ثبت فیلم عجیبی از مستی گروهی شامپانزه‌ها برای اولین بار؛ چرا شامپانزه‌ها الکل می‌خورند؟

راز بقا: برای اولین بار، پژوهشگران رفتاری را به‌صورت مستند ثبت کردند که نشان می‌دهد شامپانزه‌ها به‌طور گروهی دور هم جمع می‌شوند و میوه‌هایی را مصرف می‌کنند که به‌طور طبیعی تخمیر شده‌اند و حاوی الکل (اتانول) هستند. این رفتار نه‌تنها برای دنیای جانورشناسی جالب توجه است، بلکه دیدگاه جدیدی دربارهٔ ریشه‌های فرهنگی و فرگشتی نوشیدن الکل در انسان‌ها ارائه می‌دهد.

این کشف در جنگل‌های گینه و مناطق گرمسیری آفریقا صورت گرفته؛ جایی که درختان خاصی مانند نان‌درختی (Breadfruit) و خرما، میوه‌هایی تولید می‌کنند که در شرایط مرطوب و گرم محیط، به‌طور طبیعی تخمیر شده و اتانول آزاد می‌کنند.

میوهٔ تخمیرشده چیست و چرا حاوی الکل می‌شود؟

به گزارش راز بقا، وقتی میوه‌ها بیش‌ازحد رسیده می‌شوند یا در محیط مرطوب زمین می‌افتند، قارچ‌ها و مخمر‌های طبیعی شروع به تجزیهٔ قند موجود در آنها می‌کنند. نتیجهٔ این فرایند، تولید اتانول است؛ همان ترکیب شیمیایی‌ای که در نوشیدنی‌های الکلی وجود دارد.

به این فرایند، تخمیر طبیعی گفته می‌شود. این اتفاق در جنگل‌ها امری معمول است و حیواناتی مانند فیل‌ها، خفاش‌ها و حتی میمون‌ها دیده شده‌اند که از این میوه‌ها تغذیه می‌کنند. به گزارش راز بقا اما چیزی که پژوهش جدید را منحصر‌به‌فرد می‌کند، رفتار گروهی و اجتماعی شامپانزه‌ها در مصرف این نوع خوراکی‌هاست.

اولین مستند علمی از نوشیدن گروهی شامپانزه‌ها

در سال‌های اخیر، پژوهشگری به نام دکتر رابین دانبار از دانشگاه آکسفورد، رفتاری را ثبت کرده که طی آن شامپانزه‌ها با استفاده از برگ‌های خاص، ظروفی ابتدایی می‌سازند و شیرهٔ میوه‌های تخمیرشده را از داخل درختان جمع می‌کنند. این کار معمولاً در جمع صورت می‌گیرد، و نکتهٔ جالب این است که حیوانات در این موقعیت‌ها تعاملات اجتماعی بیشتری با هم دارند.

میزان الکل موجود در این شیره‌ها بین ۳ تا ۷ درصد اندازه‌گیری شده؛ رقمی که با بعضی نوشیدنی‌های کم‌الکل  برابری می‌کند.

فرضیهٔ میمون مست و ریشه‌های فرگشتی الکل

یک نظریه جنجالی در سال‌های اخیر، با عنوان فرضیهٔ Drunken Monkey Hypothesis یا «میمون مست»، مطرح شده است. این فرضیه می‌گوید علاقهٔ انسان‌ها به مصرف الکل، می‌تواند ریشه در دوران باستان و در بین اجداد مشترک انسان و سایر پریمات‌ها داشته باشد.

از نظر فرگشتی، مصرف میوه‌های تخمیرشده می‌توانسته یک منبع انرژی غنی محسوب شود، زیرا اتانول کالری دارد. به همین دلیل، میمون‌هایی که به سمت بوی میوه‌های تخمیرشده جذب می‌شدند، احتمال بیشتری برای بقا و تولیدمثل داشتند. با گذشت زمان، این تمایل ممکن است در ژن‌های ما هم باقی مانده باشد.

رفتار اجتماعی شامپانزه‌ها هنگام نوشیدن شیرهٔ تخمیرشده، شباهت عجیبی با رفتار انسان‌ها در دورهمی‌ها دارد. از این منظر، شاید بتوان گفت که دورهمی‌های انسانی همراه با نوشیدنی‌های یک رفتار فرگشتی و زیستی است که در طول میلیون‌ها سال شکل گرفته.

الکل؛ همیشه هم مفید نیست

البته باید تأکید کرد که این یافته‌ها به‌معنای تایید مصرف الکل توسط انسان‌ها نیست. به گزارش راز بقا امروزه مشخص است که مصرف بیش‌ازحد الکل می‌تواند آسیب‌های جدی به سلامت جسم و روان وارد کند. اما نگاه فرگشتی به موضوع، به ما کمک می‌کند که دلیل این کشش روانی و اجتماعی به نوشیدنی‌های الکلی را بهتر درک کنیم.

آیا انسان‌ها به‌طور ژنتیکی جذب نوشیدنی می‌شوند؟

شواهد رفتاری شامپانزه‌ها و فرضیهٔ میمون مست ما را به فکر فرو می‌برد: شاید علاقه انسان‌ها به نوشیدنی‌های خاص، تنها یک رفتار فرهنگی نباشد، بلکه ریشه‌ای عمیق در تاریخ زیستی و فرگشتی ما داشته باشد. رفتار‌های اجتماعی، معاشرت، و حتی جشن گرفتن با الکل ممکن است بازتابی از رفتار‌های گروهی اجداد پریمات ما باشد.