گوجه‌فرنگی زبرا؛ گوجه فرنگی سبز رنگ با خطوط زرد و مزه ترش‌ که در ایران نیز کشت می‌شود و ارزش غذایی بالایی دارد

راز بقا: گوجه‌فرنگی زبرا (Green Zebra) با نام علمی Solanum lycopersicum یکی از خاص‌ترین و غیرمعمول‌ترین گوجه‌فرنگی‌های جهان است. این گوجه که با رنگ سبز روشن و خطوط زرد طلایی خود شناخته می‌شود، در دهه‌ی ۱۹۸۰ توسط بذرکار و اصلاح‌گر آمریکایی تام واگنر معرفی شد. 

به گزارش راز بقا، هدف او خلق گوجه‌ای بود که نه‌تنها در طعم، بلکه در ظاهر نیز با سایر انواع تفاوت داشته باشد. نتیجه‌ی کار او گوجه‌ای بود که هم جذابیت بصری دارد و هم طعمی ترش و میوه‌ای که بسیاری از سرآشپزان آن را برای سالاد‌ها و غذا‌های تازه ترجیح می‌دهند. 

منشأ و تاریخچه‌ی گوجه‌فرنگی زبرا

به گزارش راز بقا، گوجه‌فرنگی زبرا برخلاف گوجه‌های معمولی قرمز یا نارنجی، به‌صورت طبیعی در زمان رسیدن نیز رنگ سبز خود را حفظ می‌کند. این ویژگی در نتیجه‌ی ترکیب چندین گونه‌ی متفاوت از گوجه‌فرنگی حاصل شده است که در پروژه‌های اصلاح نژادی واگنر به‌کار رفت. 

واگنر برای اولین‌بار این بذر را در سال ۱۹۸۳ به بازار عرضه کرد و از آن زمان، این گوجه به یکی از محبوب‌ترین گونه‌ها در میان کشاورزان ارگانیک و تولیدکنندگان بذر‌های بومی تبدیل شده است. 

با گذشت زمان، گوجه‌فرنگی زبرا به نمادی از تنوع زیستی در کشاورزی مدرن تبدیل شد و بسیاری از علاقه‌مندان به باغبانی آن را به عنوان گوجه‌ای منحصر‌به‌فرد برای کاشت در باغ‌های خانگی خود انتخاب کردند. در ایالات متحده و اروپا، این گوجه به‌ویژه در میان آشپز‌های حرفه‌ای شهرت یافت، زیرا رنگ متفاوت آن جلوه‌ای هنری به بشقاب‌ها می‌بخشد.

ویژگی‌های گیاه‌شناسی و شرایط رشد

به گزارش راز بقا، بوته‌ی گوجه‌فرنگی زبرا گیاهی نیمه‌بالارونده با برگ‌های بزرگ و سبز تیره است. میوه‌های آن اندازه‌ای متوسط دارند و معمولاً بین ۵ تا ۷ سانتی‌متر قطر دارند. رنگ پوست این گوجه ترکیبی از سبز روشن و خطوط زرد است که با رسیدن میوه، رنگ زرد پررنگ‌تر می‌شود. برخلاف ظاهر خام‌گونه‌اش، گوجه در این مرحله کاملاً رسیده است.

این گوجه‌فرنگی برای رشد مطلوب به نور مستقیم خورشید، خاک غنی و زهکشی خوب نیاز دارد. بهترین بازدهی آن در دمای معتدل بین ۲۲ تا ۲۸ درجه سانتی‌گراد است. دوره‌ی رسیدن آن از زمان کاشت تا برداشت معمولاً حدود ۷۵ تا ۸۵ روز طول می‌کشد. از نظر مقاومت، گوجه‌فرنگی زبرا نسبت به بیماری‌های قارچی و پوسیدگی ریشه مقاومت متوسطی دارد، اما در برابر تغییرات شدید دمایی کمی حساس است. 

طعم، کاربرد و ارزش غذایی

به گزارش راز بقا، یکی از ویژگی‌های برجسته‌ی گوجه‌فرنگی زبرا طعم منحصر‌به‌فرد آن است؛ ترکیبی از مزه‌ی ترش، شیرین و اندکی تند که طراوت خاصی به غذا می‌دهد. این گوجه‌فرنگی از گوجه‌های معمولی ترش‌تر با صفت تند توصیف شده و اندکی زودرس است. در مقایسه با سایر انواع گوجه فرنگی، این نوع بسته به شرایط رشد می‌تواند تا حدودی میوه‌هایی ترد تولید کند. 

گوشت آن سفت و آبدار است و به همین دلیل در سالادها، ساندویچ‌ها و غذا‌های تزئینی استفاده می‌شود. بسیاری از سرآشپزان مشهور از آن برای ایجاد تضاد رنگی در بشقاب استفاده می‌کنند.

از نظر ارزش غذایی، این گوجه همانند سایر انواع گوجه‌فرنگی سرشار از ویتامین C، پتاسیم، لیکوپن و آنتی‌اکسیدان‌هاست. با این تفاوت که به دلیل رنگ سبزش، میزان کلروفیل بیشتری دارد و این ویژگی به خاصیت ضدالتهابی و سم‌زدایی آن می‌افزاید. مصرف منظم آن می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی و سلامت پوست کمک کند.

گوجه‌فرنگی زبر البته انواع مختلفی دارد که در این راستا می‌توان زبرا سبز، زبرا سیاه، زبرا بزرگ و زبرا قرمز را نام برد. 

نحوه کاشت گوجه‌فرنگی زبرا

گوجه فرنگی زبرا در ایران نیز کاشت می‌شود. این گوجه‌فرنگی اغلب دچار بیماری نمی‌شود؛ با این حال، اگر دچار بیماری شود زرد نشده و گیاه تا زمانی که از بین برود، سبز باقی خواهد ماند. این گوجه‌فرنگی در مقایسه با بقیه گوجه‌ها در برابر بیماری مقاومت زیادی دارد. برای رشد این گوجه‌فرنگی دانه‌ها را باید ۱ تا ۲ هفته پس از ثابت ماندن دما در حدود ۶۰ تا ۹۵ درجه فارنهایت کاشت. 

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

لیف یا خیار مصری؛ میوه گرمسیری شبیه کدو که از آن لیف و اسفنج حمام تولید می‌شود!

انگور ازبک؛ یکی از بهترین نهال‌های انگور برای کاشت در ایران که سود اقتصادی بالایی دارد

کاشت انگور دیمی؛ آموزش مرحله‌به‌مرحله کاشت و پرورش تاک مقاوم به خشکی در زمین‌های کوهستانی و نیمه‌خشک ایران که انگور‌های باکیفیتی دارد

خاک باید به خوبی خشک شود و دانه باید در عمق ۴.۵ سانتیمتری در زمینی کاشته شود که نور خورشید به خوبی به آن می‌تابد. دانه‌ها را باید با فاصله ۳۰ تا ۹۰ سانتیمتری و جدا از هم کاشت. بعد از گذشت ۶۵ تا ۸۰ روز از کاشت بذر گوجه فرنگی برداشت محصول شروع می‌شود. این گیاه نیمه‌سالانه است و بهتر است در فصل تابستان برداشت شود. هنگامی که ارتفاع گیاه به ۱۵ سانتیمتری رسید، جای گیاه باید تغییر یابد. 

به خاطر سبز بودن رنگ این گوجه‌فرنگی تعیین زمان رسیدن آن دشوار است. سه روش اصلی برای کشف زمان رسیدن و آماده بودن گوجه فرنگی سبز زبرا برای خوردن وجود دارد: 

یک: گوجه‌فرنگی را به آرامی بگیرید تا سفتی آن را احساس کنید. 

دو: می‌توان زمان تغییر رنگ راه‌راه‌های سبز روشن آن به رنگ زرد را در نظر گرفت. 

سه: می‌توان زمانی را در نظر گرفت که تغییر رنگ پایین راه‌راه‌های زرد شروع شده و رنگ آنها سرخ می‌شود. 

هر یک از این مراحل مرحله متفاوتی از رسیدن را نشان می‌دهد، بنابراین خود فرد باید تصمیم بگیرد که کدام مرحله از رسیدن را ترجیح می‌دهد. علاوه بر این، برای بدست آوردن گوجه فرنگی شیرین‌تر، باید آن را دیرتر برداشت کرد. با این حال ماندن زیاد آن روی بوته هم آن را ترد می‌کند. 

عجیب‌ترین ویژگی‌های گوجه‌فرنگی زبرا

به گزارش راز بقا، گوجه‌فرنگی زبرا یکی از معدود گوجه‌هایی است که رنگ آن نشانه‌ی رسیدگی نیست. در حالی‌که بیشتر گوجه‌ها هنگام رسیدن قرمز یا نارنجی می‌شوند، این گونه در حالت رسیده نیز سبز باقی می‌ماند و فقط با اضافه شدن خطوط زرد می‌توان فهمید که آماده‌ی برداشت است.

از دیگر نکات عجیب این گوجه، واکنش آن به نور خورشید است؛ هرچه بیشتر در معرض آفتاب باشد، خطوط زرد روی پوست آن پررنگ‌تر و براق‌تر می‌شوند. همچنین، بسیاری از مردم در برخورد اول تصور می‌کنند این گوجه هنوز کال است، در حالی‌که اگر آن را در همین حالت سبز مصرف کنند، طعم آن به‌مراتب بهتر و متعادل‌تر از حالت قرمز گوجه‌های معمولی است. 

جالب‌تر اینکه در برخی مناطق اروپا، از آب این گوجه برای تهیه‌ی نوشیدنی‌های تابستانی و کوکتل‌های سبز استفاده می‌شود. حتی برخی آشپزان از آن برای تهیه‌ی سس‌های سرد و دسر‌های خلاقانه بهره می‌برند. این گوجه‌فرنگی، با ترکیب غیرمنتظره‌ای از رنگ، طعم و خواص سلامتی، همچنان یکی از نماد‌های تنوع طبیعی در دنیای کشاورزی به‌شمار می‌آید.