. 

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

انگور ملایر؛ چگونه انگور ملایر بهترین انگور دنیا شد و چرا آن را ثبت جهانی کردند؟

انجیر استهبان؛ طلای شیرین فارس و بزرگ‌ترین باغ انجیر دیم روی زمین که ثبت جهانی شده است

مطالعات علمی نشان داده‌اند که عصاره‌های پاپایا دارای خواص ضدباکتری، ضدالتهاب و حتی ضدسرطانی هستند؛ ویژگی‌هایی که ارزش این میوه را در پزشکی سنتی و پژوهش‌های نوین دوچندان می‌کند.

کشت و کاربرد‌های کشاورزی

به گزارش راز بقا، درخت پاپایا به سرعت رشد می‌کند و معمولاً ظرف شش تا دوازده ماه پس از کاشت شروع به میوه‌دهی می‌نماید. این گیاه از نظر ساختاری شبیه درخت است، اما در واقع یک گونه علفی غول‌پیکر با ساقه‌ای توخالی و سبزرنگ و برگ‌های بزرگ و برید‌ه‌بریده محسوب می‌شود. 

پاپایا در اقلیم‌های گرم، بدون یخبندان و در خاک‌های زهکشی‌شده همراه با نور کافی بهترین عملکرد را دارد. از آنجا که این گیاه به سرما بسیار حساس است، در برابر دمای پایین و باد‌های شدید نیاز به مراقبت دارد. 
کاربرد‌های پاپایا بسیار متنوع است. میوه رسیده به‌صورت تازه مصرف می‌شود و در تهیه آب‌میوه، اسموتی، مربا و دسر به کار می‌رود. پاپایای نارس در بسیاری از آشپزی‌های آسیایی به‌صورت پخته در خورش‌ها و غذا‌های محلی استفاده می‌شود. 

دانه‌های پاپایا که طعمی فلفلی دارند، پس از خشک شدن به‌عنوان ادویه مصرف می‌شوند و خواص ضدانگلی دارند. در صنعت نیز پاپائین استخراج‌شده از شیره پاپایا در فرآوری گوشت، آبجوسازی، صنایع چرمی، دارویی و محصولات آرایشی به کار می‌رود. این تنوع کاربرد سبب شده پاپایا جایگاه مهمی در کشاورزی گرمسیری پیدا کند.

کشت پاپایا در ایران

به گزارش راز بقا، هرچند پاپایا بومی ایران نیست، اما در سال‌های اخیر در برخی استان‌های جنوبی و جنوب‌شرقی کشور که اقلیم گرم و مناسب دارند، کشت آن با موفقیت انجام شده است. مهم‌ترین مناطق کشت پاپایا در ایران شامل هرمزگان، سیستان و بلوچستان، جنوب استان کرمان و استان بوشهر است. این مناطق با تابستان‌های گرم، زمستان‌های ملایم و رطوبت نسبی، شرایط لازم برای پرورش پاپایا را فراهم می‌کنند.

در سال‌های اخیر کشاورزان این استان‌ها به کشت پاپایا به‌عنوان محصولی جایگزین و سودآور علاقه نشان داده‌اند، چرا که این میوه بازارپسندی بالایی دارد و با شرایط محیطی سازگار است. همچنین استفاده از گلخانه‌ها در برخی نقاط باعث شده امکان گسترش کشت این میوه در مناطق نسبتاً خنک‌تر نیز فراهم شود. بدین ترتیب، پاپایا به‌تدریج به یکی از محصولات نوظهور در کشاورزی جنوب ایران تبدیل شده است.

به گزارش راز بقا، پاپایا فراتر از یک میوه شیرین است؛ منبعی سرشار از مواد مغذی، دارویی و صنعتی محسوب می‌شود. این میوه با داشتن ویتامین‌ها، آنتی‌اکسیدان‌ها و آنزیم ارزشمند پاپائین، نقشی مهم در سلامت انسان ایفا می‌کند و کاربرد‌های گسترده‌ای در صنایع غذایی و دارویی دارد. در ایران نیز با توجه به شرایط اقلیمی مناسب در استان‌های جنوبی، کشت پاپایا در حال گسترش است و می‌تواند به‌عنوان یک محصول اقتصادی و سالم آینده‌ای روشن در بازار کشاورزی کشور داشته باشد.