رواج عجیب گرازخواری در ایران؛ شکارچی گرازی که شبی ۲۰ میلیون تومان درآمد دارد!

راز بقا: در حال حاضر، شکار گراز در بسیاری از نقاط دنیا به‌ویژه در مناطق روستایی و جنگلی، به‌عنوان یک فعالیت رایج برای کنترل جمعیت این حیوانات و جلوگیری از آسیب به کشاورزی و محیط‌زیست انجام می‌شود. در کشور‌های مختلف، شکار گراز بیشتر به‌صورت قانونی و تحت نظارت مقامات محلی انجام می‌شود. در این کشورها، این شکار به‌عنوان یک روش مدیریتی برای مقابله با گراز‌هایی که به‌طور غیرقانونی در مناطق مختلف پراکنده شده‌اند و به کشاورزی آسیب می‌زنند، به‌کار گرفته می‌شود. این شکار معمولاً توسط شکارچیان حرفه‌ای و در چارچوب قوانین مربوط به شکار و حفاظت از محیط‌زیست صورت می‌گیرد.

به گزارش راز بقا، شکار گراز در جنوب ایران به‌ویژه در مناطق روستایی و کشاورزی به‌عنوان یک فعالیت رایج برای مقابله با آسیب‌های این حیوان به مزارع و باغ‌ها انجام می‌شود. گراز‌ها در این مناطق به محصولات کشاورزی از جمله ذرت، گندم، انار و زردآلو حمله می‌کنند و گاهی باعث تخریب زمین‌های کشاورزی می‌شوند. اما این روند بدون نظارت و اکثرا بدون مجوز انجام می‌شود. 

به گزارش راز بقا شکار گراز در ایران معمولاً به‌صورت غیرقانونی و بدون نظارت مقامات صورت می‌گیرد، چرا که شکار این حیوان در بسیاری از نقاط کشور ممنوع است. در برخی مناطق روستایی، گوشت گراز به‌ویژه در رستوران‌های بین راهی به فروش می‌رسد و پوست آن برای درمان درد مفاصل استفاده می‌شود. با وجود اینکه مصرف گوشت گراز حرام در نظر گرفته می‌شود، این حیوان برای جلوگیری از آسیب به محیط‌زیست و کشاورزی شکار می‌شود.

تاریخچه مصرف گوشت گراز در ایران

مصرف گوشت گراز در تاریخ ایران همواره تحت تأثیر تحولات مذهبی و فرهنگی قرار داشته است. در دوران هخامنشیان، که دین زرتشتی به‌عنوان دین رسمی ایران شناخته می‌شد، گراز به‌عنوان حیوانی ناپاک و آلوده شناخته می‌شد. در متون دینی زرتشتی، گراز به‌عنوان یکی از حیوانات حرام برای خوردن ذکر شده بود و سیاست‌های دینی شاهان هخامنشی نیز بر رعایت این ممنوعیت تأکید داشت.

پس از ورود اسلام به ایران در قرن هفتم میلادی، مصرف گوشت گراز همچنان به‌طور قطعی ممنوع شد. در قرآن کریم و احادیث پیامبر اسلام، گراز به‌عنوان حیوانی حرام معرفی شده است و این حکم در ایران اسلامی به‌طور کامل رعایت می‌شد. در این دوران، حتی در میان غیرمسلمانان نیز مصرف گوشت گراز به‌عنوان عملی ناپسند و ناپاک شناخته می‌شد.

در دوران جمهوری اسلامی ایران، تأکید بر اصول دینی و تطبیق کامل با احکام قرآن و احادیث پیامبر اسلام موجب شد که مصرف گوشت گراز به‌طور رسمی و قانونی در کشور ممنوع شود. به گزارش راز بقا در این دوره، مراجع دینی و فقهای شیعه نیز بر حرمت خوردن گوشت گراز تأکید داشتند و این باور مذهبی در تمام کشور همچنان پابرجا است. این تغییرات تاریخی نشان‌دهنده تأثیر عمیق آموزه‌های مذهبی بر فرهنگ غذایی ایرانیان است و مصرف گوشت گراز همواره به‌عنوان یک عمل حرام و ناپسند در نظر گرفته شده است.

در شاهنامه فردوسی، یکی از داستان‌های مشهور، شکار گراز‌های ارمنستان توسط بیژن، قهرمان برجسته ایرانی است. در این بخش از داستان، بیژن به‌عنوان یک جنگجو و قهرمان، توانایی‌های خود را در نبرد با گراز‌های عظیم و خطرناک نشان می‌دهد. این گراز‌ها که به‌عنوان نماد‌هایی از سختی و چالش‌های بزرگ به‌حساب می‌آیند، توسط بیژن کشته می‌شوند تا قدرت و دلاوری او در میدان جنگ به نمایش گذاشته شود. به گزارش راز بقا در این بخش، فردوسی با ذکر این صحنه‌ها، تلاش دارد تا ویژگی‌های قهرمانی و شجاعت بیژن را برجسته کند. این رویداد نه‌تنها یک پیروزی در برابر یک دشمن وحشی به حساب می‌آید، بلکه به‌نوعی به تصویر کشیدن قدرت و کارایی فرد در شرایط دشوار است. با این حال، چنین تصاویری از شکار، در کنار تمجید از قدرت و شجاعت، به‌طور ضمنی نشانگر برخورد فرهنگی با طبیعت و موجودات زنده نیز می‌باشد که در برخی موارد بیشتر از بعد اخلاقی و انسانی آن، از منظر نمادین و سلطنتی به آن نگاه شده است.

در دوران قاجار، تصاویر مشابهی از شکار گراز وجود دارد که نه تنها به‌عنوان یک تصویر از شجاعت و قدرت، بلکه به‌عنوان ابزاری برای خود بزرگ‌بینی و نشان دادن سلطنت استفاده می‌شده است. تصویری معروف از ناصرالدین شاه قاجار وجود دارد که در آن چکمه‌هایش را روی گراز شکار شده فشرده است، که بیشتر به‌عنوان نمادی از سلطنت و اقتدار شخصی است تا یک اقدام نیکو یا محترمانه. به گزارش راز بقا چنین تصاویری، بیشتر به‌دنبال نشان دادن تسلط و قدرت شاهان و مقامات بوده و توجهی به جنبه‌های اخلاقی یا انسانی این نوع اعمال ندارند. در نهایت، شکار گراز در این دوران بیشتر به‌عنوان ابزاری برای تحکیم قدرت و ایجاد تصویری از فرد یا حکومت قدرتمند در ذهن مردم استفاده می‌شده است، نه به‌عنوان عملی که توجه به رفاه یا حقوق موجودات زنده را در بر داشته باشد.

جنگ گراز

در گذشته، اصطلاح «جنگ گراز» در مناطق جنوبی ایران به‌طور گسترده‌ای شناخته شده بود، به‌ویژه در میان کشاورزان و اهالی روستا‌هایی که با مشکلات ناشی از تخریب مزارع توسط گراز‌ها روبه‌رو بودند. این جنگ‌ها نه تنها به‌عنوان یک مقابله با تهدیدی برای تولیدات کشاورزی، بلکه به‌نوعی بخشی از فرهنگ محلی محسوب می‌شد. در آن زمان، گوشت گراز تقریباً هیچ‌گاه مصرف نمی‌شد و معمولاً پس از شکار، لاشه آن یا به سگ‌ها داده می‌شد یا به‌طور کلی دور انداخته می‌شد. با این حال، در سال‌های اخیر، تغییرات قابل‌توجهی در این زمینه مشاهده شده است.

در سال‌های اخیر، افزایش جمعیت گرازهای وحشی در مناطق کشاورزی جنوب استان فارس مشکلات زیادی برای کشاورزان به وجود آورده است. به گزارش راز بقا این حیوانات با تخریب محصولات زراعی، آسیب جدی به مزارع وارد می‌کنند و خسارات مالی سنگینی به کشاورزان می‌زنند. در نتیجه، بسیاری از کشاورزان محلی برای محافظت از زمین‌ها و محصولات خود به شکار گراز روی آورده‌اند.

برای مطالعه بیش‌تر بخوانید:

گراز آدم‌خوار؛ گرازی که توسط یک پیرزن پروش یافت و عاشق گوشت انسان بود!

خوک ایبری؛ خوکی که گران‌ترین ژامبون دنیا را تولید می‌کند، هر کیلو ۱۰ میلیون تومان!

خوک کونکونه؛ کوچکترین خوک جهان که شبیه غول است و خوش‌شانسی می‌آورد!

این روند به جایی رسیده که برخی از مردم محلی، به‌ویژه در شرایط اقتصادی دشوار، گوشت گراز شکار شده را نیز مصرف می‌کنند. اگرچه مصرف گوشت گراز در ایران ممنوع است، اما فشارهای اقتصادی و نیاز به منابع غذایی باعث شده برخی از خانواده‌ها چشم‌پوشی از این ممنوعیت را انتخاب کنند. این موضوع به‌ویژه در جوامع روستایی بیشتر دیده می‌شود.

راز بقا در گفتگو با برخی کشاورزان و همچنین چند شکارچی غیرمجاز گراز در استان فارس جزئیات شکار و مصرف گوشت گراز را بررسی کرده است. این گزارش به بررسی تأثیرات مخرب گرازها بر کشاورزی، دلایل روی آوردن مردم به شکار و مصرف گوشت گراز، و همچنین واکنش‌های اجتماعی و مذهبی نسبت به این پدیده پرداخته است. در ادامه به جزئیات این گزارش و نظرات کشاورزان و شکارچیان محلی خواهیم پرداخت.

مصاحبه با کشاورز روستای ده خیر سفلی جنوب استان فارس

+ خودتان را معرفی می‌کنید؟

_ من مسعود، کشاورز اهل روستای ده خیر سفلی از توابع شهرستان داراب در استان فارس هستم.

+ چه محصولاتی در باغتان کشت می‌کنید؟

_ باغ من بیشتر انار است.

+ گرازها معمولاً چه چیزی می‌خورند و به چه محصولاتی حمله می‌کنند؟

_ گرازها همه چیز می‌خورند! بیشتر به انارهای باغ من حمله می‌کنند و زردآلو را هم خیلی دوست دارند. علاوه بر این‌ها، گندم، ذرت، یونجه و حتی خرماهای نخلستان‌ها را هم می‌خورند. آن‌ها به درختان نخل حمله می‌کنند و با آویزان شدن از درخت، خرماهای در دسترس‌شان را می‌خورند.

+ معمولاً در چه زمان‌هایی حمله می‌کنند؟

_ حملات آن‌ها معمولاً شب‌ها اتفاق می‌افتد. گاهی یک گله ۱۰ تایی گراز می‌تواند تا ۸ هکتار زمین کشاورزی را خراب کند. حملات از اردیبهشت ماه شروع می‌شود، وقتی که گندم‌ها را می‌کاریم. آن‌ها دانه‌های گندم را از زیر زمین در می‌آورند و می‌خورند، تا زمانی که گندم‌ها رشد کنند و دوباره حمله کنند. در شهریور ماه هم که ذرت‌ها به عمل می‌ایند، گرازها حملات مشابهی دارند. همینطور به درخت‌های زردآلو هم حمله کرده و میوه‌های ریخته‌شان را از بین می‌برند. در واقع هرجا که چیزی بکاریم، گرازها به سراغش می‌آیند.

+ آیا اقدامی برای پیشگیری از حملات گرازها انجام داده‌اید؟ آیا به سازمان‌هایی مثل محیط زیست اطلاع داده‌اید؟

_ بارها به محیط زیست مراجعه کرده‌ایم، ولی پاسخی دریافت کرده‌ایم. آنها گفته‌اند که باید دیوار اطراف باغ بسازیم، اما وقتی این کار را کردیم، دادستانی اعلام کرد که حق نداریم دیوار بکشیم و باید فنس بزنیم. اما مشکل فنس این است که گرازهای به راحتی می‌توانند از آن عبور کنند. آن‌ها خیلی باهوش هستند. بعداً محیط زیست پیشنهاد کرد که اطراف باغ خندق بکنیم، اما اینکار برای مردم محلی و بچه‌ها خطرناک است، چون ممکن است به داخل خندق بیفتند.

+ مردم محلی چه اقداماتی برای مقابله با گرازها انجام می‌دهند؟

_ مردم چند گزینه برای مقابله داشتند. یکی از آن‌ها این بود که یک نگهبان برای هر شب استخدام کنند تا گرازها را با تیر هوایی فراری دهد، ولی کشاورزها معمولاً توان مالی لازم برای این کار را ندارند. روشن کردن آتش هم تاثیری نداشت، زیرا گرازها از آتش اصلاً نمی‌ترسند. 

+ آیا امکان شکار گرازها وجود دارد؟

_ شکار گرازها ممنوع است و نیروی انتظامی اجازه این کار را نمی‌دهد. ولی بعضی از افراد به طور غیرقانونی گرازها را شکار می‌کنند و حتی گوشت آن‌ها را برای مصرف شخصی یا فروش به رستوران‌ها استفاده می‌کنند.

شکار گراز‌ها در جنوب ایران؛ مصاحبه با شکارچی غیرقانونی

با کمک مردم محلی، توانستیم ردی از یک شکارچی غیرقانونی گراز پیدا کنیم و او به شرط ناشناس ماندن اطلاعاتی درباره روند شکار گراز، شیوه مصرف گوشت آن و حتی قیمت‌گذاری و فروش گوشت گزار به گزارشگر رازبقا داد. او مدعی بود به دلیل آسیب‌های گسترده این حیوانات به مزارع، دست به شکار گراز می‌زند و اغلب درپی درخواست کشاورزان به باغ یا زمین زراعی آنها می‌رود و در کمین‌های شبانه گرازها را شکار می‌کند. مشروح گفتگوی رازبقا با شکارچی گراز را بخوانید.

+ از شکار گرازها برایمان بگویید! بهترین فصل شکار این موجودات کی است؟

_ بهترین فصل شکار گرازها، اوایل دی ماه تا اواسط اسفند است. در این زمان، درخت‌ها برگ ندارند و گرازها راحت‌تر دیده می‌شوند. در فصل‌هایی که ذرت‌ها بزرگ شده‌اند یا درخت‌ها برگ زیادی دارند، دید گرازها سخت‌تر می‌شود و آن‌ها خودشان را بین گیاهان پنهان می‌کنند. 

+ نحوه شکار گرازها چگونه است؟

_ معمولاً شب‌ها برای شکار می‌رویم. با خود پروژکتورهای بزرگی می‌بریم تا نور به زمین کشاورزی بتابد و گرازها دیده شوند. با تفنگ برنو شکار می‌کنیم. برخی از تفنگ‌ها مجوز دارند و برخی ندارند. شکار گرازها سخت است، چون خیلی باهوش هستند. گاهی وقتی حضور انسان را حس می‌کنند، ساعت‌ها بی‌حرکت می‌مانند تا کسی متوجه حضورشان نشود و بسیار خوب استتار می‌کنند. گراز بسیار بدن قوی دارد. با یک گلوله نمی‌میرد. معمولاً چند تیر به گراز می‌زنیم تا کشته شود. ما معمولا چند تا سگ با خودمان می‌بریم و در محوطه باغ یا مزرعه رها می‌کنیم. گراز از سگ می‌ترسد. با پارس سگ‌ها، گرازها از زیر بوته‌ها و درخت‌ها فرار می‌کنند. با محوطه یا زمین باز که می‌رسند ما چند گلوله می‌زنیم. و معمولا همان جا گراز را قصابی می‌کنیم. مگر اینکه کسی یا مشتری بخواهد لاشه کامل گراز را تحویل بگیرد. 

+ هر شب چند تا شکار می‌کنید؟

_ معمولاً شبی یک یا دو گراز شکار می‌کنیم. بعضی وقت‌ها که با گله روبه‌رو می‌شویم، تا ۴ یا ۵ گراز را نیز شکار کرده‌ایم. 

+ بعد از شکار گرازها چه کار می‌کنید با لاشه آن‌ها؟

_ بعد از کمی مکث، گفت: گرازهای جوان را معمولا برای خوردن خودمان برمی‌داریم و بعضی‌ها را می‌فروشیم. گوشت گراز گرم است و من خودم دیده‌ام که فردی بعد از شکار، جگر آن را پخته و خورده‌ است. دمای بدن آن فرد به قدری بالا رفت که پوستش کاملاً قرمز شد.

+ فقط برای مصرف شخصی گوشت گراز را استفاده می‌کنید؟

_ نه، گوشت گراز فایده زیادی دارد. از پوست آن مثل پوست شتر برای درمان دردهای مفصلی استفاده می‌شود. گوشتش را به رستوران‌های بین راهی بدون مجوز می‌فروشیم. هر گراز معمولاً ۵۰ تا ۷۰ کیلوگرم وزن دارد، با پوست و همه چیز. هر لاشه گراز را حدود ۷ تا ۱۰ میلیون تومان می‌فروشیم. بسته به کیفیت گوشت گراز رستوران‌دارها قیمت می‌گذارند. هفته گذشته یک لاشه گراز جوان را هشت میلیون فروختم. شده است در یک شب بیست میلیون تومان گوشت گراز فروخته‌ام. 

+ گوشت گراز را چگونه مصرف می‌کنید؟

_ گوشت گراز را چندین روز در دمای زیر صفر نگه می‌داریم تا انگل‌ها و میکروب‌های آن از بین بروند. سپس آن را به صورت کبابی مصرف می‌کنیم. قبلا کسی گوشت گراز نمی‌خورد اما حالا خوردنش رایج شده است. مشتری زیاد دارد. گراز برای کشاورزان آفت است و ما آفت را تا جایی که می‌توانیم از بین می‌بریم. 

این شکارچی می‌دانست که شکار گراز جرم است و او مجوزی برای شکار گراز نداشت. حتی به گفته خودش چندین بار توسط نیروی انتظامی و حفاظت محیط زیست بازداشت شده است. اما دوباره به شکار گراز روی آورده. می‌گوید شما در قصابی گوشت گراز پیدا نمی‌کنید اما اگر کسی خواهان گوشت گراز باشد می‌داند چطور آن را پیدا کند. وقتی گوشت گران شده، گوشت گراز جایگزین گوشت گاو و گوسفند شده است. او ادعا می‌کند که گوشت گراز تقریبا در تمام روستاهای استان فارس مصرف می‌شود. 

گراز چیست؟

گرازها (Sus scrofa) از خانواده خوک‌ها، حیواناتی تطبیق‌پذیر و قدرتمند هستند که در اکوسیستم‌های مختلف، از جمله جنوب ایران، حضور دارند. این حیوانات عمدتاً در مناطق جنگلی، کوهستانی و کشاورزی زندگی می‌کنند و به دلیل رژیم غذایی متنوع خود، شامل ریشه‌ها، میوه‌ها و حتی حیوانات کوچک، توانایی تخریب زمین‌های کشاورزی را دارند. در استان‌هایی مانند فارس، بوشهر، هرمزگان و کرمان، گرازها با حمله به مزارع، خسارات جدی به محصولات کشاورزی وارد می‌کنند.

حضور گسترده گرازها در جنوب ایران نه‌تنها تهدیدی برای کشاورزی، بلکه خطری برای اکوسیستم‌های طبیعی محسوب می‌شود. به گزارش راز بقا این حیوانات با کندن زمین و تخریب ریشه گیاهان، تغییراتی در ساختار خاک و کاهش تنوع زیستی ایجاد می‌کنند. علاوه بر این، نزدیکی گرازها به مناطق مسکونی می‌تواند خطرات بهداشتی مانند انتقال بیماری‌هایی چون تب مالت و آنفلوانزای خوکی را افزایش دهد. این مشکلات باعث شده کشاورزان به روش‌های مختلفی برای مقابله با گرازها، از جمله شکار، متوسل شوند.

خطرات پزشکی و بیماری‌های ناشی از مصرف گوشت گراز وحشی

گوشت گراز‌های وحشی می‌تواند ناقل بیماری‌های خطرناکی باشد که سلامت انسان را تهدید می‌کند. به گزارش راز بقا این حیوانات ممکن است حامل انگل‌هایی مانند توکسوکارا و کرم‌های ایجادکننده سستودوسیس باشند که از طریق مصرف گوشت خام یا نیم‌پز منتقل می‌شوند و مشکلات گوارشی و آسیب به اندام‌ها ایجاد می‌کنند. همچنین، بیماری‌هایی نظیر تب مالت، آنفلوانزای خوکی، و آنتراکس نیز از دیگر خطرات مصرف گوشت آلوده گراز هستند که می‌توانند علائمی همچون تب، درد‌های عضلانی، مشکلات تنفسی و حتی مرگ به همراه داشته باشند. به گزارش راز بقا مسمومیت‌های غذایی ناشی از باکتری‌هایی مانند سالمونلا و E. coli و همچنین خطرات ناشی از باقی‌مانده مواد شیمیایی در بدن این حیوانات نیز نباید نادیده گرفته شود.

پخت ناقص یا مصرف گوشت خام می‌تواند منجر به انتقال بیماری‌های جدی شود که برخی از آنها، مانند هاری، در صورت عدم درمان به موقع کشنده خواهند بود. بنابراین، برای حفظ سلامت، باید از مصرف گوشت گراز‌های وحشی خودداری کرد.

شکار گراز در ایران، به‌ویژه در مناطق جنوبی، به‌دلیل آسیب‌های جدی به کشاورزی رایج شده است. با وجود ممنوعیت مصرف گوشت گراز، فشار‌های اقتصادی برخی را به مصرف آن سوق داده است. افزایش جمعیت گراز‌ها و فقدان نظارت قانونی مؤثر، به تشدید این بحران در مناطق کشاورزی منجر شده است.