دریاچه نیوس و اسرار مرگبارترین شبِ زمین؛ چگونه یک دریاچه جان هزاران نفر را در یک شب گرفت؟

راز بقا: در ۲۱ آگوست ۱۹۸۶، یک ابر عظیم دی‌اکسید کربن از دریاچه نیوس در کامرون پدیدار شد و جان بیش از ۱۷۰۰ نفر و ۳۵۰۰ حیوان را گرفت. این فاجعه که اکنون به نام حادثه دریاچه نیوس شناخته می‌شود، در همان روز در این دریاچه رخ داد.

به گزارش راز بقا، ترکیبی از دی‌اکسید کربن و قطرات آب که پیشتر در اعماق دریاچه حبس شده بودند، ناگهان به سطح فوران کرد. این پدیده نادر که به فوران لیمنیک شهرت دارد، ابری مرگبار و نامرئی ایجاد کرد که روستا‌های اطراف را در بر گرفت. این قاتل نامرئی بیش از ۱۷۰۰ نفر و ۳۵۰۰ رأس دام را خفه کرد و هزاران نفر دیگر را مجبور به فرار از منطقه نمود.

علت حادثه چه بود؟

به گزارش راز بقا دانشمندان بر این باورند که علت اصلی این فاجعه به فعالیت‌های آتشفشانی منطقه برمی‌گردد. در طی سال‌ها، دی‌اکسید کربن به تدریج به دریاچه نفوذ کرده و یک بمب زمانی انفجاری ایجاد کرده بود. یک اختلال که احتمالاً یک رانش زمین، زلزله یا تجمع بیش از حد گاز بوده به عنوان ماشه عمل کرد و این آزادسازی فاجعه‌بار را رقم زد. به گزارش راز بقا پس از این حادثه، بررسی‌های علمی گسترده‌ای روی فوران‌های لیمنیک آغاز شد که حتی خطرات احتمالی وقوع این پدیده در دریاچه‌های دیگر را نیز نشان داد.

شبی که دریاچه نیوس به جهنم تبدیل شد

به گزارش راز بقا شب ۲۱ آگوست ۱۹۸۶، صدای انفجار کوچکی در نزدیکی دریاچه نیوس شنیده شد و به دنبال آن، ابری نامرئی از دریاچه خارج شد. این ابر که عمدتاً از دی‌اکسید کربن تشکیل شده بود، به سرعت به دره‌های اطراف دریاچه فرود آمد. دی‌اکسید کربن، که از هوا سنگین‌تر است، اکسیژن منطقه را جابه‌جا کرد و محیطی خفه‌کننده ایجاد نمود. انسان‌ها و حیواناتی که در مسیر این ابر بودند، ظرف چند دقیقه جان باختند.

این ابر شامل ۱.۶ میلیون تن گاز ماگمایی بود و در مجموع، جان ۱۷۴۶ نفر از مردم روستا‌های اطراف را گرفت. به گزارش راز بقا این ابر مرگبار همچنین باعث مرگ بیش از ۳۵۰۰ رأس دام و دیگر حیوانات از جمله پرندگان، حشرات و موجودات دیگر شد. به طرز وحشتناکی، بسیاری از قربانیان هیچ نشانه‌ای از جراحت یا تلاش برای زنده ماندن نداشتند و دقیقاً در همان جایی که بودند، مرده یافت شدند.

گاز تا فاصله ۲۵ کیلومتری از دریاچه پخش شد و روستا‌های نیوس، کام، چا و سابوم را در بر گرفت. بازماندگان از ضعف ناگهانی و از دست دادن هوشیاری خود صحبت می‌کردند. تحقیقات بعدی نشان داد که این علائم با اثرات قرار گرفتن در معرض گاز خفه‌کننده مطابقت داشت. بسیاری از کسانی که مردند، در خواب جان باختند، بی‌آنکه از وجود این قاتل نامرئی در خانه‌هایشان مطلع شوند.

برای مطالعه بیش‌تر بخوانید:

شب‌های جادویی هرمز و چابهار؛ چرا برخی شب‌ها دریا درخشان می‌شود؟

دریاچه گمشده؛ عجیب‌ترین دریاچه جهان که شش ماه از سال به شکل مرموزی ناپدید می‌شود

راز بزرگ انقراض؛ نازک شدن لایه اوزون در «انقراض عظیم» نقش داشت

راز‌های نهفته در تالاب میانکاله؛ بهشتی برای حیات وحش یا تهدیدی جدی برای آینده؟

روز حادثه دریاچه نیوس

به گزارش راز بقا در یک شب معمولی در شمال غربی کامرون، خورشید بر سطح آرام دریاچه نیوس غروب می‌کرد. هیچ‌کس نمی‌دانست که زیر این سطح آرام، چیزی مرگبار در حال شکل‌گیری است. به گزارش راز بقا شب ۲۱ آگوست ۱۹۸۶، صدای انفجار کوچکی در نزدیکی دریاچه نیوس شنیده شد و به دنبال آن، ابری نامرئی از سطح دریاچه خارج شد. این ابر که عمدتاً از دی‌اکسید کربن تشکیل شده بود، به سرعت در دره‌های اطراف دریاچه فرود آمد.

از آنجا که دی‌اکسید کربن از هوا سنگین‌تر است، این گاز اکسیژن منطقه را جابه‌جا کرد و محیطی خفه‌کننده به وجود آورد. هر فرد یا حیوانی که در مسیر این ابر قرار داشت، ظرف چند دقیقه دچار خفگی شد و جان باخت. این ابر شامل ۱.۶ میلیون تن گاز ماگمایی بود و در مجموع ۱۷۴۶ نفر از ساکنان روستا‌های اطراف را کشت. همچنین بیش از ۳۵۰۰ رأس دام و دیگر حیوانات، شامل پرندگان، حشرات و سایر موجودات، جان خود را از دست دادند. بسیاری از قربانیان هیچ علامتی از جراحت یا تلاش برای زنده ماندن نداشتند و دقیقاً در همان وضعیتی که بودند، مرده یافت شدند.

گاز تا فاصله ۲۵ کیلومتری از دریاچه پخش شد و روستا‌های نیوس، کام، چا و سابوم را در بر گرفت. بازماندگان این فاجعه از ضعف ناگهانی و بیهوشی خود صحبت می‌کردند. به گزارش راز بقا تحقیقات بعدی نشان داد که علائم آن‌ها با اثرات قرار گرفتن در معرض گاز خفه‌کننده مطابقت داشت. بسیاری از کسانی که جان خود را از دست دادند، در خواب بودند و هرگز متوجه حضور این قاتل نامرئی در خانه‌هایشان نشدند.

توصیفات بازماندگان

یکی از بازماندگان این حادثه، جوزف انکواین از روستای سابوم، شرایط وحشتناک آن شب را چنین توصیف کرد: «من نمی‌توانستم حرف بزنم. بیهوش شدم. نمی‌توانستم دهانم را باز کنم، چون بوی بسیار وحشتناکی به مشامم می‌رسید... صدای خرخر دخترم را می‌شنیدم، به شکلی بسیار غیرطبیعی... وقتی به سمت تخت او رفتم... از حال رفتم و روی زمین افتادم.» انکواین تا صبح بیهوش بود و با کوبیدن در توسط یکی از دوستانش به هوش آمد. او با این صحنه روبه‌رو شد که شلوارش خونی شده و بدنش پر از لکه‌های نشاسته‌مانند بود. همچنین دست‌هایش زخمی بودند، اما او نمی‌دانست این زخم‌ها چگونه ایجاد شده‌اند. ابتدا تصور می‌کرد دخترش هنوز خواب است، اما بعداً فهمید که او جان خود را از دست داده است.

در بعدازظهر، وقتی برای بررسی همسایه‌هایش رفت، با صحنه‌ای غم‌انگیزتر روبه‌رو شد: «همه مرده بودند. تصمیم گرفتم آنجا را ترک کنم... بیشتر خانواده‌ام در وم بودند... موتورسیکلت خود را برداشتم... وقتی از نیوس عبور کردم، هیچ نشانه‌ای از موجود زنده ندیدم... وقتی به وم رسیدم حتی نمی‌توانستم راه بروم یا حرف بزنم... بدنم کاملاً ضعیف شده بود.»

علت فاجعه دریاچه نیوس

دریاچه نیوس در کامرون، مانند دیگر دریاچه‌های آتشفشانی، توسط چشمه‌های آب گرم و باران تغذیه می‌شود. به مرور زمان، دی‌اکسید کربن از مخازن ماگما در زیر دریاچه به آب‌های عمیق نفوذ کرده و در لایه‌های پایین تجمع یافت. به گزارش راز بقا دانشمندان بر این باورند که فوران ۱۹۸۶ به دلیل یک اختلال در بخش‌های پایینی دریاچه ایجاد شد.

این اختلال باعث شد آب‌های اشباع‌شده از گاز به سرعت به سطح بیایند. در فشار پایین سطح، گاز دی‌اکسید کربن به شدت منفجر شد و ابر عظیمی از گاز کشنده به وجود آورد که به مناطق اطراف دره گسترش یافت. ابتدا، بحث‌هایی درباره علت اصلی این فاجعه وجود داشت. برخی معتقد بودند که یک فوران آتشفشانی باعث آزاد شدن دی‌اکسید کربن شده است، درحالی‌که گروه دیگر گمان می‌کردند که گاز به تدریج در دریاچه ذخیره شده و یک اختلال آن را آزاد کرده است. این اختلاف نظر با نصب لرزه‌سنج‌ها در اطراف دریاچه و بررسی زلزله‌های کوچک مرتبط با فوران آتشفشانی حل شد و نشان داد که احتمال فوران آتشفشانی بسیار کم است.

پس از حادثه دریاچه نیوس چه اتفاقی افتاد؟

پس از وقوع فاجعه دریاچه نیوس در سال ۱۹۸۶، دولت کامرون اقدامات مختلفی انجام داد تا از تکرار چنین فاجعه‌ای جلوگیری کند. به گزارش راز بقا یکی از اولین کارها، نصب سیستم‌های تهویه برای خارج کردن گاز دی‌اکسید کربن از دریاچه بود. این اقدامات از نشت گاز در آینده جلوگیری کرد، ولی دانشمندان همچنان به تحقیق در این زمینه ادامه می‌دهند تا از وقوع حوادث مشابه در دیگر مناطق جلوگیری کنند.