












راز بقا: در اعماق نواحی قبیلهنشین ایالتهای اودیسا، چتیسگر و بخشهایی از جارکند در هند، میوهای زیرزمینی و ناشناخته به نام کالیر-کندا (Kalir-Kanda) وجود دارد که همزمان با رمز و راز، جایگاه فرهنگی و اهمیت آیینی در میان بومیان همراه است.
به گزارش راز بقا، این میوه که در زبان محلی «کالا کندامول» (بهمعنای ریشهی سیاه) نامیده میشود، در جنگلهای خشک و نیمهگرمسیری بهطور وحشی رشد میکند و قرنهاست که هم به عنوان خوراکی و هم شیئی آیینی مورد استفاده قرار میگیرد. ظاهر عجیب، خواص دارویی و نایابی فصلی آن، جایگاه تقریباً اسطورهای به آن بخشیدهاند.
به گزارش راز بقا، کالیر - کندا از نظر گیاهشناسی یک میوه واقعی محسوب نمیشود، بلکه اندام ذخیرهای زیرزمینی مانند سیبزمینی یا کولکاس است. گیاهشناسان احتمال میدهند که این گیاه به خانوادهی نادر Dioscoreaceae یا Araceae تعلق داشته باشد، اگرچه هنوز طبقهبندی علمی قطعی برای آن ارائه نشده است.
این ریشه در خاکهای نیمهخشک و زیر لایههای برگهای خشک و خاک زبر رشد میکند. پوست آن قهوهای تیره تا تقریباً سیاه است و بویی تیز و نافذ دارد.
گیاه دارای تنههای نازک خزنده و تقریباً نامرئی است که یافتن آن را دشوار میسازد. جستجوگران محلی برای شناسایی آن از نشانههایی، چون انحنای پیچک و بافت خاک استفاده میکنند که از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است.
برای مطالعه بیشتر بخوانید:
افسنطین؛ گیاهی اسرارآمیز که نوشیدنی الکلی معروف از آن تولید میشود و قدیمیترین گیاه دارویی جهان است
مورتلخ؛ گیاه معروف هرمزگان که بیماریهای پوستی و نفخ معده را درمان میکند
به گزارش راز بقا، کالیر - کندا بهندرت بهصورت خام خورده میشود، چرا که دارای ترکیباتی کمی سمی است که تنها با جوشاندن طولانیمدت یا برشته کردن در خاکستر بیاثر میشوند.
پس از پخت، بافت آن نرم و الیافی شده و طعمی شیرین و دودی میگیرد که به بلوط برشته شباهت دارد. در ترکیب با عسل جنگلی یا گیاهان محلی، بهعنوان خوراک انرژیزا در سفرهای طولانی جنگلی مصرف میشود.
در طب سنتی قبیلهای، این ریشه دارای خواص درمانی قوی محسوب میشود. از آن برای درمان مشکلات گوارشی، کمخونی، ضعف جنسی و بازتوانی پس از زایمان استفاده میشود. برخی نیز باور دارند که ترکیب خاصی از آن اثر روانگردان دارد و در مراسم آیینی و آغازین برای ایجاد رؤیا یا بینش معنوی به کار میرود.
به گزارش راز بقا، در میان اقوام آدیواسی، بهویژه قبیلههای بوندا، بایگا و گوند، کالیر - کندا نهتنها یک خوراکی، بلکه عنصری مقدس بهشمار میرود. در برخی آیینهای تدفین، این ریشه همراه با جسد دفن میشود و نمادی از تولد دوباره و حکمت زمینی است.
در جشنهایی با چرخههای قمری، این ریشه به الهههای جنگل تقدیم میشود و پل ارتباطی میان زندهها و ارواح نیاکان تلقی میگردد.
در افسانههای شفاهی، کالیر - کندا با ارواح جنگلی معروف به «باندِوْتا» (خدایان جنگل) مرتبط است. گفته میشود که تنها افراد «لایق» قادر به یافتن آن هستند و اگر کسی با نیت ناپاک یا در زمان نامناسب آن را از زمین بیرون بکشد، ریشه ناپدید میشود و تنها حفرهای خالی برجای میگذارد.
به گزارش راز بقا، کالیر - کندا یکی از عجیبترین گیاهان بومی هند به شمار میرود. یکی از اسرارآمیزترین ویژگیهای آن، قابلیت «جابجایی» است؛ برای مثال، شکارچیان جنگلی ممکن است یک روز جای آن را نشانهگذاری کنند، اما روز بعد ریشه را در همان محل نیابند یا متوجه تغییر مکان آن شوند. برخی معتقدند این گیاه هوشمند است یا توسط ارواح محافظت میشود.
ویژگی شگفتانگیز دیگر، بوی منحصربهفرد آن است: ترکیبی از دود، چوب پوسیده و سنگ مرطوب، که هرچه بیشتر در معرض هوا قرار گیرد، قویتر میشود. برخی مدعیاند هنگام انداختن ریشه در آتش یا دیگ جوشان، صدایی نالهگونه از آن برمیخیزد که شبیه به زمزمه حشرات یا پرندگان جنگلی است.
اما شاید هولناکترین اعتقاد آن باشد که کسی نباید کالیر - کندا را بهتنهایی از خاک بیرون آورد. در برخی روایات، افرادی که بهتنهایی اقدام به برداشت آن کردهاند، دچار بیماری، ناپدید شدن یا از دست دادن صدا شدهاند. در برخی مناطق، آن را یک «ریشهی ناظر» مینامند؛ روحی زنده در دل خاک که احساسات انسان را درک میکند: متواضعان را میبخشد، اما طماعان را مجازات میکند.
باورهایی در فرهنگهای شفاهی و سنتی برخی قبایل هند، بهویژه بایگا، بوندا و گوند، وجود دارد مبنی بر اینکه هر کس یک یا دو برگ این گیاه را بخورد به مدت یک یا دو هفته احساس سیری میکند. در این جوامع، کالیر - کندا نهفقط یک گیاه خوراکی، بلکه یک گیاه آیینی و جادویی تلقی میشود.
آنها معتقدند این گیاه نوعی نیروی فراطبیعی دارد و میتواند گرسنگی را سرکوب کند، انسان را در سفرهای دور از گرسنگی محافظت کند یا حتی در شرایط قحطی از مرگ نجات دهد. با این حال هیچ تحقیق علمی دقیقی تا امروز نشان نداده که این گیاه حاوی موادی با چنین اثرات قوی و طولانیمدتی باشد.
ممکن است گیاه دارای ترکیباتی با خاصیت کاهش اشتها (آنورکسیک) باشد، اما اثر چندروزه یا چند هفتهای بسیار بعید بهنظر میرسد. کالیر - کندا در مرز خیال و واقعیت، تجسمی از پیوند شگفتانگیز طبیعت، باور و ناشناختهها است.