راز بقا: آووکادو هاس (Hass Avocado) که در ایران گاهی با نام عامیانه و بحثبرانگیز «گلابی شیطان» شناخته میشود، یکی از محبوبترین و پرفروشترین انواع آووکادو در جهان است. این میوه با پوست تیره، بافت کرهای و طعمی خاص، نهتنها در رژیمهای غذایی سالم جایگاه ویژهای دارد، بلکه در سالهای اخیر توجه کشاورزان ایرانی را نیز به خود جلب کرده است. در این مقاله، بهصورت کامل با آووکادو هاس، ویژگیها، خواص، طعم، شیوه کشت و امکان پرورش آن در ایران آشنا میشویم.
به گزارش راز بقا، آووکادو هاس نوعی آووکادو با نام علمی Persea americana است که نخستین بار در دهه ۱۹۳۰ در کالیفرنیای آمریکا شناسایی شد. این رقم بهسرعت به محبوبترین نوع آووکادو در جهان تبدیل شد و امروزه بیش از ۷۰٪ آووکادوی مصرفی دنیا از نوع هاس است.
ویژگی شاخص آووکادو هاس، پوست ضخیم و نسبتاً زبر آن است که هنگام رسیدن، از سبز تیره به بنفش مایل به مشکی تغییر رنگ میدهد. همین پوست ضخیم باعث افزایش ماندگاری و سهولت حملونقل آن شده و آن را به گزینهای ایدهآل برای صادرات تبدیل کرده است.

اصطلاح «گلابی شیطان» بیشتر یک نام عامیانه و غیرعلمی است که در برخی فرهنگها به آووکادو نسبت داده میشود. دلیل این نامگذاری معمولاً به چربی بالای میوه، بافت کرهای غیرمعمول و باورهای قدیمی درباره تأثیرات آن بر بدن بازمیگردد. درحالیکه از نظر علمی، چربی آووکادو از نوع چربیهای مفید و غیراشباع است و نهتنها مضر نیست، بلکه برای سلامت قلب و مغز بسیار مفید محسوب میشود.
طعم آووکادو هاس ملایم، کمی آجیلی و بسیار دلپذیر است. بافت آن نرم، خامهای و شبیه کره است؛ بهطوری که بهراحتی با قاشق له میشود. همین ویژگی باعث شده که آووکادو هاس پایه اصلی غذاهایی مانند گواکاموله، سالادها، ساندویچها و حتی دسرهای سالم باشد.
برخلاف برخی میوهها، آووکادو هاس شیرین نیست و همین موضوع آن را برای ذائقه ایرانی که به غذاهای شور و ترکیبی علاقه دارد، بسیار مناسب میکند.

آووکادو هاس یکی از مغذیترین میوههای دنیاست و بهدرستی به آن «سوپرفود» میگویند. برخی از مهمترین خواص آن عبارتاند از:
سرشار از چربیهای مفید (امگا ۹)، کمک به کاهش کلسترول بد (LDL)، تقویت سلامت قلب و عروق، منبع غنی پتاسیم (حتی بیشتر از موز)، دارای فیبر بالا برای بهبود گوارش، سرشار از ویتامینهای E، K، C و گروه B، مفید برای سلامت پوست، مو و ناخن و کمک به کنترل قند خون در افراد دیابتی.
به همین دلیل، آووکادو هاس در رژیمهای لاغری، کتوژنیک، گیاهخواری و رژیمهای ورزشی بسیار محبوب است.
سؤال مهم برای بسیاری از کشاورزان ایرانی این است: آیا میتوان آووکادو هاس را در ایران کاشت؟
پاسخ کوتاه: بله، اما با شرایط خاص.
آووکادو هاس گیاهی نیمهگرمسیری است و به شرایط زیر نیاز دارد:
دمای ایدهآل: بین ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتیگراد
حساس به سرما و یخبندان
نیاز به رطوبت نسبی متوسط
خاک سبک، زهکشیشده و غنی از مواد آلی
آب بدون شوری بالا
بر اساس تجربههای محدود، اما موفق، مناطق زیر در ایران پتانسیل کشت آووکادو هاس را دارند:
جنوب کشور: هرمزگان، جنوب کرمان، سیستان و بلوچستان
شمال ایران: بخشهایی از مازندران، گیلان و گلستان (در مناطق بدون یخبندان شدید)
مناطق گلخانهای: در سایر استانها با کنترل دما و رطوبت
در سالهای اخیر، کشت آزمایشی آووکادو در گلخانهها و باغهای محدود شمال و جنوب ایران نتایج امیدوارکنندهای داشته است.
برای مطالعه بیشتر بخوانید:

بهترین روش کشت، استفاده از نهال پیوندی هاس است، نه کاشت از هسته. نهال پیوندی زودتر به بار مینشیند و کیفیت میوه تضمینشدهتری دارد.
نهال پیوندی: ۳ تا ۴ سال بعد از کاشت
عمر اقتصادی درخت: بیش از ۳۰ سال
آووکادو به آبیاری منظم نیاز دارد، اما غرقابی شدن خاک باعث پوسیدگی ریشه میشود. آبیاری قطرهای بهترین گزینه است.
میوه آووکادو روی درخت نرم نمیشود و پس از برداشت میرسد. این ویژگی برای حملونقل و فروش بسیار مهم است.
با توجه به قیمت بالای آووکادو در بازار ایران، افزایش تقاضا برای غذاهای سالم و وابستگی فعلی به واردات، کشت آووکادو هاس میتواند بسیار سودآور باشد؛ البته به شرط:
انتخاب منطقه مناسب، مدیریت صحیح آب، استفاده از نهال باکیفیت و صبر تا زمان باردهی.
در صورت توسعه اصولی، آووکادو هاس میتواند به یکی از محصولات صادراتی آیندهدار ایران تبدیل شود.
آووکادو هاس یا همان «گلابی شیطان»، میوهای خاص با طعمی منحصربهفرد، خواص تغذیهای فوقالعاده و پتانسیل بالای اقتصادی است. اگرچه کشت آن در ایران چالشهایی دارد، اما در مناطق مناسب یا بهصورت گلخانهای، کاملاً امکانپذیر و حتی سودآور است. با افزایش آگاهی مصرفکنندگان ایرانی نسبت به تغذیه سالم، آینده آووکادو هاس در ایران روشنتر از همیشه به نظر میرسد.
