مورچه ولنتاین؛ مورچه‌های معروف به «کوکتل» که شکم‌شان شبیه قلب است و آن را مانند دم عقرب بالای سر می‌برند

راز بقا: مورچه ولنتاین (Crematogaster) یک سرده متنوع از مورچه‌هاست که به دلیل رفتار منحصربه‌فردشان، معمولاً با نام مورچه‌های آکروبات شناخته می‌شوند. دلیل این نام‌گذاری توانایی آنها در بالا بردن شکم قلبی‌شکل خود بالای سرشان هنگام تهدید است. 

به گزارش راز بقا، بیش از ۵۰۰ گونه شناسایی‌شده از این مورچه‌ها در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری پراکنده‌اند و نقش مهمی در اکوسیستم‌ها دارند. آنها با گیاهان و حشرات روابط همزیستی برقرار می‌کنند، شکارچی دیگر حشرات‌اند و به دلیل دفاع‌های پیچیده و ساختار اجتماعی پیشرفته، یکی از جالب‌ترین سرده‌های مورچه‌ها به شمار می‌روند.

ویژگی‌های فیزیکی و رفتاری

به گزارش راز بقا، مشخص‌ترین ویژگی مورچه‌های ولنتاین داشتن شکم قلبی‌شکل است که انعطاف‌پذیر بوده و می‌تواند مانند دم عقرب به سمت بالا خم شود. این حالت تنها نمایشی نیست؛ بلکه یک مکانیسم دفاعی محسوب می‌شود و به مورچه‌ها امکان می‌دهد مواد شیمیایی دفع کنند تا دشمنان را دور کنند. 

اندازه آنها معمولاً بین ۲ تا ۵ میلی‌متر است و کارگر‌ها با آرواره‌های قوی و حرکت‌های سریع شناخته می‌شوند. مورچه‌های ولنتاین بسیار چابک‌اند و می‌توانند به‌سرعت روی برگ‌ها، شاخه‌ها و تنه‌ها حرکت کنند. کلنی‌های آنها از چند صد تا چند هزار فرد تشکیل می‌شوند و تقسیم وظایف روشنی میان ملکه، کارگر‌ها و سرباز‌ها وجود دارد.

نقش بوم‌شناختی و تعاملات

به گزارش راز بقا، مورچه‌های ولنتاین به خاطر روابط همزیستی با گیاهان و حشرات دیگر نقش مهمی در اکوسیستم ایفا می‌کنند. آنها اغلب درون شاخه‌های توخالی یا زیر پوست درختان لانه می‌سازند و با گیاهانی مانند آکاسیا یا همان اقاقیا پیوند حفاظتی برقرار می‌کنند. 

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

مورچه نقره‌ای صحرا؛ سریعترین حشره خشکی که قطب‌نما دارد و دمای ۵۰ درجه را تحمل می‌کند

مورچه «لرد وُلدمورت»؛ کشف مورچه‌ای جدید که شبیه جادوگر سیاه «هری پاتر» است!

در برابر دریافت شهد و مواد غذایی از گیاه، به‌طور تهاجمی از میزبان خود در برابر حشرات گیاه‌خوار دفاع می‌کنند. همچنین با شته‌ها رابطه نزدیکی دارند و با محافظت از آنها در برابر شکارچیان، از شیره شیرینشان (هانی‌دو) تغذیه می‌کنند.

بسیاری از گونه‌های مورچه‌های آکروبات بسیار قلمروطلب هستند و حتی می‌توانند تاج درختان را تحت کنترل گرفته و منابع غذایی را از گونه‌های دیگر تصاحب کنند. 

پراکندگی و ارتباط با انسان

به گزارش راز بقا، این سرده توزیع جهانی گسترده‌ای دارد، اما بیشترین تنوع آن در آفریقا، آسیا و آمریکای جنوبی دیده می‌شود. در برخی مناطق، به دلیل کنترل طبیعی جمعیت آفات، حضور آنها برای کشاورزی سودمند است. بااین‌حال، گاهی به دلیل لانه‌سازی در سازه‌های چوبی، گیاهان باغی یا حتی تجهیزات برقی، برای انسان مشکلاتی ایجاد می‌کنند. 

با وجود این، تهدید مستقیمی برای انسان به حساب نمی‌آیند. دانشمندان اغلب این مورچه‌ها را برای مطالعه تکامل، رفتار کلنی و استراتژی‌های همزیستی بررسی می‌کنند، زیرا آنها الگو‌های بسیار متنوعی از سازگاری در زیستگاه‌های مختلف ارائه می‌دهند.

عجیب‌ترین ویژگی‌های مورچه‌های آکروبات

به گزارش راز بقا، یکی از عجیب‌ترین ویژگی‌های مورچه‌های ولنتاین توانایی آنها در خم کردن شکم قلبی‌شکل خود به سمت جلو و بالای سر شبیه دم عقرب است. این حرکت نه‌تنها ظاهری ترسناک ایجاد می‌کند، بلکه به آنها امکان می‌دهد ترشحات سمی خود را روی دشمنان بپاشند. برخی گونه‌ها آن‌قدر تهاجمی‌اند که به مهاجمان بسیار بزرگ‌تر از خود نیز حمله می‌کنند و با استفاده از تعداد زیاد و دفاع شیمیایی، بر آنها غلبه می‌کنند.

ویژگی عجیب دیگر، رابطه نزدیک با گیاهان است. برخی گونه‌ها در درختان آکاسیا زندگی می‌کنند و در ازای دریافت شیره شیرین، درخت را از گیاه‌خواران محافظت می‌کنند. همچنین برخی از آنها مانند کشاورزان کوچک، شته‌ها و شپشک‌ها را پرورش می‌دهند و از آنها عسلک دریافت می‌کنند.

روش‌های لانه‌سازی‌شان هم غیرمعمول است. به جای کلنی‌های زیرزمینی، بسیاری از آنها لانه‌های کارتنی می‌سازند که از مواد گیاهی جویده‌شده، خاک و بزاق تشکیل شده و مانند توده‌هایی کوچک از شاخه‌ها آویزان می‌شوند. این لانه‌های هوایی آنها را برای زندگی در تاج درختان بسیار سازگار می‌سازد.

شاید عجیب‌ترین نکته، سیستم ارتباطی پیچیده آنها باشد که شامل سیگنال‌های شیمیایی، ارتعاشی و حتی حرکات بدنی است. این سیستم به آنها امکان می‌دهد حملات هماهنگ و دفاع‌های گروهی را با دقتی حیرت‌انگیز اجرا کنند و یکی از تهاجمی‌ترین سرده‌های مورچه در طبیعت باشند.