












راز بقا: در روزهای اخیر، خبری شگفتانگیز در رسانهها و شبکههای اجتماعی منتشر شد: «اشک شتر میتواند پادزهر زهر مار باشد». این ادعا که از یک پژوهش مشترک بین هند و امارات سرچشمه گرفته، توجه گستردهای را جلب کرده است. اما آیا واقعاً اشک این حیوان صبور بیابان میتواند زهر ۲۶ گونه مار را خنثی کند؟ در این مقاله از راز بقا، به بررسی علمی این موضوع و ارزیابی اعتبار این یافته میپردازیم.
به گزارش راز بقا، خبر اصلی نخستین بار توسط رسانههایی همچون Times of India، Moneycontrol و Inshorts منتشر شد. طبق گزارشها، پژوهشگرانی در مرکز تحقیقات شتر در بیکانر هند، با همکاری متخصصانی از امارات متحده عربی، آزمایشی را طراحی کردهاند که نشان میدهد اشک شتر دارای موادی است که میتواند زهر انواع مختلفی از مارها را در شرایط آزمایشگاهی خنثی کند.
بر اساس ادعای این پژوهشگران، حتی یک قطره اشک شتر میتواند زهر ۲۶ گونهی مختلف مار را بیاثر کند. البته هنوز اطلاعات دقیق علمی، فرمولهای شیمیایی یا دادههای تجربی این پژوهش در دسترس عموم یا ژورنالهای علمی معتبر قرار نگرفته است.
تا این لحظه، هیچ مقالهای در ژورنالهای معتبر علمی مانند Nature، Science یا پایگاههای معتبری، چون PubMed منتشر نشده که بهصورت دقیق و بازبینیشده (peer-reviewed) اثر پادزهری اشک شتر را اثبات کند.
با این حال، یک مطالعهی علمی معتبر مربوط به سال ۲۰۱۷ که در پایگاه PubMed ثبت شده، نشان میدهد که آنتیبادیهای استخراجشده از خون شتر پس از واکسیناسیون با زهر مار، توانایی خنثیسازی سم را در موشهای آزمایشگاهی داشتهاند. به گزارش راز بقا در این مطالعه، پژوهشگران از ایمونوگلوبولینهای خاص موجود در شتر برای تولید پادزهر استفاده کردهاند.
اما باید دقت کرد که این مطالعه ربطی به اشک شتر نداشته و موضوع آن آنتیبادیهای موجود در خون این حیوان بوده است.
اشک هر حیوانی، از جمله شتر، از ترکیباتی مانند آب، نمک، پروتئینها، و آنزیمهایی برای محافظت از چشم در برابر خشکی و آلودگی تشکیل شده است. در مورد شتر، به دلیل زندگی در شرایط سخت بیابانی، اشکهای او ممکن است دارای ترکیبات مقاومتری برای حفظ چشمها باشد. اما داشتن ترکیبات حفاظتی به معنای خاصیت ضدزهر نیست.
ادعای مطرحشده بیشتر بر پایه فرضیهای است که اشک شتر ممکن است حاوی آنتیبادیهایی باشد که در بدن او در برابر زهر طبیعی تولید شدهاند. البته حتی اگر چنین چیزی وجود داشته باشد، هنوز مشخص نیست این آنتیبادیها در اشک تمرکز کافی برای پادزهر بودن دارند یا خیر.
شتر از معدود حیواناتی است که سیستم ایمنی منحصربهفردی دارد. به گزارش راز بقا آنتیبادیهای آن، بهویژه نانوآنتیبادیها یا VHHs، بسیار کوچک و سبک هستند و در محیطهای دشوار عملکرد بالایی دارند. به همین دلیل، در دهههای اخیر توجه زیادی به سیستم ایمنی شتر در حوزه تولید داروها و درمانها شده است.
پژوهشگران ممکن است بر این اساس، احتمال داده باشند که مواد دفاعی شتر در مایعات بدنش از جمله اشک نیز یافت شود. اما این موضوع تا زمان انجام آزمایشهای دقیق و انتشار مقالات علمی قابل اتکا، تنها یک احتمال است.
برای مطالعه بیشضتر بخوانید:
«کمی»؛ ماجرای تکاندهنده شتر پاکستانی که صاحبش پای آن را قطع کرد و با پای مصنوعی زنده ماند
روغن کوهان شتر؛ روغن معروف و کمیابی که چند قطره از آن قوای جنسی را افزایش میدهد
«کافه ادار شتر» در عربستان؛ آیا واقعا «نوشیدن ادار شتر» از ریزش مو جلوگیری و سرطان را درمان میکند؟
ادعای پادزهر بودن اشک شتر هنوز:
در مراحل آزمایشگاهی ابتدایی قرار دارد
در هیچ ژورنال علمی معتبر منتشر نشده
بر اساس گزارشهای رسانهای عمومی مطرح شده است
از این رو، در حال حاضر نمیتوان آن را یک واقعیت علمی قطعی تلقی کرد. ممکن است در آینده با پیشرفت پژوهش، این ادعا اثبات یا رد شود. اما در شرایط فعلی، بهتر است با دیده تردید و احتیاط به آن نگاه کنیم.
به گزارش راز بقا ادعای «اشک شتر بهعنوان پادزهر مار» یک موضوع جالب و تحریککننده ذهن است، اما هنوز پشتوانهی علمی قوی ندارد. تنها یک گزارش خبری بر پایه یک پژوهش اولیه منتشر شده و دادههای کامل، روششناسی علمی و نتایج آزمایشگاهی در منابع رسمی موجود نیستند.
پیش از هرگونه نتیجهگیری یا استفادهی عملی از چنین ادعایی، باید منتظر انتشار یافتهها در مجلات علمی و ارزیابیهای دقیق آزمایشگاهی باشیم.