«مار خوراندن به شتر»؛ چرا عرب‌های بیابان‌نشین به شتر «مار زنده» می‌خورانند؟

راز بقا: در گوشه‌هایی از بیابان‌های داغ عربستان و میان صحرا‌های خشک اردن و عراق، هنوز افسانه‌هایی زنده‌اند که مرز بین واقعیت و اسطوره را گم می‌کنند. 

به گزارش راز بقا، یکی از این روایت‌ها، باوری حیرت‌انگیز است: مار زنده را به شتر می‌خورانند، آن هم نه به‌خاطر غذا، بلکه برای انتقال نیرو، مقاومت و قدرت اسطوره‌ای. اما این رسم واقعاً چیست؟ چرا شکل گرفته؟ و آیا هنوز ادامه دارد؟

مار، نماد قدرت و حرارت در ذهن بادیه‌نشینان

به گزارش راز بقا، در فرهنگ سنتی برخی اقوام عرب، به‌ویژه قبایل ساکن شبه‌جزیره عربستان، مار موجودی نمادین است: رمز بقا، سمّ، حرارت، و نیروی پنهان. آنها باور دارند که مار می‌تواند در شرایط سخت زنده بماند، خودش را بازسازی کند و حتی دشمن را با نگاهی نابود سازد.

از همین‌رو، وقتی یک شتر به‌نظر ضعیف، کم‌تحرک یا دچار مشکلات عصبی می‌شود، بادیه‌نشینان گاهی دست به کاری باورنکردنی می‌زنند: مار زنده‌ای را به زور در گلوی شتر فرو می‌کنند تا آن را ببلعد. این‌طور تصور می‌شود که قدرت مار به جسم شتر منتقل می‌شود و او را مقاوم‌تر، قوی‌تر و سرزنده‌تر می‌سازد. 

شتر قوی‌تر می‌شود یا قربانی افسانه‌ها؟

به گزارش راز بقا، علاوه بر بُعد نمادین، این رسم با هدف درمان بیماری‌های مرموز شتر‌ها نیز انجام می‌شده. بیماری‌هایی مانند بی‌اشتهایی، اختلالات عصبی یا نافرمانی، که بادیه‌نشینان آن را نه صرفاً یک بیماری، بلکه جن‌زدگی یا حمله‌ی نیرو‌های نامرئی می‌دانستند. 

برخی از آنها باور داشتند که خوردن مار، به‌نوعی «تطهیر درونی» است و باعث می‌شود شتر از شرّ نیرو‌های اهریمنی یا جن‌های ساکن در درونش خلاص شود. این نگاه ریشه در نوعی درمان شوکی دارد؛ درست مانند طب عامیانه که معتقد است ضربه ناگهانی می‌تواند بدن را بازتنظیم کند.

آیا این رسم هنوز وجود دارد؟

به گزارش راز بقا، با پیشرفت دامپزشکی، علم تغذیه دام و افزایش آگاهی عمومی، رسم «مار خوراندن به شتر» در حال انقراض است. اما در برخی مناطق بسیار دورافتاده، همچنان نشانه‌هایی از آن باقی مانده؛ به‌ویژه در قبایلی که اعتقاد دارند برخی شترها، فقط با راه‌های ماورایی درمان می‌شوند.

امروزه این موضوع بیشتر به‌عنوان روایت فرهنگی یا بخشی از مردم‌نگاری صحرا مورد توجه پژوهشگران قرار دارد تا عملی رایج. با این حال، خاطره آن همچنان زنده است، در قصه‌های شبانه بادیه‌نشینان و میان آتش‌های خاموش اردوگاه‌ها.