راز مومیایی بانو دای: سالمترین مومیایی جهان چطور نگهداری میشود؟
راز بقا: در میان اکتشافات باستانشناسی، معدود یافتههایی میتوانند به اندازه مومیایی «بانو دای» یا «شین ژوی» از چین شگفتانگیز باشند. این جسد که در سال ۱۹۷۱ در نزدیکی چانگشا، چین کشف شد، بیش از دو هزار سال قدمت دارد و به دلیل حفظ فوقالعادهاش، دههها است که دانشمندان و تاریخدانان را شگفتزده کرده است.
کشف بانو دای
به گزارش راز بقا، داستان بانو دای با کشفی اتفاقی در دهه ۱۹۷۰ آغاز شد. کارگران در حال حفاری در نزدیکی تپهای به نام ماوانگدوی، یک مقبره باستانی را کشف کردند. آنچه یافتند چیزی جز معجزه نبود: یک اتاق چوبی حاوی جسد شین ژوی، همسر لی کانگ، مارکیز دای. این زن همراه با مجموعهای از اشیا مانند لباسهای ابریشمی، ظروف لاکی و غذاهای قربانی که برای زندگی پس از مرگ او در نظر گرفته شده بودند، دفن شده بود.
آنچه بانو دای را متمایز میکرد، شرایط جسد او بود. برخلاف مومیاییهای معمولی که اغلب خشک و شکننده هستند، بدن او به طرز شگفتانگیزی دستنخورده بود. به گزارش بقا پوستش نرم و قابل انعطاف بود، مفاصلش همچنان حرکت میکردند و حتی اعضای داخلی بدنش نیز بهطور کامل حفظ شده بودند.
راز حفظ جسد او
حفظ خارقالعاده جسد بانو دای دههها است که دانشمندان را متحیر کرده است. چندین عامل احتمالاً در این پدیده نقش داشتهاند:
طراحی مقبره مهر و مومشده:
مقبره بانو دای با لایههای متعددی از مهر و مومهای هوابند ساخته شده بود که از ورود هوا و باکتری جلوگیری میکرد و روند تجزیه را محدود میکرد.
مایع اسرارآمیز:
جسد بانو دای در مایعی قرمز رنگ و کمی اسیدی غوطهور بود. اگرچه ترکیب دقیق آن هنوز ناشناخته است، اما به نظر میرسد این مایع خواص ضد میکروبی داشته باشد که از تجزیه جلوگیری کرده است.
پوششهای محافظتی:
بدن او با لایههای متعددی از ابریشم ظریف پیچیده شده بود که محافظت بیشتری را فراهم میکرد.
عوامل محیطی:
محل دفن او در محیطی کماکسیژن و آبگرفته قرار داشت که احتمالاً شرایط نامناسبی برای رشد باکتریها و تجزیه ایجاد کرده بود.
بانو دای که بود؟
شین ژوی در دوران دودمان هان غربی (۲۰۶ پیش از میلاد تا ۹ میلادی) زندگی میکرد، دورانی که در تاریخ چین به خاطر رونق اقتصادی و پیشرفت فرهنگی شناخته میشود. به عنوان همسر یک نجیبزاده بلندپایه، او از زندگی مجلل و مرفهی برخوردار بود. شواهد تاریخی و اشیای یافتشده در مقبرهاش نشان میدهند که او تحصیلکرده بود و زندگیای پر از تجملات داشت.
با این حال، بدن حفظشده او چیزهای زیادی درباره وضعیت سلامتیاش فاش کرد. به گزارش بقا مطالعات کالبدشکافی نشان دادند که او از چندین بیماری از جمله گرفتگی شدید عروق، سنگ صفرا و آسیب قلبی رنج میبرد. این یافتهها نشان میدهد که او احتمالاً سبک زندگی کمتحرکی داشته و رژیمی غنی از چربیها و قندها مصرف میکرده است—سبکی از زندگی که ممکن است به مرگ زودهنگام او در حدود ۵۰ سالگی منجر شده باشد.
آثار یافتشده در مقبره
مقبره بانو دای بیش از هزار اثر باستانی را در خود جای داده بود که تصویری زنده از زندگی در دوران هان ارائه میدهند. این آثار شامل موارد زیر بودند:
منسوجات ابریشمی: لباسها و بنرهای طراحیشده بهطور پیچیده که سطح بالای هنر آن دوره را نشان میدهند.
ظروف لاکی: ظروف و ظروف تزئینشده زیبا که بسیاری از آنها هنوز رنگهای زنده خود را حفظ کردهاند.
متون پزشکی: متونی که درباره پزشکی باستانی چین، از جمله نقاط طب سوزنی توضیح میدادند و دانش پیشرفته آن دوران را به نمایش میگذاشتند.
قربانیهای غذایی: غذاهای حفظشده شامل گوشت و غلات که برای تغذیه او در زندگی پس از مرگ در نظر گرفته شده بودند.
این اشیا باورها و رسوم مربوط به مرگ و زندگی پس از مرگ در چین باستان را منعکس میکنند و اهمیت اطمینان از آسایش متوفی را نشان میدهند.
دیدگاههای علمی
کشف جسد بانو دای اطلاعات ارزشمندی درباره روشهای مومیاییسازی، پزشکی و عادات غذایی در چین باستان ارائه داده است. مطالعات پزشکی قانونی انجامشده بر روی جسد او نشان دادند:
علت مرگ: او احتمالاً به دلیل حمله قلبی که ناشی از تصلب شدید شریانها بود، درگذشت.
عادات غذایی: تجزیه محتویات معده او آخرین وعده غذاییاش را نشان داد که شامل تخمهای خربزه بود—یادآوری ملموس از انسانیت او.
شرایط پزشکی: بدن او نشانههایی از آرتروز، دیابت و عفونتهای انگلی را نشان میداد که نگاهی اجمالی به چالشهای سلامتی آن دوران ارائه میدهد.
برای مطالعه بیشتر بخوانید:
کشف مجسمه مرموز «انسان مارنما» متعلق به ۷۵۰۰ سال پیش در کویت
مشهورترین آدمخوار جهان؛ رئیس قبیله فیجیان که ۸۷۲ نفر را به تنهایی خورد!
کشف تکاندهنده؛ این طلسم نقرهای تاریخ مسیحیت را بهم میریزد!
اهمیت فرهنگی
حفظ جسد بانو دای نه تنها یک شگفتی علمی است، بلکه گنجینهای فرهنگی نیز محسوب میشود. به گزارش بقا مقبره و محتویات آن اطلاعات ارزشمندی درباره زندگی اجتماعی، اقتصادی و معنوی دوران هان ارائه میدهند. دقت و توجهی که برای حفظ بدن او انجام شده، باورهای عمیق درباره زندگی پس از مرگ و تلاشهای زندهها برای راحتی متوفی را منعکس میکند.
چالشهای حفظ مدرن
جالب است که حفظ جسد بانو دای در عصر مدرن چالش بزرگی بوده است. قرار گرفتن در معرض هوا و تغییرات دما تهدید دائمی برای بقایای او ایجاد میکند. دانشمندان و متصدیان موزه تلاش میکنند تا تعادل ظریف موردنیاز برای نگهداری بدن او را حفظ کنند.
یک شگفتی مدرن
جسد بانو دای به عنوان یکی از سالمترین بقایای انسانی کشفشده در جهان باقی میماند و حتی با مومیاییهای مشهور مصر باستان برابری میکند. داستان او شکاف میان دنیای باستان و مدرن را پر میکند و ارتباطی ملموس با زمانی دور ارائه میدهد.
کشف بانو دای گواهی بر نبوغ و پیچیدگی فرهنگی دودمان هان است. به گزارش بقا بدن خارقالعاده حفظشده او، همراه با آثار یافتشده در مقبره، پنجرهای به زندگی و باورهای چین باستان باز میکند.
اگرچه پرسشها درباره مایع اسرارآمیز و روشهای دقیق حفظ بدن او بیپاسخ ماندهاند، میراث بانو دای همچنان الهامبخش حیرت و کنجکاوی است. داستان او یادآور میل همیشگی انسان به فراتر رفتن از مرگ و بر جای گذاشتن اثری جاودانه در تاریخ است.