چکاوک سهره‌ای شکم‌سیاه؛ پرنده‌ای کوچک با استتار بی‌نظیر و آواز دل‌انگیز که شباهت عجیبی به سهره دارد
چکاوک سهره‌ای شکم‌سیاه (Black-crowned Sparrow-Lark) پرنده‌ای کوچک و مقاوم در بیابان‌های ایران است. با ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد، زیستگاه در جنوب کشور، و رفتار‌های جالب در فصل جفتگیری، این گونه نمادی از زندگی در اقلیم‌های خشک محسوب می‌شود.
راز بقا: چکاوک سهره‌ای یا چکاوک گنجشکی شکم‌سیاه (با نام علمی Eremopterix nigriceps) از جمله پرندگان کوچک و زیبای بیابانی است که در بسیاری از نقاط خشک و گرم جنوب ایران زندگی می‌کند. این پرنده با قامت ظریف و رنگ‌آمیزی خاص خود، یکی از نماد‌های زندگی در اقلیم‌های سخت و خشک به شمار می‌رود. در ادامه با ویژگی‌های زیستی، رفتاری و زیستگاه طبیعی این پرنده جذاب آشنا می‌شویم.
ویژگی‌های ظاهری چکاوک سهره‌ای
به گزارش راز بقا، چکاوک سهره‌ای پرنده‌ای کوچک با طول تقریبی ۱۲ سانتی‌متر است. این گونه به‌ظاهر ساده، اما با دقتی خاص برای زندگی در محیط‌های گرم و بی‌آب و علف تکامل یافته است.
پر‌های قسمت بالایی بدن معمولاً قهوه‌ای مایل به خاکی است که با رنگ محیط بیابان هماهنگی دارد و به او کمک می‌کند تا از دید شکارچیان پنهان بماند. اما نام "شکم‌سیاه" از رنگ سیاه تیره بخش زیرین بدن نر‌های بالغ گرفته شده است. در مقابل، ماده‌ها رنگ‌آمیزی ملایم‌تر و یکنواخت‌تری دارند تا هنگام نشستن بر روی تخم‌ها، استتار بیشتری داشته باشند.
چهره‌ی نر بالغ با نقش‌های سیاه و سفید مشخص در سر و گلو تزئین شده است که جلوه‌ای خاص به آن می‌بخشد. نوک پرنده کوتاه و مخروطی است، مشابه نوک سهره‌ها، و برای خوردن دانه‌های سخت بسیار مناسب است.
زیستگاه و پراکندگی جغرافیایی
چکاوک سهره‌ای بیشتر در مناطق خشک و نیمه‌خشک دیده می‌شود. زیستگاه طبیعی آن شامل بیابان‌ها، دشت‌های باز و مناطق شنی با پوشش گیاهی پراکنده است.
در ایران، این پرنده به‌صورت بومی و نسبتاً فراوان در نواحی جنوب شرقی کشور از جمله سیستان و بلوچستان، کرمان، هرمزگان و جنوب خراسان یافت می‌شود. در برخی مناطق نیز به‌صورت پراکنده در نواحی مرکزی و حتی حاشیه‌ی کویر‌ها دیده شده است.
در سطح جهانی، چکاوک سهره‌ای در گستره‌ای از شمال آفریقا تا شبه‌جزیره عربستان، ایران، پاکستان و هند زندگی می‌کند. این پراکندگی وسیع نشان‌دهنده‌ی توانایی بالای این پرنده در سازگاری با شرایط بیابانی و کمبود منابع غذایی است.
رفتار و سبک زندگی
چکاوک سهره‌ای پرنده‌ای اجتماعی و فعال در روز است. معمولاً به‌صورت گروهی کوچک یا جفت‌های دو تایی در دشت‌ها پرواز می‌کند. هنگام خطر، پرواز کوتاهی انجام داده و سپس در فاصله‌ای نزدیک روی زمین می‌نشیند، طوری که با رنگ خاک در محیط ترکیب می‌شود.
برای مطالعه بیشتر بخوانید:
موش‌مرغ؛ پرنده‌ای شگفت‌انگیز و ترکیبی از گنجشک و طوطی که رفتار و حرکاتی شبیه موش دارد!
این پرنده صدایی کوتاه، زیر و تکرارشونده دارد و آواز آن به‌ویژه در فصل جفتگیری شنیده می‌شود. نر‌ها در این زمان برای جلب توجه ماده‌ها، پرواز‌های نمایشی همراه با آواز انجام می‌دهند که یکی از زیباترین رفتار‌های این گونه به شمار می‌رود.
تغذیه چکاوک سهره‌ای
به گزارش راز بقا چکاوک سهره‌ای مانند بیشتر اعضای خانواده چکاوکیان، دانه‌خوار است. منقار مخروطی و محکم او برای شکستن دانه‌های خشک علف‌ها و گیاهان بیابانی بسیار مناسب است.
در فصل‌های بارندگی که حشرات فراوان‌ترند، از مورچهها، ملخ‌های کوچک و لارو حشرات نیز تغذیه می‌کند. ترکیب دانه و حشره، رژیمی متعادل از نظر انرژی و پروتئین برای این پرنده ایجاد می‌کند و به او کمک می‌کند در سخت‌ترین شرایط محیطی زنده بماند.
لانه‌سازی و تولیدمثل
فصل تولیدمثل چکاوک سهره‌ای معمولاً در بهار و اوایل تابستان آغاز می‌شود، زمانی که شرایط آب‌وهوایی مساعدتر و منابع غذایی بیشتر است. به گزارش راز بقا لانه‌ی این پرنده ساده، اما هوشمندانه ساخته می‌شود؛ معمولاً در فرورفتگی‌های کم‌عمق روی زمین یا میان علف‌های خشک، با علف، پر و الیاف گیاهی پوشانده می‌شود تا تخم‌ها از گرمای مستقیم محافظت شوند.
ماده معمولاً ۲ تا ۴ تخم می‌گذارد. رنگ تخم‌ها سفید یا نخودی با لکه‌های قهوه‌ای است تا در محیط بیابان کمتر به چشم بیایند. هر دو والد در نگهداری از جوجه‌ها نقش دارند، اما ماده زمان بیشتری را برای گرمایش و تغذیه صرف می‌کند.
نقش اکولوژیکی و اهمیت حفاظتی
چکاوک سهره‌ای نقشی مهم در اکوسیستم‌های بیابانی دارد. از یک سو، با خوردن دانه‌ها در پراکندگی گیاهان نقش ایفا می‌کند و از سوی دیگر، منبع غذایی برای شکارچیانی مانند پرندگان شکاری و مارهاست.
به گزارش راز بقا با وجود این، تاکنون تهدید جدی‌ای برای جمعیت جهانی آن گزارش نشده است و این گونه در فهرست گونه‌های با کمترین نگرانی (Least Concern) اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) قرار دارد. با این حال، تخریب زیستگاه‌ها، چرای بی‌رویه دام و تغییرات اقلیمی در مناطق بیابانی می‌تواند در آینده بر جمعیت آن تأثیر بگذارد.
چکاوک سهره‌ای شکم‌سیاه نمونه‌ای شگفت‌انگیز از سازگاری حیات با بی‌رحمی طبیعت است. این پرنده کوچک توانسته در بیابان‌های خشک و داغ ایران زندگی، تولیدمثل و آواز بخواند. صدای لطیف او در دل دشت‌های سوزان، یادآور زیبایی حیات در هر نقطه‌ای از زمین است.
چکاوک سهره‌ای با زندگی ساده، اما هوشمندانه‌اش، نشان می‌دهد که حتی در سخت‌ترین شرایط نیز، طبیعت راهی برای ادامه‌ی زندگی پیدا می‌کند.
لینک کپی شد
از میان خبرها
خواندنی‌ها
گربهخوان سرسیاه؛ پرنده‌ای مرموز با صدایی شبیه گربه که استاد موسیقیست و می‌تواند صدای همه پرندگان را تقلید کند!
مرغ بهشتی شاهی؛ پرنده‌ای زیبا و رنگارنگ معروف به «فرزند خورشید» و «پادشاه کوچک» که چارلز داروین عاشق آن بود
طرقه یا چکاوک طوقی؛ خوشآوازترین پرنده دنیا که فقط در ایران و افغانستان زندگی می‌کند
مرگوس سفید؛ پرنده‌ای زیبا و بسیار خاص که از عصر یخبندان وجود داشته و در زمستانها به ایران میآید
گندمرغ؛ بدبوترین پرنده دنیا که چهرهای شبیه دایناسور و معدهای شبیه گاو دارد!
مرغ بهشتی شاه زاکسن؛ عجیبترین پرنده جهان که دو آنتن بلند دارد و آوازش شبیه نویز تلویزیونهای قدیمی است
سسک دلکش؛ پرنده‌ای کوچک با دم بلند و صدای خوش که در تالابها و مزارع ایران زندگی می‌کند
«خروس کاسپین»؛ بزرگترین کبک ایران که آوازی ترسناک و آخرالزمانی دارد
ارسال نظر
ویدیوهای برگزیده
دنیای گیاهان
علم و کیهان