راز بقا: در یکی از شگفتانگیزترین رفتارهای شکار دریایی، نهنگهای قاتل یا اورکا (Orcinus orca) در خلیج کالیفرنیا با روشی هوشمندانه، کوسههای سفید جوان را فلج کرده و جگر آنها را میخورند. این مشاهدات تازه که توسط محققان ثبت شده، نشان میدهد که این شکارچیان دریایی به میزان قابل توجهی هوشمند و استراتژیک عمل میکنند.
به گزارش راز بقا، مطالعات اخیر نشان دادهاند که گروهی از اورکاها، موسوم به «موکتزومه»، که سال گذشته نیز به خاطر شکار بیرحمانه یک کوسه نهنگ خبرساز شده بودند، این بار به شکار کوسههای سفید جوان پرداختند. در این تکنیک پیشرفته، اورکاها کوسهها را به پشت برمیگردانند، وضعیتی که باعث ایجاد یک حالت موقت شبیه به غش در آنها میشود و اصطلاحاً «بیحرکتی تونیک» نامیده میشود. این حالت باعث میشود کوسهها به طور موقت فلج شوند و از دفاع در برابر شکارچی عاجز بمانند.
جسوس اریک هیگرا ریواس، زیستشناس دریایی و سرپرست این مطالعه میگوید: «این حالت موقت باعث میشود کوسهها بیدفاع شوند و اورکاها بتوانند جگر مغذی آنها را بیرون آورده و احتمالاً اندامهای دیگر را نیز مصرف کنند، پیش از آنکه بقایای شکار رها شود.»

به گزارش راز بقا این رفتار تاکنون در خلیج کالیفرنیا به شکل بیسابقهای مشاهده شده است. پیش از این، اورکاها در مناطقی مانند آفریقای جنوبی و استرالیا شکار کوسههای سفید بالغ را انجام میدادند، اما مشاهدات شمال شرق اقیانوس آرام بسیار نادر است و آخرین ثبت معتبر در سواحل غرب در سال ۱۹۹۷ صورت گرفته بود. نکته جالب این است که شکار کوسههای سفید جوان تاکنون کمتر دیده شده و این مطالعه اولین شواهد ثبتشده از شکار مکرر این گروه نهنگها از کوسههای جوان را ارائه میدهد.
در سه مورد ثبتشده، اورکاها پس از شکار، جگر کوسهها را میان خود تقسیم کردند. دو مورد از این حملات در آگوست ۲۰۲۰ رخ داد و شامل پنج اورکای ماده بود که یک کوسه سفید جوان را تا خستگی دنبال کرده، آن را به سطح آب آورده و به پشت برگرداندند. سپس جگر کوسه را بیرون آوردند. حمله سوم در آگوست ۲۰۲۲ با همان روش انجام شد و پنج اورکا، شامل یک نر بالغ، کوسه جوان را مانند یک پنکیک برگردانده و جگرش را از بدنش خارج کردند.
سالوادور جورگنسن، زیستشناس دریایی، توضیح میدهد: «کوسههای سفید بالغ به سرعت به حضور اورکاها واکنش نشان داده و از مناطق تجمع فصلی خود فرار میکنند، اما کوسههای جوان هنوز تجربه کافی برای تشخیص خطر ندارند. این موضوع نشان میدهد که پاسخهای فرار کوسهها ممکن است نیازمند یادگیری باشد و ذاتاً در آنها وجود نداشته باشد.»

به گزارش راز بقا این رفتار نهنگهای قاتل، نشاندهنده هوش و یادگیری اجتماعی پیشرفته آنهاست. تکنیکهای شکار به نسل بعد منتقل میشوند و به اورکاها کمک میکنند تا شکار خود را به طور مؤثر انجام دهند. افزایش تعداد جوانان کوسههای سفید در خلیج کالیفرنیا، ناشی از تغییرات دمای اقیانوس و پدیدههای اقلیمی مانند النینو است و احتمالاً گروه موکتزومه از این فرصت برای شکار بهره میبرد.
فرانچسکا پانکالدی، زیستشناس دریایی از مؤسسه ملی پلیتکنیک مکزیک، میگوید: «ممکن است گروههای دیگر اورکا در این منطقه این روش شکار را یاد بگیرند. تاکنون فقط این گروه مشاهده شده که از کوسهها و پرتوماهیان تغذیه میکند، اما احتمالاً سایر گروهها نیز رفتار مشابهی خواهند داشت.»
این مشاهدات، بار دیگر قدرت استراتژیک، هوش بالا و یادگیری اجتماعی نهنگهای قاتل را به تصویر میکشد و نشان میدهد که طبیعت هنوز هم میتواند ما را شگفتزده کند.
