«خر کاتالان»؛ یک خرِ نیم تنی و به شدت سیاسی که بهترین نژاد خر در جهان است!

راز بقا: «خر کاتالان» یک نژاد خر بزرگ اهلی از منطقه تاریخی کاتالونیا در شمال شرقی اسپانیا و جنوب غربی فرانسه است. تقریباً ۸۰ درصد از جمعیت این نژاد در جامعه خودمختار کاتالونیا و تقریباً ۲۰ درصد در منطقه تاریخی روسیلون فرانسه هستند.

به گزارش راز بقا، پلینی بزرگ، نویسنده، طبیعت‌گرا و فیلسوف طبیعی روم بر این باور بود که خر‌های موجود در دشت ویک در قسمت انتهای شرقی فرورفتگی مرکزی کاتالونیا در کومارکا اوسونا بسیار قدیمی هستند برخی نیز معتقدند که این نژاد خر یعنی خر کاتالان ارتباط بسیار نزدیکی با خر مایورکایی یا خر بالریک (ناحیه‌ای خودمختار در ساحل شرقی دریای مدیترانه) و خر زامورانو – لئون (ناحیه خودمختار در شمال غربی اسپانیا) دارد. 

این نژاد از حوضه‌های رودخانه‌های کاردِنر، سِگره و تِر سرچشمه می‌گیرد. تعداد خر‌های کاتالان در طول جنگ داخلی اسپانیا کاهش یافت، اما در یک دهه بعد بهبود یافت. در دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ کاهش جمعیت روستایی و مکانیزه شدن کشاورزی منجر به کاهش جدید در تعداد خر‌های این نژاد شد. انجمن پرورش دهندگان کاتالان در سال ۱۹۷۸ تشکیل شد و کتاب گله دوباره در سال ۱۹۲۹ باز شد. بخش عمده‌ای از اعتبار برای بازیابی این نژاد به یک نفر داده می‌شود، «خوان گاسو سالوانس» از کومارکای برگوئدا. در سال ۲۰۰۴ حدود ۳۲ درصد از جمعیت ثبت شده این نژاد خر یعنی خر کاتالان که حدود ۳۳۶ خر بود در مزرعه خودش در فینکا در ناحیه اولوان قرار داشت. یک گله‌نامه رسمی ملی در سال ۲۰۰۲ ایجاد شد. در سال ۲۰۲۰ وزارت کشاورزی اسپانیا، وزارت کشاورزی این نژاد را در فهرست «در خطر انقراض» قرار داد. 

خر کاتالان به بسیاری از کشور‌ها از جمله الجزایر، کنگو، ماداگاسکار، تونس و زئیر در آفریقا صادر شده است. آرژانتین، برزیل، کانادا، کوبا و ایالات متحده در قاره آمریکا؛ و همچنین استرالیا، آلمان، هند و بریتانیا نیز این نژاد خر را به کشور وارد کردند. این خر به تاریخ سایر نژاد‌های خر اروپا از جمله خر‌های «بوده د پویت» فرانسه، «آسینو دی مارتینا» و «آسینو دی پاتلریا» در ایتالیا تعلق دارد. خر کاتالان در ایالات متحده نقش اساسی در توسعه «جک ماموت» آمریکایی ایفا کرد. «جک کاتالانی» معروف به «ماموت وارداتی» در سال ۱۸۱۹ به چارلستون در کارولینای جنوبی آورده شد و به شکل گسترده‌ای در بخش‌هایی از کنتاکی، میسوری و تنسی پرورش یافت. 

کاتالان یک الاغ بزرگ است و وزن آن معمولاً بین ۳۵۰ تا ۴۵۰ کیلوگرم است. قد خر نر در قسمت تا قسمت انتهایی شانه حدود ۱۴۵ تا ۱۶۰ سانتی متر است و خر ماده حدود ۱۰ سانتی متر کمتر است.

استفاده سنتی از کاتالان‌ها برای زاد و ولد قاطر‌ها بود. با مکانیزه شدن کشاورزی در قرن بیستم، تقاضا برای قاطر‌ها به شدت کاهش یافت و دیگر به خر‌های نر کاتالونیایی برای این منظور نیازی نبود. در قرن بیست و یکم، کاربرد‌های احتمالی این خر‌ها بیشتر شامل گردشگری تفریحی است. استفاده از خر‌های کاتالان در مدیریت پوشش گیاهی برای پاکسازی جنگل‌ها خطر آتش سوزی را کاهش می‌دهد. همچنین خر کاتالان به عنوان یک حیوان همراه؛ و به عنوان عنصری از میراث فرهنگی نیز قابل استفاده است. 

خر کاتالان؛ نماد جدایی‌طلبان کاتالونیا

خر کاتالان به شدت سیاسی است. با توجه به اینکه این خر بومی منطقه کاتالونیای اسپانیاست و ریشه و زادگاهش نیز آنجاست لذا به عنوان نماد ملی ایالت کاتالونیا نیز پذیرفته است. خر کاتالونیایی به عنوان نماد ملی غیررسمی کاتالونیا در نظر گرفته می‌شود که با گاو نر عظیم الجثه اسپانیایی رقابت می‌کند. در گاو، کاتالان‌ها نمادی متمرکز از قدرت و جاه‌طلبی را می‌بینند، در حالی که الاغ به عنوان نمادی صلح‌آمیز، اما با اراده، بیشتر بازتابی از روحیه صلح‌طلب خودشان است. این نماد استقلال مطلوب کاتالان‌ها است و دو ویژگی موازی اولیه کاتالان را در بر می‌گیرد: اراده قوی و جاه طلبی.

در سال ۲۰۰۰ طراح گرافیک «الوی آلِگره» نماد اصلی الاغ کاتالانی را طراحی کرد. در سال ۲۰۰۴، «ژوام سالا» و «الکس فریرو» نسخه دوم و کمی تغییر یافته نماد را طراحی کردند. نماد این خر همه جا هست، بر روی ماشین، حوله حمام، کلاه، تی شرت یا لیوان قهوه و. 

خر کاتالان یکی از قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین نژاد‌های خر است. منشأ این خر در کاتالونیا و پیرنه است. آن‌ها قبلا بخشی از منظره خیابان با گله‌ای بالغ بر ۵۰۰۰۰ حیوان بودند، اما امروزه تنها حدود ۵۰۰ حیوان اصیل باقی مانده است. رنگ این الاغ قهوه‌ای تیره است و در برخی از خر‌ها پوزه سفید و شکم سفید نیز به چشم می‌خورد.