مومنایی؛ شیره کوه‌های ایران که ۲۰ گرم آن ۱.۵ میلیون تومان می‌ارزد و خواص شگفت‌انگیزی برای سلامت جنسی و افزایش انرژی دارد

راز بقا: شلاجیت (Shilajit) که در زبان فارسی به نام‌هایی، چون «مومنایی»، «موم‌انایی» یا «سنگ مومی» نیز شناخته می‌شود، ماده‌ای طبیعی، سیاه‌رنگ و قیری‌شکل است که از دل کوه‌ها، به‌ویژه در نواحی مرتفعی مانند رشته‌کوه‌های هیمالیا، زاگرس، قفقاز و التای استخراج می‌شود. این ماده در طی هزاران سال، از تجزیهٔ گیاهان، میکروارگانیسم‌ها و سایر موجودات زیستی در شرایط خاصی از دما، فشار و ترکیبات معدنی شکل می‌گیرد و سرشار از مواد آلی و معدنی است.

تاریخچه مومنایی

به گزارش راز بقا، مومیا یا مومنایی نوعی مادهٔ معدنی است که در طب سنتی مورد استفاده قرار می‌گرفته است و از این ماده برای درمان بسیاری از بیماری شایع نظیر درد مفاصل، شکستگی‌ها، بیماری نقرس و ... بهره می‌گرفتند. تاریخ استفاده از ماده به هزاران سال قبل بازمی‌گردد و ظاهراً مصریان باستان از اولین مللی بودند که از این ماده برای درمان و همچنین برای مومیایی کردن مردگان خود بهره بردند.

محمد بن زکریای رازی حکیم و پزشک نامدار ایرانی معتقد است که این دارو برای اولین بار در روزگار پادشاهی فریدون پیشدادی در شهر دارابگرد یا داراب کنونی شناخته شده و مورد استفاده قرار گرفته است. رازی همچنین رساله کوتاهی به نام خواص مومیایی نگاشته است که این رساله به فارسی ترجمه شده است.

در ایده‌های اولیه (پیش علمی)، منشأ کوهی و ترکیب غیرآلی مومیا (طلا، نقره، مس، آهن) فرض شده بود. به گزارش راز بقا در نیمه دوم قرن بیستم، فرض بر این بود که مومیا یک محصول زائد از فضولات حیوانات (خفاش‌ها و غیره)، رسوبات مدفوع جوندگان روی سنگ‌ها است. بر اساس ایده‌های مدرن، مومیا منشأ گیاهی دارد و به احتمال زیاد، محصولات فسیل شده تجزیه (پوسیدگی) بقایای گیاهی را نشان می‌دهد که تحت فشار سنگ دچار دگردیسی شده‌اند.

از زمان‌های قدیم، مومیا یک داروی عامیانه در افغانستان، هند، ایران، چین، آسیای مرکزی و تبت بوده است. مومیا بیش از ۴۰۰۰ سال است که به عنوان یک داروی عامیانه و در طب جایگزین استفاده می‌شود. اثرات شفابخش مومیا برای بیماری‌های مختلف در آثار ارسطو، رازی، بیرونی، ابن سینا و دیگران ذکر شده است. بارتلمی دربلو این تولید طبیعی سنگ را با مومیایی مصنوعی یا انسانی اشتباه گرفت.

مومنایی یکی از ارکان مهم در طب سنتی هند (آیورودا)، طب سنتی ایران و دیگر فرهنگ‌های دارویی شرق آسیاست و به‌عنوان ترکیبی جوان‌ساز، انرژی‌بخش و تقویت‌کنندهٔ عمومی بدن شناخته می‌شود. در منابع فارسی و طب سنتی، این ماده با خواص درمانی گوناگون معرفی شده و همچنان در عطاری‌ها، فروشگاه‌های آنلاین و صفحات طب سنتی در فضای مجازی، مورد توجه قرار دارد.

ترکیبات شیمیایی مومنایی

مومنایی یک کمپلکس طبیعیِ پیچیده از ترکیبات زیستی و معدنی است. مهم‌ترین عناصر تشکیل‌دهندهٔ آن عبارت‌اند از:

یک. اسید فولیک و فولویک اسید: این دو ترکیب، از قوی‌ترین آنتی‌اکسیدان‌ها و عوامل جذب مواد معدنی در بدن هستند. فولویک اسید، به‌ویژه، در انتقال مواد مغذی به سلول‌ها نقش مهمی دارد.

دو. اسید‌های هومیک: باعث دفع سموم از بدن می‌شوند و به عملکرد ایمنی کمک می‌کنند.

سه. دی‌بنزو-آلفا-پیرون‌ها: گروهی از ترکیبات فعال زیستی که در افزایش انرژی سلولی از طریق بهبود عملکرد میتوکندری نقش دارند.

چهار. مواد معدنی کمیاب: مومنایی حاوی بیش از ۸۰ مادهٔ معدنی کمیاب مانند آهن، روی، منیزیم، پتاسیم، کلسیم و مس است که برای عملکرد طبیعی بدن حیاتی‌اند.

فواید و کاربرد‌های مومنایی

مومنایی در طب سنتی ایران و آیورودا با طیف گسترده‌ای از کاربرد‌های درمانی همراه است. طبق منابع معتبر، مهم‌ترین فواید آن عبارت‌اند از:

یک. افزایش انرژی و استقامت

مومنایی به‌عنوان یک تقویت‌کنندهٔ طبیعی، عملکرد میتوکندری را بهبود می‌دهد و با افزایش تولید ATP (مولکول حامل انرژی در سلول‌ها)، به کاهش خستگی و افزایش توان جسمی و روانی کمک می‌کند.

دو. بهبود عملکرد مغز و حافظه

مطالعات مقدماتی نشان داده‌اند که ترکیبات آنتی‌اکسیدانیِ مومنایی ممکن است در کاهش التهاب‌های عصبی، بهبود تمرکز، تقویت حافظه و حتی جلوگیری از پیشرفت بیماری آلزایمر مؤثر باشند.

سه. تقویت سیستم ایمنی

وجود مواد معدنی و فولویک اسید در مومنایی، به ارتقای عملکرد سیستم ایمنی و مقاومت بدن در برابر ویروس‌ها و باکتری‌ها کمک می‌کند.

چهار. بهبود سلامت جنسی

در آیورودا، مومنایی به‌عنوان «راجاراسایانا» یا مکمل سلطنتی شناخته می‌شود که بر افزایش میل جنسی، بهبود کیفیت اسپرم و درمان اختلالات نعوظ تأثیر مثبت دارد. در ایران نیز بسیاری از عطاری‌ها آن را برای تقویت قوای جنسی مردان پیشنهاد می‌دهند.

پنج. تنظیم قند و چربی خون

پژوهش‌هایی نشان داده‌اند که مصرف منظم و کنترل‌شدهٔ مومنایی می‌تواند به تنظیم سطح قند خون و چربی‌های مضر (LDL) کمک کند.

شش. ضد التهاب و مسکن طبیعی

مومنایی خاصیت ضدالتهابی دارد و در درمان درد‌های مفصلی، آرتروز و مشکلات ناشی از التهاب مزمن مفید گزارش شده است.

هفت. سم‌زدایی و دفع فلزات سنگین

اسید‌های هومیک و فولویکِ موجود در مومنایی، به فرآیند دفع سموم و فلزات سنگین از بدن کمک می‌کنند.

جایگاه مومنایی در طب سنتی ایران

در منابع طب سنتی فارسی، از جمله آثار حکمایی، چون ابن‌سینا، رازی و حکیم عقیلی خراسانی، ماده‌ای به‌نام «مومنایی» یا «موم‌انایی» توصیف شده که از لحاظ خواص و ظاهر با مومنایی مطابقت دارد. به گزارش راز بقا این ماده در درمان بیماری‌هایی، چون ضعف عمومی، درد مفاصل، زخم‌های داخلی، تقویت نیروی جنسی و رفع سردمزاجی به‌کار رفته است. برای مثال، در کتاب «قرابادین» عقیلی، آمده است که این ماده در ترکیب با عسل و دارچین، برای افراد بلغمی‌مزاج مفید است.

برای مطالعه بیش‌تر بخوانید:

سمسیل یا سیاه‌شور مصری؛ گیاه خوشمزه‌ای که در خشک‌ترین بیابان‌های جهان رشد می‌کند و دوای درد کلیه است!

چلغوز؛ طلای خوراکی افغانستان که گران‌ترین و مغذی‌ترین آجیل جهان است

خار پیرزن یا گنج گوهر؛ گیاه بومی ایران که با خارمریم اشتباه گرفته می‌شود و کاشت آن درآمد بالایی دارد

دیدگاه‌های مردمی و شبکه‌های اجتماعی

در صفحات فارسی اینستاگرام، مومنایی به‌عنوان یک «معجزهٔ طبیعت» معرفی می‌شود. تبلیغات پررنگی دربارهٔ آن وجود دارد که گاه اغراق‌آمیز به‌نظر می‌رسد. از جمله ادعا‌هایی چون:

افزایش انرژی تا ۲ برابر در یک هفته

درمان سریع ناتوانی جنسی

افزایش قد در نوجوانان

جایگزین طبیعی مکمل‌های بدنسازی

همچنین کاربران زیادی در کامنت‌ها به اثرات مثبت آن اشاره می‌کنند؛ مانند بهبود خلق‌وخو، افزایش تمرکز، بهبود خواب، کاهش اضطراب و حتی کنترل فشار خون. هرچند بسیاری از این اظهارنظر‌ها مستند علمی ندارند، اما نشان‌دهندهٔ علاقه و تجربهٔ مثبت برخی مصرف‌کنندگان هستند.

نحوهٔ مصرف مومنایی

مومنایی در ایران به‌صورت پودر، کپسول و خمیر (رزین) به‌فروش می‌رسد. رایج‌ترین شیوهٔ مصرف آن:

یک نخود از خمیر مومنایی را در آب گرم یا شیر حل کرده و صبح‌ها ناشتا میل کنید.

در صورت استفاده از کپسول، طبق دوز درج‌شده روی بسته عمل کنید.

نکتهٔ مهم: مصرف مداوم یا بیش‌ازحد، بدون نظارت متخصص، می‌تواند باعث بروز عوارضی مانند تهوع، سرگیجه یا اختلالات گوارشی شود.

عوارض احتمالی و هشدار‌ها

با وجود خواص زیاد، مصرف مومنایی بدون آگاهی ممکن است خطراتی هم داشته باشد:

یک. وجود فلزات سنگین: مومنایی غیراستاندارد ممکن است حاوی سرب، آرسنیک یا جیوه باشد.

دو. حساسیت یا آلرژی: ممکن است در برخی افراد ایجاد واکنش آلرژیک کند.

سه. منع مصرف در دوران بارداری و شیردهی: برای این گروه‌ها توصیه نمی‌شود.

چهار. تداخل دارویی: در صورت مصرف دارو‌های خاص، پیش از استفاده با پزشک مشورت شود.

قیمت و محل فروش

مومنایی در بازار ایران به دو صورت داخلی (استخراج‌شده از کوه‌های زاگرس) و وارداتی (اغلب از هند یا نپال) موجود است. قیمت‌ها بسته به نوع محصول، خلوص و برند متفاوت‌اند:

خمیر مومنایی اصل هندی (۲۰ تا ۳۰ گرم): بین ۵۰۰ هزار تا ۱.۵ میلیون تومان

کپسول یا پودر: بسته‌های اقتصادی‌تر، ولی گاه با کیفیت پایین‌تر

برای اطمینان از کیفیت، خرید از عطاری‌های معتبر یا داروخانه‌های گیاهی پیشنهاد می‌شود.

مومنایی یا مومنایی، ماده‌ای ارزشمند با قدمتی هزارساله در طب سنتی ایران و جهان است. به گزارش راز بقا این ماده با ترکیبات غنی از مواد معدنی، آنتی‌اکسیدان‌ها و ترکیبات زیستی، اثراتی مفید بر افزایش انرژی، تقویت قوای جنسی، بهبود عملکرد مغز، کاهش التهاب و ارتقاء سلامت عمومی دارد.

با این حال، آگاهی از شیوهٔ صحیح مصرف، اطمینان از کیفیت محصول و مشورت با پزشک پیش از شروع مصرف، برای بهره‌برداری ایمن از خواص مومنایی ضروری است.