شیر کوهی؛ جانور معروف به «شبح کوهستان» که ۱۲ متر می‌پرد و صدایش شبیه صدای جیغ یک زن در جنگل است

راز بقا: شیر کوهی (Cougar) که با نام‌های پوما (Puma) یا کاتامونت نیز شناخته می‌شود، یکی از مرموزترین و سازگارترین گربه‌سانان بزرگ جهان است. این گونه در آمریکای شمالی و جنوبی پراکندگی وسیعی دارد و وسیع‌ترین محدوده‌ی زیستی را در بین گربه‌سانان در نیمکره غربی داراست. 

به گزارش راز بقا، شیر‌های کوهی باریک‌اندام، تنهازی و بسیار ماهر در پنهان شدن هستند و حضوری تقریبا افسانه‌ای در طبیعت و فرهنگ دارند؛ آنها نماد قدرت، رمز و راز و وحشی‌گری بی‌مهار به شمار می‌روند.

زیستگاه و سازگاری

به گزارش راز بقا، یکی از شگفتی‌های شیر کوهی، توانایی فوق‌العاده آن در سازگاری با محیط‌های مختلف است. برخلاف دیگر گربه‌سانان بزرگ که به زیستگاه‌های خاص وابسته‌اند، شیر‌های کوهی می‌توانند در طیف وسیعی از محیط‌ها زندگی کنند؛ از جنگل‌های انبوه کانادا و بیابان‌های شیلی گرفته تا جنگل‌های بارانی آمریکای مرکزی. این پراکندگی نشان‌دهنده انعطاف‌پذیری کوجر‌ها در تغذیه و رفتار است.

شیر‌های کوهی یا پوما خوب می‌تازند و بالا می‌روند و حتی شناگران توانمندی هستند، اگرچه معمولا نیازی به شنا ندارند. آنها قلمرو‌های بزرگی نیاز دارند - یک شیرکوهی نر ممکن است بیش از ۲۵۰ کیلومتر مربع را در بر بگیرد - تا غذای کافی داشته و از دیگر نر‌ها دور بماند. 

رژیم غذایی آنها عمدتاً شامل گوزن است، اما حیوانات کوچک‌تر مثل خرگوش، راکون و حتی جوجه‌تیغی را نیز شکار می‌کنند. این انعطاف‌پذیری در تغذیه باعث شده تا در مناطقی که دیگر شکارچیان نمی‌توانند زنده بمانند، کوجر‌ها دوام بیاورند. 

با وجود گسترش مناطق شهری و قطع جنگل‌ها، شیر‌های کوهی همچنان در نزدیکی شهر‌ها و مناطق انسانی زندگی می‌کنند. در دهه‌های اخیر، مشاهده شیر‌های کوهی در مناطقی که قبلاً منقرض شده بودند، افزایش یافته است؛ مانند بخش‌هایی از میدل‌وست آمریکا. این بازگشت نشان‌دهنده توانایی شگفت‌انگیز کوجر در همزیستی محتاطانه با انسان‌ها است.

رفتار و تکنیک‌های شکار

به گزارش راز بقا، پوما‌ها شکارچیان تنهازی هستند و به دلیل صبر و قدرت بالایشان شناخته شده‌اند. برخلاف شیر‌ها یا یوزپلنگ‌ها که از سرعت یا همکاری گروهی استفاده می‌کنند، قدرت شیر کوهی در صبر و کمین است. آنها به آرامی و به‌طور مخفیانه به سمت شکار می‌روند و با استفاده از سایه و پوشش گیاهی، فاصله کافی برای حمله را ایجاد می‌کنند. در یک حمله، می‌توانند تا ۱۲ متر بپرند. 

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

یوزگربه؛ ترکیب یوزپلنگ و گربه و معروف به «گربه فنری» که ۳ متر عمودی می‌پرد و می‌تواند صدای موش‌ها در زیرزمین را بشنود!

شیر‌های آدم‌خوار ساوو؛ وحشی‌ترین شیر‌های تاریخ و تنها شیر‌های نر بدون یال جهان با ۳ متر طول که ۱۳۵ کارگر را زنده زنده خوردند

روش مرگبار شیر کوهی، گاز گرفتن گردن شکار است که باعث قطع نخاع یا خفگی می‌شود. پس از شکار، معمولاً لاشه را به مکانی مخفی می‌کشانند و روی آن خاک یا برگ می‌ریزند تا از دید لاشخور‌ها پنهان بماند و چند روز بعد بازمی‌گردند تا تغذیه کنند. این رفتار نشان‌دهنده هوش و مدیریت منابع طبیعی آنها است.

شیر‌های کوهی عمدتاً شب‌زی هستند؛ یعنی بیشترین فعالیت را در غروب و سپیده‌دم دارند. آنها با صداهایی، چون غرغر، هیس و فریاد‌های ترسناک خود ارتباط برقرار می‌کنند؛ صدایی که اغلب با فریاد یک زن در جنگل اشتباه گرفته می‌شود. برخلاف اکثر گربه‌سانان بزرگ، پوما‌ها غریو کشیدن را بلد نیستند، زیرا لارینکس تخصصی برای آن ندارند، اما صدای ترسناک آنها حتی بیشتر وحشتناک است. 

وجه تسمیه شیر کوهی 

نام انگلیسی آن به نام‌های Puma, Cougar و Mountain lion است. در زبان فارسی، نام آن با «شیر کوهی» شناخته‌شده است. هر چند این جانور شیر کوهی نامیده می‌شود، اما جزو زیرگونه‌های شیر نیست و تنها به دلیل شباهت آن به شیر، در زبان فارسی و انگلیسی «شیر کوهی» نامیده می‌شود. 

این جانور گاهی با نام پوما، نامیده می‌شوند که به نام سرده این گونه اشاره دارد. در نام علمی گونه (concolor)، یک‌رنگی و هم‌رنگی کل بدن این جانور را یادآور می‌سازد. همچنین «پوما» نماد برخی از لباس‌های و ابزار ورزشی است. هرچند ده‌ها نام برگرفته از افسانه‌های مردمان بومی قاره آمریکا برای این گربه‌سان وجود دارد، اما بیشتر دانشمندان آن را با نام پوما می‌شناسند. 

نمادگرایی و حفاظت

به گزارش راز بقا، در طول تاریخ، پوما جایگاه ویژه‌ای در اسطوره‌ها و فرهنگ‌های آمریکا داشته است. بومیان آمریکای شمالی و جنوبی آن را نماد رهبری، شجاعت و قدرت روحانی می‌دانستند. در فرهنگ اینکا، پومای آمریکایی یکی از حیوانات مقدس بود و نمایانگر جهان زمینی بود، و در فولکلور آمریکای شمالی هم به‌عنوان محافظ و گاه آورنده تغییر شناخته می‌شد.

امروزه، تهدید‌های اصلی برای شیر کوهی شامل از دست دادن زیستگاه، شکار و تصادفات جاده‌ای است. در حالی که گونه به طور کلی در خطر انقراض نیست، جمعیت‌های منطقه‌ای مانند پلنگ فلوریدا در معرض خطر شدیدند. تلاش‌های حفاظتی بر ایجاد مسیر‌های حیات وحش، کاهش درگیری با انسان‌ها و محافظت از شکار آنها متمرکز است.

با وجود تهدیدها، شیر‌های کوهی توانسته‌اند در مناطق امن و با محافظت مناسب بازگشت و افزایش جمعیت داشته باشند. آنها نماد زنده‌ای از استقلال و تعادل در اکوسیستم هستند و به عنوان شکارچی برتر، نقش حیاتی در حفظ توازن طبیعت ایفا می‌کنند.

عجیب‌ترین ویژگی‌های شیری کوهی

به گزارش راز بقا، شیر کوهی ویژگی‌ها و رفتار‌های شگفت‌انگیزی دارد که آن را از دیگر گربه‌سانان بزرگ متمایز می‌کند. با وجود اندازه بزرگ، پوما نزدیک‌تر به گربه‌های خانگی است تا شیر یا ببر. آنها مانند گربه‌های خانگی خرخر می‌کنند، اما نمی‌توانند غرش کنند؛ ویژگی عجیب برای یک شکارچی قدرتمند. 

شیر‌های کوهی همچنین بیشترین محدوده پراکندگی زمینی در آمریکای دو قاره را دارند، از یوکان کانادا تا جنوبی‌ترین نقاط شیلی. یکی دیگر از ویژگی‌های شگفت‌آور آنها، توانایی پرش بلند و طولانی است: تا ۵/۵ متر ارتفاع و بیش از ۱۲ متر افقی در یک جهش. این ویژگی، شیرکوهی را به یکی از بهترین پرش‌کنندگان در میان حیوانات تبدیل می‌کند. 

جالب است بدانید شیرکوهی بیش از ۴۰ نام متفاوت در زبان‌ها و مناطق مختلف دارد، بیش از هر حیوان دیگری. در انگلیسی، تنها شیرکوهی را با نام‌های پومای آمریکایی، شیرکوهی، کوگر، کاتامونت و ... می‌شناسند. با اینکه شکارچی رأس است، اما شیر‌های کوهی بسیار مخفی و محتاط‌اند و بیشتر مشاهده‌ها بدون درگیری با انسان پایان می‌یابد. این ترکیب از پنهان‌کاری، زیبایی و قدرت باعث شده کوجر لقب روح کوه‌ها را به خود اختصاص دهد.