دشمنان جن و شیطان؛ داستان تکاندهنده کفتارهای مقدس!
راز بقا: در اکثر نقاط جهان و در آفریقا کفتارها حیوانات ترسناکی به شمار میروند و در مورد خاص آفریقا به غیر از یک شهر، ترس از کفتارها به شدت در بین مردم رایج است. برنامههای خبری اغلب داستانهایی را درباره ربودن نوزدان توسط این موجودات پخش میکنند و در افسانههای فلکلور اتیوپی افراد با «چشم بد» شبها به کفتار تبدیل میشوند و به همسایگان خود حمله میکنند. در آفریقا مردم و کفتارها اغلب در جنگ و ستیز با یکدیگر هستند به ویژه در شرایط کنونی که سکونتگاههای انسانی گسترش پیدا کرده و این گوشتخواران بزرگ به کشتار مردم و از بین بردن دامها شهره هستند.
به گزارش راز بقا، البته ناگفته نماند که انسانها به تلافی این حملات تعداد زیادی از کفتارها را کشتهاند به ویژه «کفتار خالدار» که شهرت بدی در بین مردم دارد.
اما شهر «هرار» در شرق اتیوپی با بقیه شهرها فرق دارد و حضور کفتارها در این شهر نه تنها پذیرفته شده بلکه حتی تشویق هم میشوند. احمد زکریا محقق اهل هرار میگوید که «بین مردم هرار و کفتارها صلح و سازش وجود دارد و شهر برای پذیرش آنها ساخته شده است.»
در حالی که کفتارهای قهوهای و راه راه به عنوان گونههای «تقریباً در معرض خطر» طبقه بندی میشوند، «کفتارهای خالدار» این گونه نیستند، اما تعداد آنها رو به کاهش است. با افزایش درگیری انسان و حیات وحش و کاهش زیستگاه ها، این پرسش که چگونه مردم میتوانند در همزیستی با این شکارچیان بزرگ و درنده زندگی کنند، به طور فزایندهای مهم میشود.
کفتارها به عنوان سیستم دفع زباله
اما نکته جالب و عجیب شهر هرار در جای دیگری نهفته است. این حیوانات به عنوان سیستم دفع زباله شهری عمل میکنند و کفتارها شبها از طریق درهایی که در دیوارها تعبیه شده، وارد میشوند و احشاء ریختهشده در خیابانها را میخورند. مردم در شهر هرار با کفتارها دوست هستند و آنها را اهلی میکنند. زمانی که یکی از کفتارها مورد حمله قرار میگیرد کفتاردوستان به شدت وارد عمل میشوند تا جان کفتار را نجات دهند.
کفتارهای مقدس
اما قضیه فقط به این ختم نمیشود بلکه با توجه به اعتقادات مردم شهر، آنها معتقدند که کفتارها از مردم در برابر جنها یا ارواح شیطانی محافظت میکنند. در واقع بسیاری از مردم شهر هرار بر این باورند که کفتارها جنها را میخورند. مردم شهر بر این عقیده هستند که رابطه مردم با کفتار بر اساس یک رابطه بده بستان است و کفتارها در عوض گرفتن غذا از مردم در برابر ارواح شیطانی حفاظت میکنند.
نه فقط این بلکه کفتاردوستان شهر عقیده دیگری نیز دارند و آن هم اینکه کفتارها نقش پیامرسان دارند و با مردگان مقدس شهر ارتباط برقرار میکنند و پیام مردم را به آنها میرسانند.
منشأ باورهای مقدس درباره کفتارها
منشأ این باورها در واقع به نوعی از بین رفته است، اما احمد محقق هراری بر این باور است این تصور که کفتارها میتوانند جنها را بخورند و تف کنند میتواند از عادت آنها مبنی بر استفراغ قطعات هضمنشده استخوان، سُم و مو باشد.
«مارکوس باینز – راک» انسان شناس، نویسنده کتاب «در میان استخوانخواران: برخورد با کفتارها در هرار»، معتقد است که «این افسانهها بخشی از یک سیستم اعتقادی محلی و بومی پیش از اسلام بوده و احتمالا از حواس تند و قدرتمند کفتارها گرفته شده است».
«بینز – راک» که بیش از یک سال را در هرار گذرانده و رابطه بین مردم و کفتارها را مطالعه کرده، میگوید: «وقتی آنها را مشاهده میکنید، به نظر میرسد که آنها در دنیای متفاوتی زندگی میکنند چرا که میتوانند چیزهایی را ببینند که انسانها نمیتوانند. اگر در دنیایی پر از ارواح زندگی میکنید، استنباط این گزارهها بسیار آسانتر است.»
رابطه بین مردم هرار و کفتارها همیشه مسالمت آمیز نبوده است. قرنها پیش قحطی در این منطقه اتفاق افتاده و کفتارهای گرسنه بر اساس افسانه، افراد ناتوان و بیمار را شکار میکردند. قدیسان هرار پس از مشورت در کوهی مجاور، پیمانی بستند: «مردم شهر به کفتارها غذایی به نام حریره (فرنی یا شوربا) میدادند تا به حملات پایان دهند». این داستان هنوز هم در بین برخی از مردم رواج دارد و مردم متدین هنوز در چندین امامزاده خارج از شهر در مراسمات مذهبی برای کفتارها فرنی یا حریره تهیه میکنند.