بز آپنزل؛ بز سوئیسی که «حس ششم» دارد و متخصص تولید پنیر معروف سوئیسی است

راز بقا: «بز آپنزل» (Appenzell Goat) یکی از نژاد‌های برجسته بز است که بومی سوئیس بوده و به‌طور خاص از منطقه آپنزل سرچشمه می‌گیرد. این بز یکی از قدیمی‌ترین و سنتی‌ترین نژاد‌های بز در سوئیس است که به دلیل تولید شیر عالی و سازگاری با محیط کوهستانی آلپ مورد توجه قرار گرفته است. 

به گزارش راز بقا، این نژاد با سنت‌های دامداری منطقه آلپ سوئیس ارتباط نزدیکی دارد و قرن‌ها به‌عنوان یک دارایی ارزشمند برای جوامع روستایی شناخته شده است. 

تاریخچه ظاهری بز آپنزل

منشأ بز آپنزل به اواخر قرن نوزدهم بازمی‌گردد، زمانی که تلاش‌هایی برای پرورش انتخابی این نژاد جهت افزایش تولید شیر و همچنین مقاومت آن انجام شد. توسعه این نژاد به نیاز به یک بز مقاوم و پربازده برمی‌گشت که بتواند در ارتفاعات بالا رشد کند و از صنعت لبنیات محلی حمایت کند. این بز به دلیل توانایی تولید شیری که برای تهیه پنیر‌های سنتی سوئیسی، مانند پنیر آپنزل، شناخته شده است. در واقع این بز برای تولدی این نوع از پنیر کاملا ایده‌آل است. 

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

بز راجانپوری؛ غول جذاب پاکستانی با شاخ‌های منحصر‌به‌فرد که ارزشمندترین بز آسیاست

بز لامانچا؛ بز آمریکایی که ماشین شیردهی در جهان است و تا سه سال بعد از زایمان شیر می‌دهد!

در قرن بیستم، این نژاد به دلیل محبوبیت سایر نژاد‌های بز شیری پربازده مانند بز سانن و توگنبرگ روند کاهشی طی کرد و در معرض انقراض قرار گرفت، با این حال، تلاش‌های حفاظتی به رهبری پرورش‌دهندگان سوئیسی و سازمان‌های کشاورزی به حفظ بز آپنزل به‌عنوان بخشی مهم از میراث کشاورزی سوئیس کمک کرد. امروزه این نژاد به‌عنوان نمادی از کشاورزی پایدار و تنوع زیستی محافظت و ترویج می‌شود. 

ویژگی‌های بز آپنزل

بز آپنزل با پوشش سفید خالص، کوتاه و براق خود شناخته می‌شود. ظاهر این بز زیبا و مقاوم است و نقش دوگانه آن در تولید شیر و سازگاری با زمین‌های کوهستانی را نشان می‌دهد. 

این بز‌ها اندازه متوسطی دارند؛ وزن ماده‌ها بین ۵۰ تا ۶۰ کیلوگرم و وزن نر‌ها تا ۸۰ کیلوگرم می‌رسد. بدن آنها متناسب، گوش‌های ایستاده و خلق‌وخوی دوستانه‌ای دارند که باعث می‌شود به‌راحتی قابل مدیریت باشند. 

این نژاد عمدتاً به دلیل کیفیت بالای شیر خود ارزشمند است. ترکیب غنی شیر این بز برای تولید پنیر ایده‌آل است. یک بز آپنزل به‌طور متوسط می‌تواند بین ۷۰۰ تا ۹۰۰ لیتر شیر در هر دوره شیردهی تولید کند. علاوه بر ویژگی‌های لبنی، بز‌های آپنزل حیواناتی مقاوم هستند که می‌توانند در دامنه‌های شیب‌دار چرا کنند و در شرایط آب‌وهوایی دشوار رشد کنند. 

بز آپنزل نمادی از نوآوری کشاورزی سوئیس است و سنت و مقاومت را در خود جای داده است. تلاش‌ها برای حفظ این نژاد، نقش مداوم آن در کشاورزی پایدار و میراث فرهنگی را تضمین می‌کند. 

چهار ویژگی خاص بز آپنزل

نقش منحصر‌به‌فرد در فولکلور سوئیس:

بز آپنزل در فولکلور سوئیس به‌عنوان نمادی از رفاه و مقاومت ذکر شده است. در برخی داستان‌های سنتی، گفته می‌شود که این بز‌ها دارای «حس ششم» برای تشخیص بهمن یا هوای بد هستند، که آنها را به همراهانی مورد اعتماد برای ساکنان کوهستان تبدیل کرده است. 

نزدیک به انقراض در قرن بیستم:

با وجود اهمیت تاریخی‌اش، بز آپنزل در اواسط قرن بیستم تقریباً منقرض شد. تعداد این بز‌ها به دلیل محبوبیت نژاد‌های پربازده‌تر مانند سانن کاهش یافت. اگر تلاش‌های گروهی از کشاورزان و فعالان محیط زیست سوئیسی نبود، این نژاد منحصر‌به‌فرد به‌طور کامل از بین می‌رفت. 

متخصص در تولید پنیر:

اگرچه بسیاری از نژاد‌های بز برای تولید لبنیات استفاده می‌شوند، شیر بز آپنزل به‌ویژه برای تولید پنیر آپنزل، یک پنیر سنتی سوئیسی با ترکیب گیاهان معطر، بسیار ارزشمند است. غنای شیر این بز به‌طور منحصربه‌فردی برای تولید این پنیر مناسب است، که نژاد آپنزل را برای این صنعت ضروری کرده است. 

بز آپنزل معمولاً روزانه ۲ تا ۳ لیتر شیر تولید می‌کند، که این مقدار به عواملی مانند رژیم غذایی، سلامت و مرحله شیردهی بز بستگی دارد. در طول یک دوره شیردهی که معمولاً حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ روز طول می‌کشد، یک بز ماده آپنزل می‌تواند تقریباً ۷۰۰ تا ۹۰۰ لیتر شیر تولید کند. 

شیر این بز به دلیل غنای آن بسیار ارزشمند است و به‌ویژه برای تهیه پنیر‌های سنتی سوئیسی مانند پنیر آپنزل مناسب است. 

رفتار آرام در گله:

برخلاف بسیاری از نژاد‌های بز که به داشتن صدای بلند معروف هستند، بز‌های آپنزل به طرز قابل توجهی آرام هستند. این ویژگی غیرمعمول احتمالاً به‌عنوان یک سازگاری با محیط آلپینی آنها توسعه یافته است، جایی که سکوت می‌توانست به آنها در اجتناب از شکارچیان کمک کند. طبیعت آرام و متین آنها، این نژاد را برای کشاورزی کوچک‌مقیاس و چرا در محیط‌های روستایی آرام ایده‌آل کرده است.