انجیر سه‌فصل؛ میوه شیرین و مغذی ایران که به آن «انجیر پادشاه» هم می‌گویند و دو بار در سال محصول می‌دهد

راز بقا: انجیر سه‌فصل (Ficus carica) با نام انگلیسی King Fig، یکی از واریته‌های مقاوم و خوشمزه از انجیر معمولی است که در مناطق مختلف جهان، به‌ویژه در ایران، محبوبیت زیادی دارد. این درخت علاوه بر میوه‌های شیرین و باکیفیت، ویژگی‌های زیستی و ظاهری منحصر به فردی دارد که در این مقاله بررسی می‌شود. همچنین نکات کشت، خواص سلامتی و کاربرد‌های آشپزی آن ارائه شده است.

انجیر سه‌فصل چیست؟

به گزارش راز بقا، انجیر سه‌فصل، واریته‌ای مقاوم به سرما از انجیر معمولی است که برای رشد در مناطق با زمستان‌های خنک و تابستان‌های گرم مناسب است. این واریته در مقایسه با دیگر انجیر‌ها توانایی تحمل دمای پایین‌تر را دارد و به همین دلیل در بخش‌هایی از ایالات متحده، اروپا و ایران کشت می‌شود. انجیر سه‌فصل به دلیل قابلیت تولید محصول برِبا و محصول اصلی، گزینه‌ای عالی برای باغ‌های خانگی و باغات تجاری است.

ویژگی‌های ظاهری گیاه

انجیر سه‌فصل یک درخت کوچک تا متوسط است که معمولاً ارتفاع آن به ۳ تا ۱۰ متر می‌رسد. شاخه‌های آن قوی و چوبی هستند و با گذر زمان ضخیم می‌شوند. برگ‌ها بزرگ، پهن و دارای پنج تا هفت لوب مشخص هستند و سطح سبز روشن آنها در نور خورشید جلوه خاصی دارد. برگ‌های انجیر علاوه بر زیبایی، در تنظیم تبخیر آب و فراهم کردن سایه برای میوه‌ها نقش مهمی دارند.

به گزارش راز بقا میوه‌های انجیر سه‌فصل معمولاً بزرگ و گلابی‌شکل هستند، پوست سبز روشن دارند و مغز آنها رنگ توت‌فرنگی دارد. این میوه‌ها بافت نرم و طعمی شیرین و غنی دارند که آنها را برای مصرف تازه، پخت و پز و تولید مربا مناسب می‌کند.

محصول برِبا و محصول اصلی

انجیر سه‌فصل دارای دو نوع محصول است:

محصول برِبا (Breba): میوه‌هایی که روی شاخه‌های سال گذشته رشد می‌کنند و معمولاً در اوایل فصل به بار می‌نشینند. این محصول امکان برداشت زودهنگام را فراهم می‌کند.

محصول اصلی (Main Crop): میوه‌هایی که روی شاخه‌های همان سال رشد می‌کنند و در تابستان یا اوایل پاییز برداشت می‌شوند. محصول اصلی بزرگ‌تر و شیرین‌تر است و بخش عمده تولید سالانه انجیر را تشکیل می‌دهد.

در ایران، به این واریته لقب «انجیر سه‌فصل» داده شده است، زیرا با مدیریت صحیح کشاورزی می‌توان برداشت محصول را تقریباً در بهار، تابستان و گاهی پاییز انجام داد. با این حال، در عمل انجیر سه‌فصل معمولاً دو بار در سال میوه می‌دهد.

انجیر پادشاه بیابان (Desert King) به‌طور معمول دو بار در سال میوه می‌دهد: یک بار در بهار (محصول برِبا) و یک بار در تابستان یا اوایل پاییز (محصول اصلی). این واریته از نوع سان‌پدرو است که برای تولید محصول اصلی به گرده‌افشانی از طریق زنبور انجیر نیاز دارد، اما در مناطقی مانند ایران که این زنبور‌ها وجود ندارند، تنها محصول برِبا تولید می‌شود.

در ایران، به‌ویژه در مناطقی مانند استهبان، انجیر پادشاه بیابان به‌خاطر تولید محصول برِبا در بهار و محصول اصلی در تابستان یا اوایل پاییز، به‌عنوان انجیر سه‌فصل شناخته می‌شود. این ویژگی به‌دلیل شرایط اقلیمی خاص و مدیریت صحیح کشاورزی در این مناطق امکان‌پذیر است.

نکات کشت و نگهداری

آفتاب و نور: انجیر سه‌فصل نیاز به نور مستقیم خورشید دارد و قرار گرفتن در محل آفتاب‌گیر برای رشد و تولید میوه ضروری است. این درخت از بازتاب حرارت دیوار‌ها و ساختمان‌ها نیز بهره‌مند می‌شود.

خاک و تغذیه: خاک‌های دارای زهکشی خوب و غنی از مواد آلی برای رشد انجیر مناسب هستند. افزودن کمپوست و کود‌های آلی می‌تواند حاصلخیزی خاک را افزایش دهد. مالچ‌گذاری منظم نیز به حفظ رطوبت و جلوگیری از رشد علف‌های هرز کمک می‌کند.

آبیاری: در دوران استقرار، انجیر نیاز به آبیاری منظم دارد. پس از بلوغ، در برابر خشکی مقاوم است، اما در طول دوره‌های طولانی خشک، آبیاری عمیق آن توصیه می‌شود.

هرس و شکل‌دهی: هرس سبک برای حفظ شکل درخت و حذف شاخه‌های خشک یا آلوده لازم است. هرس سنگین در زمستان می‌تواند محصول برِبا را کاهش دهد، بنابراین بهتر است در زمان مناسب انجام شود.

مقاومت به سرما و بیماری‌ها: انجیر سه‌فصل مقاوم به سرما و بیماری‌های رایج انجیر است، اما مراقبت مناسب از خاک و آبیاری منظم برای پیشگیری از پوسیدگی ریشه و بیماری‌های قارچی ضروری است.

فواید سلامتی انجیر سه‌فصل

انجیر سه‌فصل علاوه بر طعم شیرین، فواید سلامتی زیادی دارد:

سلامت گوارش: فیبر بالا به هضم سالم و حرکات منظم روده کمک می‌کند.

سلامت قلب: پتاسیم موجود در انجیر فشار خون را تنظیم می‌کند و فیبر آن کلسترول را کاهش می‌دهد.

استحکام استخوان‌ها: کلسیم و منیزیم موجود در انجیر به حفظ استخوان‌های قوی و پیشگیری از پوکی استخوان کمک می‌کنند.

خواص آنتی‌اکسیدانی: انجیر‌ها با مقابله با استرس اکسیداتیو خطر بیماری‌های مزمن را کاهش می‌دهند و سلامت پوست را بهبود می‌بخشند.

برای مطالعه بیش‌تر بخوانید:

بادام مامایی؛ بادام پرمحصول و مقاوم به سرما که آب کم می‌خواهد، درآمد کشاورزان را چند برابر می‌کند و کیلویی ۳ میلیون تومان قیمت دارد

خرمای کبکاب؛ خرمای طلایی جنوب ایران با طعمی شیرین، بافت نیمه‌خشک و ارزش اقتصادی بالا که هم هندی‌ها و روس‌ها عاشق آن هستند

سرخالو؛ میوه‌ای شیرین معروف به «میوه عطری» و نماد لذت‌های زودگذر که سریع فاسد می‌شود و پادشاهان چین عاشق آن بودند

کاربرد‌های آشپزی

انجیر سه‌فصل یک ماده غذایی چندکاره است:

مصرف تازه: میان‌وعده یا افزودن به سالاد.

پخت و پز: افزودن به نان‌ها، کیک‌ها و شیرینی‌ها.

مربا و کمپوت: تولید مربا و کمپوت برای استفاده در تمام طول سال.

ترکیب با پنیر: به‌ویژه پنیر آبی یا بز برای پیش‌غذا‌های خوشمزه.

به گزارش راز بقا انجیر سه‌فصل یک درخت مقاوم، پرمحصول و خوشمزه است که هم برای باغداران مبتدی و هم حرفه‌ای مناسب است. توانایی تولید محصول زودهنگام برِبا، خودباروری و مقاومت به سرما آن را به گزینه‌ای عالی برای باغ‌های خانگی تبدیل کرده است. در ایران، این واریته به نام «انجیر سه‌فصل» شناخته می‌شود، زیرا می‌تواند میوه‌های متوالی در طول سال بدهد.

چه در حیاط خانه خود بکارید و چه روی بشقاب خود میل کنید، انجیر سه‌فصل نماد شیرینی و مقاومت طبیعت است.