












راز بقا: شامپانزهها، نزدیکترین خویشاوندان انسان در قلمرو حیوانات، بار دیگر با رفتاری شگفتانگیز توجه دانشمندان را به خود جلب کردهاند. طبق یک مطالعه جدید، این پستانداران هوشمند پس از جفتگیری، با استفاده از برگها اندام تناسلی خود را تمیز میکنند؛ رفتاری که برای نخستینبار در دنیای حیوانات مستند شده و نشاندهنده سطح بالای بهداشت فردی در میان این گونه است.
به گزارش راز بقا، این تحقیق که توسط پژوهشگران دانشگاه آکسفورد انجام شده، در جنگلهای بودونگو در کشور اوگاندا صورت گرفته است. شامپانزههایی که در این منطقه زندگی میکنند، پس از رابطه جنسی اقدام به پاک کردن بدن خود با برگ میکنند. برخی از این موارد توسط محققان ضبط و ثبت شده و جزئیات آن در مجله علمی Frontiers in Ecology and Evolution منتشر شده است.
جالبتر اینکه این رفتار فقط به یک شامپانزه محدود نمیشود. در چند مورد حتی دیده شده که یکی از شامپانزهها به دیگری در تمیز کردن بدنش کمک میکند! چنین همکاریهایی در دنیای حیوانات بسیار نادرند و نشان از پیچیدگی شناختی بالا و روابط اجتماعی پیشرفته در شامپانزهها دارند.
رفتار تمیز کردن بدن پس از فعالیت جنسی با استفاده از ابزار طبیعی، برای اولین بار در بین پستانداران غیرانسانی ثبت شده است. به گزارش راز بقا این موضوع سوالات جالبی را درباره تکامل آگاهی بهداشتی در موجودات زنده مطرح میکند. شامپانزهها نه تنها از برگها برای تمیز کردن بدن استفاده میکنند، بلکه در سایر زمینههای مراقبتی هم ابزارهایی را به کار میگیرند.
برای مطالعه بیشتر بخوانید:
راز ادرار دستهجمعی شامپانزهها؛ چرا شامپانزهها همزمان با یکدیگر ادرار میکنند؟
یافته شگفتانگیز زیستشناسان: شامپانزهها پس از ۵۰ سالگی یائسه میشوند
برای مثال، در پژوهشهای جداگانه مشخص شده که آنها از برگهای جویدهشده برای درمان زخمها استفاده میکنند. این برگها خواص ضدعفونیکننده دارند و به تسکین درد و ترمیم بافت کمک میکنند. چنین رفتارهایی را میتوان نشانههایی از رفتار دارویی یا self-medication در دنیای حیوانات دانست.
نکته قابل توجه این است که این رفتار تنها در برخی از جمعیتهای شامپانزهها دیده میشود. به گزارش راز بقا برای مثال، شامپانزههای منطقه بودونگو این عادت را دارند، اما در سایر گروههای زیستی این رفتار مشاهده نشده است. این مسئله نشان میدهد که ممکن است فرهنگ رفتاری خاصی در میان گروههای مختلف شامپانزهها وجود داشته باشد.
همانند جوامع انسانی، شامپانزهها نیز میتوانند آموختهها و رفتارها را از یکدیگر تقلید کرده و به نسلهای بعدی منتقل کنند. این موضوع مفهومی به نام فرهنگ حیوانی را تقویت میکند.
رفتار شامپانزهها در استفاده از برگ برای تمیز کردن پس از رابطه جنسی، نشاندهندهی آن است که برخی مفاهیم بهظاهر انسانی مانند بهداشت شخصی یا همدلی، ممکن است ریشههای عمیقتری در طبیعت داشته باشند. این گونه کشفیات ما را به درک بهتر از پیوندهای رفتاری بین انسان و دیگر حیوانات نزدیک میکند.
در نهایت، شاید رفتارهایی که در انسان بهعنوان متمدن شناخته میشوند، ریشهای تکاملی در گونههای نزدیک به ما داشته باشند. شامپانزهها با رفتار بهداشتی خود، بار دیگر به ما یادآور میشوند که فاصلهی ما از طبیعت، کمتر از آن چیزی است که تصور میکنیم.