«آیام سمانی»؛ عجیب‌ترین خروس دنیا که نماد اندونزی است و حتی گوشتش نیز سیاه است!

راز بقا: یک نژاد کمیاب و عجیب و غریب مرغ و خروس در جهان وجود دارد که همه علاقه‌مندان و پرورش‌دهندگان طیور در سراسر جهان را شیفته خود کرده است؛ آیام سمانی (Ayam Cemani). این پرنده‌ها به دلیل ظاهر چشمگیر و تاریخ جذاب‌شان به عنوان نژادی که مانند هیچ نژاد دیگری نیست، متمایز می‌شوند.

به دلیل شگفتی‌های‌شان برخی از شیفتگان، به این حیوان به خصوص به جنس نرشان یعنی خروس‌ها (به دلیل تاج بلند و جذاب)، می‌گویند: «لامبورگینی».

به گزارش راز بقا، جوجه‌های «آیام سمانی»، بومی اندونزی، به ویژه جزیره جاوه هستند. آن‌ها به خاطر پرها، پوست و حتی اندام‌های داخلی سیاه خود مشهورند.

چرا آیام سمانی سیاه است؟

این رنگ سیاه متمایز ناشی از یک بیماری ژنتیکی به نام «فیبروملانوزیس» است که منجر به افزایش رنگدانه ملانین می‌شود.

شدت رنگ سیاه آن‌ها به قدری عمیق است که باعث شده این مرغ و خروس‌ها با اسم‌های مختلفی نامیده و توصیف شوند؛ از جمله «جت سیاه» یا «سیاه مانند شب» و....

تاریخچه جت سیاه چیست؟

به گزارش راز بقا؛ افسانه‌ها پیرامون ایام سمانی فراتر از ظاهر آن است. این جوجه‌ها دارای اهمیت تاریخی غنی در فرهنگ اندونزی هستند. زمانی آن‌ها را مقدس می‌دانستند و اعتقاد بر این بود که این خروس‌ها دارای قدرت‌های عرفانی‌اند.

در زمان‌های قدیم جوجه‌های آیام سمانی توسط اشراف جاوه نگهداری می‌شد و در آیین‌ها و مراسم مختلف مورد استفاده قرار می‌گرفت. باور عمومی این بود که این حیوانات خوش‌شانسی می‌آورند و اغلب با اعتقادات معنوی و عرفانی مرتبط بودند.

طبق افسانه‌های محلی، آیام سمانی اولین‌بار توسط خانواده سلطنتی جاوه در زمان امپراتوری ماجاپاهیت (Majapahit) کشف شد که از قرن سیزدهم تا قرن شانزدهم بر جاوه حکومت می‌کردند.

گفته می‌شود که خانواده سلطنتی، اسیر ظاهر سیاه منحصر به فرد این نژاد شده بودند و معتقد بودند که این نژاد دارای خواص جادویی است. در نتیجه ایام سمانی به نماد قدرت، ثروت و اعتبار در میان اشراف تبدیل شد.

آیام سمانی علاوه بر ارتباط با سلطنت، در مراسم و آیین‌های سنتی نیز نقش به‌سزایی داشت. این جوجه‌ها اغلب به عنوان قربانی در مراسم‌های مهمی مثل عروسی ها، مراسم خاکسپاری و مراسم مذهبی مورد استفاده قرار می‌گرفتند. اعتقاد بر این بود که رنگ سیاه آیام سمانی نمایانگر قلمرو معنوی است و به پُرکردن شکاف بین دنیای فیزیکی و معنوی کمک می‌کند.

اهمیت فرهنگی آیام سمانی فراتر از استفاده از آن در مراسم است. این جوجه‌ها در میان مردم جاوه نیز به عنوان نماد به شمار می‌روند.

داشتن مرغ و خروس‌های این نژاد، نشانه‌ای از ثروت و موقعیت اجتماعی است، چراکه آن‌ها نسبتاً کمیاب و بسیار مورد توجه هستند.

آیام سمانی علی‌‎رغم اهمیت تاریخی و فرهنگی‌اش در گذشته با چالش‌هایی نیز مواجه بود که موجودیتش را تهدید می‌کرد. در طول دوره استعمار اندونزی توسط هلندی‌ها، این نژاد به دلیل معرفی نژاد‌های مرغ خارجی و کاهش شیوه‌های کشاورزی سنتی تقریباً از بین رفت.

با این حال، به لطف تلاش‌های پرورش‌دهندگان متعهد و حافظان محیط زیست، آیام سمانی در سال‌های اخیر تجدید حیات را تجربه کرده است.

نه تنها در اندونزی بلکه در کشور‌های دیگری که علاقه‌مندان و کلکسیونر‌های مرغ از نادر بودن و ویژگی‌های متمایز آن قدردانی می‌کنند، محبوبیت پیدا کرده است. اهمیت تاریخی و ارتباطات فرهنگی این نژاد آن را به موضوعی جذاب برای مطالعه و تحسین تبدیل کرده است.

امروزه نیز مرغ و خروس‌های آیام سمانی همچنان در اندونزی مورد توجه قرار می‌گیرند و در سراسر جهان محبوبیت پیدا کرده‌اند.

ویژگی‌های منحصربه‌فرد و مرموز آیام سمانی چیست؟

به گزارش راز بقا؛ ویژگی‌های فیزیکی جوجه‌های آیام سمانی واقعا قابل توجه است. آن‌ها نه تنها کاملا مشکی هستند، بلکه ویژگی‌های متمایز دیگری نیز دارند. پرهای‌شان درخشش رنگین‌کمانی دارد و سایه‌های سبز و بنفش را در شرایط نوری خاص منعکس می‌کند.

چشمان‌شان سایه چشمگیر قهوه‌ای تیره یا سیاه دارد که به ظاهر مرموز آن‌ها می‌افزاید. جوجه‌های آیام سمانی جثه‌ای متوسط و عضلانی دارند و پاهایشان قوی و محکم است.

یکی از بارزترین ویژگی‌های آیام سمانی ظاهر آن است. این نژاد به خاطر پرها، منقار، شانه، و حتی اندام‌های داخلی سیاهش شناخته می‌شود؛ بله، درست خواندید! آیام سمانی دارای گوشت، استخوان و اندام سیاه هستند.

همان‌طور که بالاتر اشاره کردیم این سیاه‌‎بودن به دلیل یک بیماری ژنتیکی به نام فیبروملانوزیس است که باعث می‌شود مقدار زیادی ملانین در بافت‌های آن‌ها تولید شود و سر تا پا‌ی‌شان، از داخل و بیرون، کاملاً سیاه باشد.

این خروس‌ها، فراتر از ظاهر فریبنده خود، خلق و خوی منحصر به فردی دارند. آن‌ها به آرام‌بودن، داشتن رفتار دوستانه و مطیع‌بودن شناخته می‌شوند و برای علاقه‌مندان به حیاط خلوت و پرورش‌دهندگان باتجربه مناسب هستند.

طبیعت ملایم آن‌ها باعث می‌شود به راحتی بتوان با آن‌ها برخورد کرد و با آن‌ها ارتباط برقرار کرد؛ ویژگی‌ای که محبوبیت‌شان را دوچندان کرده است.

این خروس‌ها به خوبی با آب‌وهوای مختلف سازگار می‌شوند و می‌توانند در محیط‌های مختلف رشد کنند.

با این حال، فراهم‌کردن یک قفس امن و جادار برای‌شان مهم است؛ چراکه به فضای کافی برای پرسه‌زدن و علوفه نیاز دارند. علاوه بر این، مانند هر نژاد مرغ-خروس دیگری، به یک رژیم غذایی متعادل متشکل از خوراک با کیفیت بالا، آب شیرین و خوراکی‌های گاه‌به‌گاه نیاز دارند.

در حالی‌که مرغ و خروس‌های ایام سمانی در درجه اول به دلیل ارزش زینتی نگهداری می‌شوند، اما کاربرد‌های عملی نیز دارند. آن‌ها تعداد متوسطی تخم در طول سال تولید می‌کنند. تخم‌های آیام سمانی از آن‌جایی که پوسته کرم‌رنگ زیبایی دارند، دیدنی هستند. زرده این تخم‌مرغ‌ها نیز منحصربه‌فرد است و رنگ نارنجی پررنگی دارد که سرشار از مواد مغذی است.

تخم‌های آیام سمانی برخلاف سیاه بودن همه‌چیز آن‌ها، سیاه نیست.

چطور می‌شود جنسیت آیام سمانی را تشخیص داد؟

شباهت نر و ماده آیام سمانی به علت یک دست بودن رنگ‌ها در وهله اول سخت است. آن‌ها از نظر ظاهری بسیار نزدیک به هم هستند. از لحاظ وزنی، اما ماده‌ها به طور تقریبی حداقل نیم کیلو، از نر‌ها سبک‌ترند (به شرطی که هر دو همسن باشند).

نکته مهم‌تر این‌که مرغ آیام سمانی ریش و تاج کوچکتری در مقایسه با خروس آیام سمانی دارد و از این طریق نیز قابل شناسایی و تشخیص هستند.

از نظر جو‌جه‌های تازه متولد شده نیز، اگر جنس جوجه نر باشد، شانه هایش زود قرمز می‌شود، از ماده‌ها بزرگتر می‌شود، پر‌های دمش نیز کندتر رشد می‌کنند. خروس‌ها نسبت به مرغ‌ها، پا‌های ضخیم تری دارند، بنابراین کشف تفاوت جنسیت آیام سمانی سخت نیست.

آیا گوشت آیام سمانی قابل خوردن است؟

آیام سمانی به دلیل طعم نفیس و گوشت لطیفش در آشپزخانه هم بسیار مورد توجه است. گوشت سیاه آن اگرچه از نظر بصری چشم‌گیر است، اما طعمش مانند گوشت مرغ است.

گوشت این حیوان اغلب در غذا‌های سنتی اندونزی استفاده می‌شود و یک غذای لذیذ محسوب می‌شود.

آیام سمانی در کدام کشور‌ها حضور دارد؟

تقریبا در همه کشور‌ها مرغ و خروس‌های سیاه ایام سمانی هستند. بعد از تلاش پرورش‌دهندگان و مزرعه‌داران اندونزیایی، آن‌ها برای اولین بار در اواخر دهه ۱۹۹۰ به اروپا وارد شدند و مزرعه “Greenfire” توانست اولین نمونه‌های خالص این نژاد را در سال ۲۰۱۴ به صورت قانونی وارد ایالات متحده کند.

در ایران نیز آیام سمانی به عنوان نوع خاص و گران طیور، خرید و فروش و پرورش داده می‌شود.