چرا حیوانات دُم دارند؟

راز بقا: دانشمندان فسیل‌هایی از جانورانی با دم را پیدا کرده‌اند که قدمت آن به صد‌ها میلیون سال پیش می‌رسد. در آن زمان، ماهی‌های اولیه از دم‌پنکه مانند خود به عنوان باله برای شنا در اقیانوس‌ها و فرار از شکارچیان استفاده می‌کردند.

همان‌طور که این ماهی‌ها به موجوداتی تبدیل شدند که در خشکی زندگی می‌کردند، دُم آن‌ها نیز شروع به تغییر کرد.

به گزارش راز بقا، دُم چه از خزندگان، حشرات، پرندگان یا پستانداران باشد، اهداف بسیار متنوعی دارد. حیوانات مدرن از دُم خود برای همه‌چیز؛ از تعادل گرفته تا برقراری ارتباط و یافتن جفت، استفاده می‌کنند.

دُم حیوانات برای کمک به تعادل و حرکت

دانشمندان بر این باورند که دایناسورها، از جمله تیرانوسوروس رکس (Tyrannosaurus rex)، هنگام راه رفتن روی دو پا، دم خود را به پهلو به پهلو می‌چرخانند تا سر و بدن سنگین خود را متعادل کنند. این حرکت به آن‌ها اجازه داد تا آن‌قدر سریع بدوند تا طعمه خود را بگیرند.

به طور مشابه، کانگورو‌های امروزی از دُم‌شان برای حفظ تعادل هنگام جهش در زمین‌های باز استفاده می‌کنند. اما آن‌ها فقط از آن به عنوان تعادلی برای وزن‌شان استفاده نمی‌کنند؛ دُم کانگورو همچنین به عنوان یک پای سوم قدرتمند عمل می‌کند که می‌تواند به حرکت آن‌ها در هوا کمک کند.

گربه‌ها و سایر حیواناتی که می‌توانند از سطوح صاف بالا بروند، اغلب دم‌های پرپشت یا بلندی دارند که به تعادل‌شان کمک می‌کند.

میمون‌ها از دُم بلند خود برای حفظ تعادل استفاده می‌کنند، درحالی‌که در میان شاخه‌های درختان جنگل تاب می‌خورند. بسیاری از آن‌ها دارای دُم‌های پیشگیر یا چنگالی هستند که مانند دست عمل می‌کند و به آن‌ها اجازه می‌دهد تا خودشان را روی تنه درختان نگه دارند.

به گزارش راز بقا، این دم‌ها آنقدر قوی هستند که حتی می‌توانند حیوان را در حالی که میوه و برگ می‌خورد بالا نگه دارند.

دُم به عنوان مکانیزم دفاعی

دم حیوانات دیگر نیز به سلاح تبدیل شده است. به عنوان مثال، ماهی‌های نیش‌دار دارای علامت تجاری دم نیش هستند که می‌توانند در هنگام حمله شکارچی به آن‌ها، از آن به عنوان عامل دفاعی استفاده کنند.

مار‌های زنگی سمّی دارای دکمه‌هایی از پوست‌خشک روی دم خود هستند، که با تکان دادن آن یک راکت ایجاد می‌شود! این به هر حیوانی که ممکن است مار زنگی را تهدید کند هشدار می‌دهد که مار آماده ضربه‌زدن است.

بسیاری از حشرات نیز دارای دُم هستند، اما جدا از سایر حیوانات دارای ستون فقرات مانند ماهی و پستانداران تکامل یافته‌اند. بیشتر حشرات دم دار از دم خود برای تخم گذاری یا برای نیش زدن و فلج کردن میزبان یا طعمه استفاده می‌کنند.

در برخی از حیوانات، مانند زنبورها، دم می‌تواند هر دو کار را انجام دهد، زیرا زنبور‌های انگلی خاص تخم‌های خود را در داخل میزبان می‌گذارند.

حیواناتِ چَراکننده مانند گاومیش کوهان‌دار آمریکای شمالی و زرافه در آفریقا، دم‌هایی با دسته‌هایی از مو‌های بلند دارند که می‌توان آن‌ها را به عنوان یک همزن تکان داد تا پشه‌ها و سایر حشرات را که ممکن است آزارشان دهد، از بین ببرد. گاو‌ها و اسب‌های اهلی نیز چنین دمی دارند.

به گزارش راز بقا، مار‌های زنگی دارای دم‌هایی هستند که برای اهداف دفاعی تکامل یافته‌اند.

دُم به عنوان یک عامل برای ارتباط

پرندگان از دم پر‌های خود، هم برای حفظ تعادل در هنگام نشستن روی اندام درخت و هم برای هدایت و کاهش کشش هنگام پرواز استفاده می‌کنند. برخی از پرندگان نیز از دم خود به عنوان نمایش جفت گیری استفاده می‌کنند.

این نمایش بصری در گونه‌هایی مانند بوقلمون‌ها و طاووس‌ها بسیار قابل توجه است: بوقلمون‌ها و طاووس‌های نر برای جذب جفت‌های ماده، پر‌های رنگارنگ دم خود را باز می‌کنند.

حیواناتی که به صورت گروهی یا دسته‌ای زندگی می‌کنند و مانند گرگ‌ها شکار می‌کنند، از موقعیت‌های مختلف دم برای نشان دادن رتبه‌شان استفاده می‌کنند.

سگ‌هایی که از نسل گرگ‌ها هستند نیز از دم خود برای ارتباط استفاده می‌کنند. احتمالاً سگ‌هایی را دیده‌اید که وقتی هیجان‌زده هستند، دم خود را تکان می‌دهند.

پس چرا ما به عنوان انسان دُم نداریم؟

با وجود اینکه انسان‌ها مانند میمون‌ها دم بلندی ندارند یا مانند طاووس‌ها دم پر جنب و جوشی ندارند، اجداد ما دم داشتند.

به گزارش راز بقا، دانشمندان بر این باورند که این دم‌ها حدود ۲۰ میلیون سال پیش در اجداد ما ناپدید شدند. هنگامی که آن‌ها شروع به راه رفتن کردند، دیگر نیازی به دم برای کمک به تعادل نداشتند.