راز بقا: کبوتر منقار دندانی، کبوتر زمینی در خطر انقراض شدید و یکی از نزدیکترین خویشاوندان زنده دُدو، پس از سالها دوباره در جنگلهای دورافتاده ساموآ مشاهده شد. این خبر باعث شد امیدها برای نجات این گونه نادر از مرز انقراض دوباره زنده شود.
به گزارش راز بقا، طبق آخرین بررسی میدانی انجمن حفاظت ساموآ (SCS) که از ۱۷ اکتبر تا ۱۳ نوامبر انجام شد، پنج بار کبوتر منقار دندانی مشاهده شد؛ در حالی که بررسیهای قبلی تنها یک مشاهده یا هیچ مشاهدهای ثبت نکرده بودند. آخرین عکس این گونه در زیستگاه طبیعی در سال ۲۰۱۳ گرفته شده بود.

در اوایل دهه ۱۹۹۰، حدود ۷۰۰۰ پرنده از این گونه که تنها در ساموآ یافت میشوند، وجود داشت. اما تخریب زیستگاه، شکار و گونههای مهاجم باعث شد جمعیت آنها تا سال ۲۰۲۴ به تنها ۵۰ تا ۱۵۰ پرنده کاهش یابد. به گزارش راز بقا تیم تحقیقاتی پیش از آغاز بررسیها نگران بود که ممکن است این پرنده دیگر زنده نباشد، اما دیدن آن بار دیگر امید به بقای این گونه را زنده کرد.
کبوتر منقار دندانی تنها گونه زنده از جنس Didunculus است و با انقراض آن، این جنس نیز از بین خواهد رفت. این پرنده هماندازه یک مرغ است و نام علمی آن، Didunculus strigirostris، به معنای «ددوی کوچک» است. هم دُدو و هم کبوتر منقار دندانی در گروه کبوتران زمینی جزایر طبقهبندی میشوند و زندگی روی زمین و در جنگلهای انبوه از ویژگیهای بارزشان است.
کبوتر منقار دندانی در گذشته به دلیل گوشت و تخمهایش شکار میشد و همین باعث شد جمعیتش به شدت کاهش یابد. امروزه شکار این پرنده ممنوع شده و جریمه دارد، اما تهدید اصلی برای آن، گونههای مهاجم است. به گزارش راز بقا گربههای وحشی و موشها نقش مخربی در کاهش جمعیت این پرنده دارند؛ گربهها پرندهها و جوجهها را شکار میکنند و موشها تخمها و جوجهها را میخورند.
تخریب زیستگاه نیز تهدید جدی دیگری است. جنگلهای ساموآ که کبوتر منقار دندانی در آنها زندگی میکند، به دلیل فعالیتهای انسانی و تغییرات محیطی در معرض خطرند. بدون حفظ و بازسازی این زیستگاهها، بقای کبوتر منقار دندانی بسیار دشوار خواهد بود.

تلاشهای حفاظتی ساموآ شامل چندین اقدام مهم است:
مدیریت گونههای مهاجم: در برخی جنگلها مانند منطقه تفریحی مالولولئی، برنامههای کنترل گربهها و موشها در حال اجراست. در صورت تأمین بودجه، این برنامهها به جنگلهای دیگر مانند اوفاتو گسترش خواهند یافت.
آگاهیرسانی عمومی: نقاشی دیواری با شعار «کبوتر منقار دندانی را نجات دهید» و کمپینهای آموزشی برای مردم محلی اجرا شده است تا از شکار این گونه جلوگیری شود.
بیوبانک و پژوهشهای ژنتیکی: نمونههای زیستی کبوتر منقار دندانی میتوانند در بیوبانک ذخیره شوند و خطوط سلولی ایجاد گردد تا مطالعات ژنتیکی انجام شود. این اطلاعات به دانشمندان کمک میکند بهترین برنامههای پرورش در اسارت و بازجمعیت گونه را تدوین کنند.
برای مطالعه بیشتر بخوانید:
کبوتر تاجدار غربی؛ زیباترین کبوتر جهان که پرواز نمیکند و ۹۰۰ میلیون تومان قیمت دارد!
کبوتر نوک دندانی؛ عجیبترین کبوتر دنیا که دندان دارد و فقط در یک نقطه از جهان زندگی میکند
آیا ممکن است ماموتها دوباره برگردند؟
سازمانهایی مانند Colossal Biosciences ،Toledo Zoo و BirdLife International در تلاشهای حفاظتی کبوتر منقار دندانی نقش دارند. برخی از این سازمانها از فناوریهای نوین مانند اپلیکیشنهای تشخیص صدای کبوتر منقار دندانی برای برآورد دقیقتر جمعیت استفاده میکنند. این فناوریها امکان پایش دقیقتر و سریعتر گونه را فراهم میکنند و برنامههای حفاظتی را هدفمندتر میسازند.

کبوتر منقار دندانی نه تنها یک گونه نادر و خویشاوند دُدو است، بلکه نقش مهمی در اکوسیستم جنگلهای ساموآ دارد. این پرنده با پراکنش دانهها و کمک به حفظ تنوع گیاهی، بخشی از چرخه طبیعی جنگل است. حفظ آن به معنای حفاظت از کل اکوسیستم است و میتواند الگویی برای نجات سایر گونههای در خطر انقراض جزیرهای باشد.
به گزارش راز بقا کبوتر منقار دندانی، آخرین بازمانده خویشاوند دُدو، با اقدامات حفاظتی مناسب میتواند از مرز انقراض نجات یابد. کنترل شکارچیان، مدیریت گونههای مهاجم و حفاظت از زیستگاههای طبیعی، کلید بقای این گونه نادر است. این موفقیت نه تنها یک پیروزی برای ساموآ بلکه برای حفاظت از گونههای در خطر در سراسر جهان محسوب میشود.