












راز بقا: بلوغ مرحلهای حیاتی در زندگی هر فرد است که با تغییرات فیزیکی، هورمونی و روانی همراه است. در دختران، بلوغ عمدتاً با شروع قاعدگی (منارک) و رشد پستانها مشخص میشود.
به گزارش راز بقا، سن دقیق بلوغ تحت تأثیر عوامل ژنتیکی، محیطی، تغذیهای و اجتماعی قرار دارد و بنابراین میتوان گفت که زمان شروع آن در نقاط مختلف جهان متفاوت است. مطالعات علمی نشان میدهند که دختران در کشورهای مختلف بین سنین ۸ تا ۱۵ سالگی وارد این مرحله بلوغ جنسی میشوند، اما میانگین سن بلوغ در برخی کشورها به طور چشمگیری کمتر یا بیشتر است.
به گزارش راز بقا، تحقیقات نشان میدهد دختران در برخی کشورهای غربی و صنعتی، مانند ایالات متحده، هلند، بریتانیا و فرانسه، معمولاً زودتر از بقیه به بلوغ جنسی میرسند. میانگین سن شروع منارک در این کشورها حدود ۱۲ سال است. چند عامل کلیدی باعث این پدیده میشوند:
تغذیه و چاقی: دسترسی به رژیم غذایی پرکالری و مصرف زیاد پروتئین و چربی باعث افزایش شاخص توده بدنی (BMI) میشود و این خود محرک هورمونهای رشد و بلوغ جنسی زودهنگام است.
محیط شهری و عوامل شیمیایی: آلودگی هوا و مواد شیمیایی مانند فتالاتها و بیسفنولها که در پلاستیکها و محصولات آرایشی وجود دارند، میتوانند سیستم هورمونی دختران را تحریک کنند.
عوامل ژنتیکی و اجتماعی: در خانوادههای با سابقه بلوغ زودهنگام، احتمال شروع زودتر بلوغ بالاتر است. علاوه بر این، استرس اجتماعی و سبک زندگی مدرن میتواند بر محور هیپوتالاموس - هیپوفیز - تخمدان تأثیر بگذارد.
کشورهایی مانند ژاپن و کره جنوبی نیز در دهههای اخیر کاهش سن بلوغ را تجربه کردهاند، که عمدتاً به دلیل تغییرات در رژیم غذایی، افزایش چاقی و سبک زندگی شهری است.
به گزارش راز بقا، در مقابل، دختران در کشورهای با درآمد پایین و مناطق روستایی آفریقا، جنوب آسیا و آمریکای لاتین معمولاً دیرتر بالغ میشوند. سن میانگین منارک در این کشورها میتواند به ۱۳ تا ۱۵ سال برسد. دلایل این تأخیر عبارتند از:
تغذیه ناکافی و کمبود پروتئین: کمبود انرژی و مواد مغذی، رشد فیزیکی و هورمونی دختران را کند میکند و باعث تأخیر در بلوغ میشود.
فقر و استرس مزمن: مواجهه با شرایط سخت زندگی و استرس مزمن میتواند محور هورمونی بلوغ را کند کند و موجب تاخیر منارک شود.
بیماریها و سلامت عمومی: شیوع بیماریهای مزمن و کمبود مراقبتهای پزشکی میتواند رشد فیزیکی را مختل کند.
به عنوان مثال، میانگین سن بلوغ در نپال، بنگلادش و برخی مناطق روستایی نیجریه معمولاً بالاتر از کشورهای غربی است.
به گزارش راز بقا، علاوه بر تفاوتهای ملی، بلوغ جنسی تحت تأثیر عوامل فردی مانند ژنتیک، سبک زندگی، میزان فعالیت بدنی و ترکیب غذایی قرار دارد. مطالعات نشان میدهند که دختران با شاخص توده بدنی پایین و فعالیت بدنی بالا معمولاً دیرتر بالغ میشوند، حتی اگر در یک کشور صنعتی زندگی کنند. همچنین، عواملی مانند تغذیه دوران کودکی، وزن هنگام تولد و تاریخچه خانوادگی در سن بلوغ نقش دارند.
میتوان گفت که بلوغ جنسی زودهنگام در کشورهای صنعتی و با تغذیه غنی، و بلوغ دیرهنگام در کشورهای در حال توسعه و با محدودیتهای تغذیهای شایعتر است. این تفاوتها نشان میدهد که بلوغ نه تنها یک فرآیند زیستی، بلکه بازتابی از شرایط محیطی، اجتماعی و اقتصادی هر کشور است.