انجیر استهبان؛ طلای شیرین فارس و بزرگ‌ترین باغ انجیر دیم روی زمین که ثبت جهانی شده است

راز بقا: اواسط تابستان که می‌شود، باغ‌های استهبان در استان فارس رنگ و بوی دیگری به خود می‌گیرند. این روز‌ها فصل برداشت انجیر فرا می‌رسد؛ میوه‌ای که نه‌تنها در سفره‌های ایرانی جایگاه ویژه دارد، بلکه به نام «انجیر استهبان» شهرت جهانی یافته است. انجیری که هم شیرینی و طعم خاص دارد و هم به‌دلیل کیفیت و روش برداشت منحصر‌به‌فردش، به‌عنوان یک برند صادراتی شناخته می‌شود.

اقلیم و شرایط کشت

به گزارش راز بقا، استهبان در شرق استان فارس واقع شده و آب‌وهوای نیمه‌خشک و کوهپایه‌ای آن به‌خوبی برای کشت انجیر مناسب است. نکته جالب اینجاست که انجیر استهبان بیشتر در زمین‌های دیم رشد می‌کند و به آب فراوان نیازی ندارد. همین ویژگی باعث شده تا در شرایط کم‌آبی و بحران آب، همچنان به‌عنوان یک محصول اقتصادی و پایدار باقی بماند. درختان انجیر استهبان با ریشه‌های عمیق خود، آب را از لایه‌های زیرین خاک جذب می‌کنند و توانایی عجیبی در سازگاری با خشکی دارند.

روش برداشت و فرآوری

برداشت انجیر استهبان حال‌وهوای خاص خودش را دارد. کشاورزان میوه‌ها را پس از رسیدن، به‌صورت طبیعی روی درخت رها می‌کنند تا بیفتند. انجیر‌های رسیده پس از افتادن جمع‌آوری و روی حصیر یا بام خانه‌ها خشک می‌شوند. همین خشک‌کردن طبیعی در آفتاب تابستان، طعم و ماندگاری انجیر استهبان را بی‌نظیر کرده است.

به گزارش راز بقا در سال‌های اخیر، علاوه‌بر روش سنتی، واحد‌های صنعتی بسته‌بندی و فرآوری هم در منطقه ایجاد شده‌اند که انجیر خشک استهبان را با بسته‌بندی‌های مدرن برای صادرات آماده می‌کنند. این کار نه‌تنها به افزایش کیفیت صادرات کمک کرده، بلکه ارزش افزوده بیشتری برای کشاورزان به همراه داشته است.

خواص تغذیه‌ای و دارویی

انجیر استهبان سرشار از فیبر طبیعی، انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند پتاسیم، کلسیم و آهن است. مصرف انجیر به بهبود گوارش، تقویت انرژی بدن، کاهش فشار خون و حتی کمک به سلامت قلب و عروق معروف است. در طب سنتی ایران، انجیر خشک جایگاه ویژه‌ای دارد. گفته می‌شود که مصرف انجیر برای تقویت حافظه، رفع یبوست و افزایش انرژی بدن بسیار مؤثر است. به گزارش راز بقا همین ترکیب خواص دارویی و تغذیه‌ای باعث شده که انجیر استهبان هم در بازار داخلی پرطرفدار باشد و هم در بازار جهانی جایگاه ویژه‌ای پیدا کند.

نقش اقتصادی و صادراتی

امروزه استهبان به‌عنوان بزرگ‌ترین باغ انجیر دیم جهان شناخته می‌شود. هزاران هکتار از زمین‌های این منطقه زیر کشت انجیر قرار دارد و بخش زیادی از مردم منطقه به شکل مستقیم یا غیرمستقیم از آن ارتزاق می‌کنند. انجیر خشک استهبان یکی از مهم‌ترین محصولات صادراتی کشاورزی ایران است و به کشور‌های متعددی از جمله آلمان، ایتالیا، کشور‌های عربی و آسیای شرقی صادر می‌شود. به گزارش راز بقا این صادرات علاوه‌بر ارزآوری برای کشور، فرصت‌های شغلی فراوانی برای مردم محلی ایجاد کرده است. از کارگرانی که در فصل برداشت انجیر فعالیت می‌کنند تا واحد‌های فرآوری و بسته‌بندی، همه و همه از این صنعت سود می‌برند.

برای مطالعه بیش‌تر بخوانید:

کشت زیتون در اراضی شیب‌دار لرستان؛ ابتکار کشاورزان لرستانی که کوهستان را به منبع درآمد تبدیل کرد

کشت گل محمدی در داراب؛ روایت واقعی از یک کشاورزی کم‌مصرف و پر درآمد که مردم روستا را ثروتمند کرد

آلوکک؛ گیلاسی خودرو، خوشمزه و پرخاصیت که هم درمانگر است و هم باعث خفگی انسان می‌شود!

فرهنگ و زندگی محلی

انجیر برای مردم استهبان فقط یک محصول اقتصادی نیست؛ بخشی از هویت و زندگی روزمره آنهاست. در فصل برداشت، شور و نشاط خاصی در روستا‌ها و باغ‌ها جریان دارد. بسیاری از خانواده‌ها از کودکان تا سالمندان در جمع‌آوری و خشک‌کردن انجیر مشارکت می‌کنند. به گزارش راز بقا در سفره‌های سنتی فارس هم انجیر جایگاه ویژه‌ای دارد. از مصرف آن به‌عنوان تنقلات سالم گرفته تا استفاده در غذا‌های محلی و شیرینی‌ها، انجیر همیشه حضوری پررنگ داشته است. حتی در فرهنگ عامه، انجیر خشک نشانه‌ای از برکت و نعمت محسوب می‌شود.

چالش‌ها و آینده کشت انجیر

با همه این مزایا، کشاورزان استهبان با چالش‌هایی هم روبه‌رو هستند. تغییرات اقلیمی، کاهش بارندگی، سرمازدگی‌های ناگهانی و آفت‌ها از جمله تهدید‌های جدی برای باغ‌های انجیر به شمار می‌آیند. علاوه بر این، نبود زیرساخت‌های کافی برای بسته‌بندی مدرن و بازاریابی جهانی، مانعی برای افزایش سهم ایران در بازار جهانی انجیر است. به گزارش راز بقا با این حال، ظرفیت بالای این محصول و شهرت جهانی آن نشان می‌دهد که با حمایت مناسب، آموزش کشاورزان و سرمایه‌گذاری در صنایع تبدیلی می‌توان آینده روشن‌تری برای انجیر استهبان رقم زد.

انجیر استهبان نماد موفقیت کشاورزی در شرایط سخت اقلیمی است. محصولی که با حداقل نیاز آبی، بیشترین بازده اقتصادی و غذایی را به همراه دارد. امروز این میوه شیرین نه‌تنها سفره‌های ایرانی را رنگین می‌کند، بلکه به‌عنوان سفیر کشاورزی ایران در جهان شناخته می‌شود. فصل برداشت انجیر در استهبان، یادآور پیوند عمیق انسان و طبیعت است؛ پیوندی که با عطر و طعم شیرین این میوه جاودانه شده و می‌تواند الهام‌بخش توسعه کشاورزی پایدار در سراسر ایران باشد.

نظام میراثی باغ‌های انجیر دیم شهرستان استهبان، در جیاس فائو به ثبت جهانی رسید و با اعلام سایت رسمی فائو این نظام میراثی به عنوان چهارمین نظام میراثی کشاورزی با اهمیت جهانی (جیاس) ایران و هفتاد و پنجمین نظام جیاس در فائو ثبت شد.