












دانشمندان به تازگی در نزدیکی شهر سنآنتونیو در ایالت تگزاس آمریکا، پرندهای بسیار نادر را شناسایی کردهاند که ترکیبی از جیجاق آبی (Blue Jay) و جیجاق سبز (Green Jay) است. این پرنده، حاصل آمیزش دو گونهای است که دودمانشان حدود ۷ میلیون سال پیش از یکدیگر جدا شده بود و تاکنون هیچ نمونه طبیعی از ترکیب آنها مشاهده نشده بود.
جیجاق آبی و جیجاق سبز هر دو از خانواده کلاغسانان هستند، اما رابطه نزدیکی با هم ندارند.
جیجاق آبی عمدتاً در شرق ایالات متحده تا حوالی شهر هوستون دیده میشود.
جیجاق سبز بیشتر در مکزیک، آمریکای مرکزی و جنوب تگزاس زندگی میکند.
در گذشته این دو گونه زیستگاههای جداگانهای داشتند، اما تغییرات اقلیمی و فعالیتهای انسانی باعث شد که محدوده زندگی آنها در برخی مناطق همپوشانی پیدا کند و شرایط برای تولید نسل مشترک به وجود بیاید.
ماجرای کشف این پرنده با انتشار یک عکس توسط یکی از علاقهمندان به پرندگان آغاز شد. تصویر پرندهای غیرعادی در حیاط یک خانه در سنآنتونیو توجه پژوهشگران را جلب کرد.
برایان استوکس، اکولوژیست دانشگاه تگزاس آستین، دو روز به منطقه رفت تا پرنده را ببیند. او در روز دوم موفق شد با استفاده از تور مخصوص (Mist Net) پرنده را بگیرد.
بررسیهای اولیه نشان داد:
پرنده پرهای آبی مشابه جیجاق آبی داشت.
الگوی صورت آن شبیه جیجاق سبز بود.
توانایی تقلید صداهای هر دو گونه را داشت.
پس از نمونهگیری خون و نصب حلقه شناسایی روی پای پرنده، آن را دوباره به طبیعت بازگرداندند.
بررسی DNA ثابت کرد که این پرنده فرزند یک جیجاق سبز ماده و یک جیجاق آبی نر است. این نخستین بار است که ترکیب این دو گونه در طبیعت دیده میشود. البته در دهه ۱۹۷۰ پژوهشگران در اسارت چنین ترکیبی را پرورش داده بودند، اما نمونه جدید نخستین شاهد زنده از وقوع طبیعی این پدیده است.
پرنده ترکیبی دستکم یک ساله بود زمانی که در سال ۲۰۲۳ برای نخستین بار مشاهده شد. پس از آن خبری از او نبود تا اینکه در ژوئن ۲۰۲۵ بار دیگر به همان حیاط در سنآنتونیو بازگشت و دوباره دیده شد.
این کشف پیامدهای مهمی برای علم دارد:
اثبات اثر تغییرات اقلیمی: تغییر زیستگاهها باعث برخورد دو گونهای شد که میلیونها سال جدا از هم تکامل یافته بودند.
امکان وجود نمونههای بیشتر: احتمال دارد ترکیبهای مشابه دیگری هم در مناطق کمجمعیت رخ داده باشد، اما به دلیل دشواری شناسایی گزارش نشده است.
نمایش تنوع زیستی پنهان: این نمونه نشان میدهد که طبیعت هنوز پر از شگفتیهای ناشناخته است.
کشف پرنده ترکیبی آبی-سبز در تگزاس نشان میدهد که تغییرات اقلیمی نه تنها بر زیستگاه گونهها اثر میگذارد، بلکه میتواند گونههای جدیدی را نیز در نتیجه ترکیبهای غیرمنتظره به وجود آورد. شاید در آینده شاهد نمونههای بیشتری از این پرندگان باشیم که مرزهای شناختهشده تکامل را به چالش میکشند.